Elektron yangiliklar yig'ish

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Finlandiyaning Helsinki shahrida boʻlib oʻtgan IAAF jahon atletika chempionatida sunʼiy yoʻldosh yuk mashinalari yordamida TV4 va BBC HD sunʼiy yoʻldoshi DSNG ni ulaydi.
Mikrotoʻlqinli yuk mashinalari orqali simzis aloqa tizimi uzatayotganini koʻrish mumkin. Zamonaviy yangiliklar tarqatuvchi ommaviy axborot vositalari ushbu yuk mashinalarini keng qoʻllaydi.
Baltimor tashqarisida operator Jim Furrer, ovoz yozuvchisi Bill Porter va rejissyor Devid Rayan 1980-yillarda elektron jurnalistika suratga olishning bir qismi sifatida jamoat eshkak eshish klinikasi ishtirokchilaridan intervyu oldi.

Jurnalistikada elektron yangiliklar yigʻish (ENG) — bu muxbirlar va muharrirlar yangiliklarni toʻplash va taqdim etish uchun elektron video va audio texnologiyalardan foydalanishdir[1]. anglash mumkin faqat bittagina kamera bilan faoliyat boshlayotgan muhbirdan tortib, yuk mashinasini olib ketayotgan butun televidenie guruhigacha hamma narsani qamrab olishi mumkin. Bu atama 1970-yillarda videotasvir texnologiyasining yuksalishi davrida yaratilgan. Bu atama 1980 va 1990-yillarda televidenie yangiliklarida keng qoʻllanilgan, ammo texnologiya odatiy holga aylanganligi sababli hozir kamroq qoʻllaniladi[2]. Baʼzida videografiya atamasi endi yangiliklarni kichikroq miqyosda, koʻpincha qoʻlda ushlab turadigan uskunalar bilan yigʻish uchun ishlatiladi.

Elektron uskuna oʻrnatilgan transport vositasi DSNG (raqamli sunʼiy yoʻldosh yangiliklari yigʻish) deb atalad va undan oʻrinli foydalanilgan

Boshlanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Filmning kamchiliklari[tahrir | manbasini tahrirlash]

ENG atamasi televizion yangiliklar boʻlimlari 1970-yillarda kinoga asoslangan yangiliklar yigʻishdan elektron maydon ishlab chiqarish texnologiyasiga oʻtganligi sababli yaratilgan. Filmni koʻrish va tahrirlashdan oldin kimyoviy ishlov berish talab qilinganligi sababli, film televidenie stantsiyasiga yoki tarmoq yangiliklari boʻlimiga qaytib kelgan vaqtdan boshlab, efirga tayyor boʻlgunga qadar, odatda, kamida bir soat vaqt ketgan[3]. Filmga nisbatan hech qanday toʻgʻri qarashlar yoʻq edi, tahrirlash " rangni oʻzgartirish " deb nomlanuvchi filmda barcha mantaj jarayonlari qoʻlda amalga oshirildi. Rangni oʻzgartiruvchi film oq-qora filmni boshqa sifatlisiga almashtirdii, chunki televizorning oʻzi oq-qora tasvirdan rangli kooʻrinishdagi efirlarga aylandi. Filmo kameralari koʻpincha ovozsiz suratga olish uchun ishlatilgan, Auricon kameralari esa sinxronlashtirilgan ovoz bilan suratga olish uchun ishlatilgan. Tahrirlash uchun filmni segmentlarga boʻlish va keyin ularni birlashtirish kerak boʻlganligi sababli, umumiy muammo yangiliklar translyatsiyasi paytida filmni orada uzuib turish kerak edi. Yangiliklar koʻpincha tarqatish va koʻrish uchun kadrlar hajmini 2 dyuymli katta hajmli videotasmaga oʻtkazildi, bu esa kontentdan foydalanishni qiyinlashtirdi.

Film 1960-yillarning oxirigacha kundalik yangiliklar jarayonlarida muhim boʻlib qoldi, bu vaqtgacha yangiliklar agentliklari koʻchma professional videokameralar, portativ(koʻchma) magnitafonlar, simsiz mikrofonlarni qabul qilib, turli mikrotoʻlqinli aloqalar va sunʼiy yoʻldosh yuk mashinalari bilan bogʻlangan holda yetkazib berish tizimlariga bogʻlangan edii. 1980-yillarning oʻrtalariga kelib, kino telejurnalistikada umuman yoʻqoldi.

