Ega shart bo‘lmagan tillar

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Lingvistik tipologiyada egasiz til - grammatikasiga ko‘ra mustaqil gapda aniq ega qo‘llamaslik imkonini beradigan tildir; bunday gap egasiz gap deyiladi.

Til grammatikasi qoidalari tizimida egasiz gap ma'lum bir til uchungina mavjud bo‘lib, uning egasi fe'ldagi shaxs-son qo‘shimchasidan aniqlanadi.

Odatda, egasiz gapli tillarda ega fe'lga shaxsda va sonda (boshqa tillarda jins ham) bir xil bo‘ladi va gapida ega shart bo‘lmaydi.

Masalan, Italyan tilida ega sifatida kelgan "u" olmoshi qo‘llanishi yoki qo‘llanmasligi mumkin :

Ikkinchi jumlaning "(s)he" so‘zi (ega) faqat italyan tilida nazarda tutilgan. Birpq, ingliz va fransuz tillarida ushbu jumla aniq egani talab qiladi.

Dunyodagi egasiz qo‘llana oladigan gaplo minglab tillarning katta qismi bir-biriga bog'liq bo'lmagan turli xil til oilalarining vakillaridir. Ular orasida alban, arab, bask, berber, bengal, katalan/valensiyalik , xitoy, eston, fin, galisian, gujarati, yunon, ibroniy, hind, venger, italyan, rumin, yapon, koreys, malta, nepal, ports, Panjob, sindhi, slavyan tillari, ispan, tamil va turkiy tillar, shuningdek, bu tillar bilan bog'liq bo'lgan ko'plab tillar va boshqalar bor. Aslida, Yevropa davlatlarining tillarida , jumladan, fransuz, nemis va ingliz tillarida italyanchada bo‘lgani kabi olmosh tushishining yo‘qligi boshqaladan farq qiladi.[1]

  1. Martin Haspelmath, The European linguistic area: Standard Average European, in Martin Haspelmath, et al., Language Typology and Language Universals, vol. 2, 2001, pp. 1492-1510