Ekspressivlik

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Ekspressivlik (lotincha: ifodalanish, namoyon boʻlish) — har xil individlarda maʼlum gen allelining fenotipik namoyon boʻlish darajasi. "E." terminini fanga rus olimi N. V. TimofeyevResovskiy kiritgan (1927). Allel gen tomonidan boshqariluvchi belgida oʻzgaruvchanlik boʻlmaganida doimiy E., aks holda oʻzgaruvchan E. namoyon boʻladi. Har xil genlarning allellari turli darajadagi E. bilan tavsiflanishi mumkin. Odamlarda AVO (qon guruhlari) allellari tizimi deyarli doimiy E.ka, koʻz rangini belgilovchi allellar oʻzgaruvchan E.ka misol boʻladi. Drozofila pashshasida koʻz fasetkalarining sonini kamaytiruvchi mutatsiya gomozigotali pashshalarda fasetkalar sonini 0 dan 50% gacha oʻzgarishini taʼminlaydi. Oʻzgaruvchan E. hodisasi genotipik muhit va tashqi muhit sharoitlarining taʼsirida roʻy beradi. Shuning uchun organizm genotipi genotip bilan yashash muhiti sharoiti taʼsirida fenotipik namoyon boʻladigan genlarning oʻzaro taʼsiri natijasida shakllanadi.