ENG tiliga oʻtish[tahrir | manbasini tahrirlash]

ABS-CBN ning yangi avlod ENG mini-yuk mashinalari parkidan biri.

Oʻsha davr operatorlaridan biri aytganidek[4].

One of the very first examples of reliable, news-style video was revealed at the 1968 Democratic National Convention in Chicago. I was a 16mm cameraman at that convention and turned in the street violence one day to eye the first portable "Portapak" video package from Sony in Japan. It was the first truly portable video package I had ever seen and it made quite an impression on me while carrying that back breaking film camera. The Sony Portapak was a two-piece, battery powered, self-contained video tape analog recording system that could be carried and operated by one person. Because earlier "portable" television cameras were so large, heavy and cumbersome, the Portapak made it possible for individuals to record video easily outside the studio.

Ushbu portativlik elektron yangiliklar yigʻishning oʻsishiga katta hissa qoʻshdi, chunki u koʻchma yangiliklarga har qachongidan ham oson tahriri etish va efirga uzatish imkonini berdi.

Dastlabki koʻchma video aparatlar tizimi, Suratga olish pavilion studiyasi kameralariga qaraganda pastroq sifatda yozib olingan, bu esa ularni portativ boʻlmagan video tizimlariga qaraganda kamroq foydalanisga majbuq qilgan. 1967-yilda Portapak videokamerasi taqdim etilganda[5] bu video yozishning yangi usuli boʻlib, ENGni butunlay yangi yoʻnalishga oʻzgartirdi[6].

Videotasvir texnologiyasi rivojlangan vaqtga kelib, mikrotoʻlqinli uzatish qobiliyati yaxshi yoʻlga qoʻyilgan edi (bu 1960-yillarda BBCning baxtsiz mobil filmlarni qayta ishlash boʻlimi tomonidan ishlatilgan edi). Ammo videotasvirning qulayligi, nihoyat, ekipajlarga oʻz suratlarini tezda studiyaga yuborish uchun mikrotoʻlqinli havolalardan osonroq foydalanishga imkon berdi. Bu hatto 1974-yilda Symbionese ozodlik armiyasi bilan politsiya otishmasida boʻlgani kabi, jonli efir imkoniyatini yanada kengaytirdi. Shuningdek, 1974-yilda Sent-Luisdagi KMOX stantsiyasi birinchi boʻlib kinodan voz kechdi va butunlay ENGga oʻtdi. Keyingi oʻn yil ichida butun mamlakat boʻylab efirga uzatish stansiyalar yangi imkoniyatlarga ega boʻlagan holda oʻzgara boshladi[3].

ENG video tasvirga olish va qachon efirga uzatilishi oʻrtasidagi kechikish muammolarni sezilarli darajada kamaytiradi, shu tariqa yangiliklarni yigʻish va reportaj qilishning barqaror ttizimga ega boʻlishiga imkon beradi, bu esa lavhalarning mantaj ishlari va uning efirga uzatilishi oʻrtasida vaqt qisqa paytni tashkil etadi[7]. Jonli mikrotoʻlqinli pech va/yoki sunʼiy yoʻldosh yuk mashinalari bilan birlashganda, jurnalistlar sodir boʻlayotgan voqealarni jonli efirda koʻrsatishga muvaffaq boʻlishdi va tomoshabinlarni sodir boʻlayotgan yangiliklarga jalb qilishdi.

Kaufmanlar oilasi dengizda qutqarilgandan soʻng, televidenie koʻrsatuvlari ekipajlari San-Diego dockida USS Vandegrift (FFG-48) ekipajining kelishini kutmoqda, 2014-yil

CNN 1980-yil iyun oyida ENG texnologiyalari paydo boʻlgan paytda ishga tushirildi. Texnologiya hali rivojlanish bosqichida edi va hali sunʼiy yoʻldoshlar va mikrotoʻlqinli relelar bilan birlashtirilmagan edi, bu esa tarmoqning dastlabki uzatishlarida baʼzi muammolarni keltirib chiqardi. Biroq, ENG barcha televidenie yangiliklari uchun muhim vazifa boʻlib chiqdi, chunki videokasseta magnitafonlari yordamida yozib olingan yangiliklarni mantaj qilish va tahrirlash uni koʻpaytirish va tarqatish ishlari osonroq edi. Vaqt oʻtishi bilan tahrirlash texnologiyasi sodda va qulayroq boʻlganligi sababli,  video ishlab chiqarish jarayonlari asosan translyatsiya muhandislaridan prodyuserlar va yozuvchilarga oʻtdi va bu jarayonni tezlashtirdi.

Biroq, dastlab ENG kameralari va magnitafonlari kino appartalariga qaraganda ogʻirroq va kattaroq edi[8]. Bu kamera operatorlarining xavfdan qochib qutulish yoki yangiliklar voqeasi tomon shoshilish qobiliyatini cheklaydi. Tahrirlash uskunalari qimmat edi va har bir sahnani asosiy yozuvda izlash kerak boʻlgan noqulay holatlar vujudga kelgan.

Texnologiya ishlanmalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

UDP orqali multicast yoki RTP kabi texnologiyalardan foydalangan holda, bu tizimlar yuqori darajadagi mikrotoʻlqinli aloqaga oʻxshash tarzda ishlashga erishadi. Video oqimi allaqachon IP uchun kodlanganligi sababli, video anʼanaviy televizion eshittirish yoki Internetni oʻzgartirishsiz (jonli efirga) tarqatish uchun ishlatilishi mumkin edi.

Mobil keng polosali aloqa rivojlanishi bilan ushbu texnologiyadan foydalanadigan eshittirish qurilmalari paydo boʻldi. Ushbu qurilmalar koʻpincha oldingi texnologiyaga qaraganda ixchamroq boʻlib, yuqori aniqlikdagi sifatli kontentni jonli ravishda taqdim etish uchun bir nechta mobil maʼlumotlar liniyalarini birlashtirishi mumkin. Ushbu qurilmalar Digital Mobile News Gathering (DMNG) deb nomlanadi.

Eshittirish video uskunalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Easyrig ixtirochisi Yoxan Xellsten DP Mark Shulze bilan NAB 2015 da Easyrig kiygan

Eshitiladigan video ishlab chiqarish uskunalarining davom etayotgan texnologik evolyutsiyasini har yili Las-Vegasdagi NAB koʻrgazmasida kuzatish mumkin, u yerda uskunalar ishlab chiqaruvchilari video ishlab chiqarish sanoatidagi odamlarga oʻz mahsulotlarini namoyish qilish uchun yigʻilishadi. Ushbu tendentsiya yuqori tezlikda koʻproq piksellar sonini taʼminlay oladigan yengil vaznli uskunalarga qaratilgan. Filmdan standart aniqlikdagi televizorga, yuqori aniqlikdagi televizorga va hozirda 4K ga evolyutsiya boʻlib xizmat qildi.

Karlsbad plyajida Sony FS7 kamerasi, Sachtler uglerod tolali tripod va Convergent Design Odyssey 7Q+ monitoridan foydalangan holda video ishlab chiqarish.

2016-yil holatiga koʻra, havo tasvirlarini yetkazib berish uchun uchuvchisiz uchish apparatlari, yaʼni dronlar, 4K piksellar sonini taʼminlay oladigan turli xil kameralar, mikrotoʻlqinli pech va/yoki sunʼiy yoʻldosh transport vositalarida ishlatilishi mumkin boʻlgan yangiliklar stantsiyalari uchun grafik paketlar, simsiz texnologiyalar, GoPro va boshqa aksiya kameralari ishlab chiqaruvchilarining POV kameralari va tashqi qurilmalari hamda Convergent Design kompaniyasidan Apollo koʻp kamerali almashtirgich/magnitofonli Odyssey 7Q+ monitori. Ushbu monitor efirga uzatiladigan videokameraning orqa tomoniga oʻrnatiladi va fotomuxbirlarga studiyada yoki joyda koʻp kamerali mahsulotni jonli ravishda almashtirishga imkon beradi.

Tashqi eshittirishlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tashqi eshittirishlar („masofaviy eshittirishlar“ va „dala operatsiyalari“ deb ham ataladi) yangiliklarni tahrirlash va uzatish stansiya shtab-kvartirasidan tashqarida amalga oshiriladi. ENG dan foydalanish tashqi eshittirishlardan koʻproq foydalanish imkonini berdi[9].

„Baʼzi stantsiyalar har doim jurnalistlardan oʻzlarining lavhalarini, intervyulari va hatto stend-reportajlarini suratga olishlarini va keyin ushbu materialni oʻsha oqshom yangiliklari uchun video tahrirlangan stantsiyaga olib kelishlarini talab qilishadi. Ushbu stantsiyalarning baʼzilarida jurnalistlar baʼzan yangiliklarni olib boradilar va oʻzlari suratga olgan va tahrir qilgan tayyor materiallarni taqdim etadilar[10].“

Yangilik jurnalistlari Koloradodagi Aurora shahridagi Kolorado teatridagi otishmadan keyin Jeyms Xolmsning ota-onasining San-Diegodagi uyida yigʻilishdi, 2012-yil iyul

Mikrotoʻlqinli spektrli kanallar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qoʻshma Shtatlarda yer usti mikrotoʻlqinli aloqa uchun hudularga maxsus joy yaʼni oʻnta ENG video kanallari ajratilgan.  Ushbu kanallardan foydalanish federal qoidalar asosida ushbu bozorda translyatsiya litsenziyalariga ega boʻlganlar uchun cheklovlarga ega emaas. Masalan, Atlantada toʻrtta yangiliklar ishlab chiqaruvchi televizion stantsiyalar uchun ikkita kanal mavjud (WSB-TV, WAGA-TV, WXIA-TV, WGCL-TV), biri CNN uchun, ikkinchisi esa soʻrov boʻyicha boshqa foydalanuvchilar uchun ochiq. Bu esa oʻsha payt imkoniyatini yaqqol belgisi sifatida koʻrish mumkin.

Anʼanaga koʻra, Federal Aloqa Komissiyasi mikrotoʻlqinli spektrni tarixiy ehtiyoj namunalari asosida va ariza/soʻrov jarayoni orqali shakllantirdi. 1990-yillarda radio spektrining boshqa qoʻllanilishi bilan FCC litsenziyasiz kanallar sifatida bu spektrning baʼzi diapazonlarini taqdim etdi. Bu simsiz telefonlar va Wi-Fi uchun spektrni oʻz ichiga oladi. Natijada, ushbu kanallarning baʼzilari veb-saytlar va koʻproq norasmiy axborot vositalari tomonidan yangiliklar yigʻish uchun ishlatilgan.

Audio jurnalistika[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jurnalistlar uchun keng tarqalgan qurilma — bu dinamik mikrofon va ixtiyoriy telefon interfeysi boʻlgan batareyali kassetali magnitafonlardir. Ushbu texnologiyalarni sozlash yordamida muxbir, intervyu va tabiiy tovushni yozib olishi va undan keyin ularni telefon liniyasi orqali studiyaga yoki jonli efirga uzatishi imkoniyati vujudga keladi.

Jurnalistlar foydalanadigan elektron formatlarga DAT, MiniDisc, CD va DVD kiradi. Minidisk raqamli indeksatsiyaga ega va qayta yozib olinadigan, qayta ishlatilishi mumkin boʻlgan vositadir; DAT esa SMPTE vaqt kodi va boshqa sinxronizatsiya xususiyatlariga ega. Soʻnggi yillarda tobora koʻproq jurnalistlar qisqa intervyularni yozib olish uchun smartfon yoki iPod kabi qurilmalardan foydalanmoqda. Boshqa alternativa — ikkita kondensatorli mikrofonli kichik dala magnitafonlaridan foydalanish ham mumkin.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Elektron maydon ishlab chiqarish
  • Tashqi eshittirish

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Sterling, Christopher H. (2009). „Electronic News Gathering“. Encyclopedia of Journalism. 2-jild. 504-bet.
  2. Mcgrath. „What is electronic news gathering?“. howstuffworks.
  3. 3,0 3,1 Mcgrath. „What is electronic news gathering?“. howstuffworks. Mcgrath, Jane. „What is electronic news gathering?“. howstuffworks.
  4. Beacham. „How "Electronic News Gathering" Came to Be“. Broadcast Industry News - Television, Cable, On-demand - TVNewsCheck.com.
  5. Shapiro. „The History of Camcorders“. Product Design and Development.
  6. Beacham. „How "Electronic News Gathering" Came to Be“. Broadcast Industry News - Television, Cable, On-demand - TVNewsCheck.com. Beacham, Frank. "How „Electronic News Gathering“ Came to Be". Broadcast Industry News — Television, Cable, On-demand — TVNewsCheck.com.
  7. Allan, Stuart. Online News : Journalism And The Internet. McGraw-Hill Education, 2006-08-01. 
  8. Live from the Trenches: The Changing Role of the Television News Correspondent by Joe S. Foote, 1998, ISBN 0-8093-2232-3
  9. How „Electronic News Gathering“ Came to Be, by Frank Beacham, TV News Check, March 7, 2014, http://www.tvnewscheck.com/playout/2014/03/how-electronic-news-gathering-came-to-be/
  10. Frank Barnas, Broadcast News Writing, Reporting and Producing, 6th Edition, Focal Press, 2013, ISBN 978-0240823713

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]