Dragiša Stojadinović
Dragiša M. Stojadinović (1886 – 1968), de guerre Krajinac (Krajinats) nomi bilan tanilgan, serb askari, huquqshunos, siyosatchi, fotograf va kinorejissyor edi[1].
Hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]
Stojadinović Serbiya Qirolligining Negotin shahridagi Yasenitsa shahrida Negotinlik prota Milovanning o'g'li bo'lib tug'ilgan. U Zaječar gimnaziyasini tamomlagan[2].
U 1904-yilda Serb Chetnik tashkilotiga qo'shildi[3]. Uning nomi "Krajinac" edi[2].
Bolqon urushi paytida u pulemyotlar diviziyasining qo'mondoni bo'lgan. Uning urush davridagi fotosuratlari bu davrdagi jurnallarga kiritilmagan.
Urushdan keyin Savdo-sanoat vazirligida inspektor bo‘lgan[4].
Salonikida kinematografiya boʻlimiga asos solgan.
Urush yillari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Zajecar gimnaziyasining bitiruvchisi sifatida Stojadinovich Belgraddagi vatandoshlari, Usmonlilar istilosi ostida bo'lgan Qadimgi Serbiyadagi nasroniy aholini ozod qilish uchun yoshlarni yollagan Qon birodarlar uyushmasi a'zolari bilan bog'landi. 19 yoshida 1905-yil bahorida u voivoda Doksim Mixaylovich bilan Usmonlilar tomonidan bosib olingan chegara orqali jo'nab ketdi va Čelopekdagi jangda qatnashdi . Ushbu jangdan so'ng u 1908-yilgacha Djorje Skopljanche qo'mondonligi ostida Kumanovo hududida va keyinchalik Veles va Prilep viloyatida Rade Radivoyević, Yovan Babunskiy va Vasilije Trbić voevodlari boshchiligida ozodlik uchun kurashchi sifatida davom etdi. 1908-yildan keyin u yuridik maktabga o'qishga kirdi va uni o'z vaqtida tugatdi. 1911-yilda u mashhur otishmachi sifatida Belgraddagi l'Union des Tireurs Serbes fransuz miltiq klubi tomonidan Rimda o'q otish bo'yicha Yevropa musobaqasida qatnashish uchun tanlab olindi va u birinchi sovrinni qo'lga kiritdi. U 1914-yilgacha unvonni himoya qildi. 1912-1918-yillardagi urushlarda 13-Xayduk Velko piyoda polkida zahiradagi ofitser sifatida qatnashgan. Bolqon urushlari paytida u fotograf va kinematograf sifatida jangovar voqealarni yozib olishda ko'proq ishtirok etdi. Urushdan keyin u Bolqon urushlari va Arnaut qo'zg'olonidan olingan fotosuratlar fotoalbomini nashr etdi. 1916-yilda Oliy qo'mondonlik buyrug'i bilan u Serbiya armiyasi Oliy qo'mondonligining kinematografiya bo'limining boshlig'i bo'ldi. Uning nazorati ostida bo'lgan serb urush fotosuratchilari va operatorlarining ajoyib tashkilotchiligi tufayli ko'plab muhim urush voqealari qayd etilgan. Urushdan keyin ham u muhim voqealarni yozib olishni davom ettirdi[5][6].
Siyosiy bosqich[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dragisha Stojadinovich sodiq demokrat, fashizm va korrupsiyaga qarshi kurashchi edi. U Timok tumani vakili sifatida ham huquqshunos, ham siyosatchi sifatida adolatsizlik deb hisoblagan har qanday narsaga qarshi chiqdi. 1941-yil 27-martdagi Yugoslaviyadagi davlat to'ntarishini rangli kamera bilan yozib oldi. Natsistlar Serbiyaga bostirib kirgach, u Chernogoriyadagi Gestapodan yashiringan. Urushdan keyin u yozuvchilik bilan shug'ullanib, boy yozma meros qoldirdi, shuningdek, OZNA ( Odeljenje za zaštitu naroda, boshqacha aytganda, 1944—1952-yillarda mavjud bo'lgan Kommunistik Yugoslaviya xavfsizlik agentligi) o'g'irlagan o'zining filmlarini qidirish bilan shug'ullanadi. 1968-yilda Belgradda vafot etgan[5].
Shaxsiy hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]
U Lyubomir S. Yovanovichning kuyovi edi[7].
Mukofotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Jasorat uchun medali
- Karadorje yulduzi ordeni
Manba[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Хотел "Балкан" зборно место комита“.
- ↑ 2,0 2,1 Trbić 1996.
- ↑ Subašić 2012.
- ↑ Alan Fogelquist. Politics and Economic Policy in Yugoslavia, 1918-1929. Lulu.com, October 2011 — 279– bet. ISBN 978-1-257-94299-2.
- ↑ 5,0 5,1 [Projekat Rastko] Stevan Jovicic: S kamerom i puskom - Dragisa M. Stojadinovic (1999), Приступљено 31. 3. 2013.
- ↑ Dragiša Stojadinović: Heroj sa puškom i foto – objektivom | Reportaže | Novosti.rs, Приступљено 31. 3. 2013.
- ↑ Alan Fogelquist. Politics and Economic Policy in Yugoslavia, 1918-1929. Lulu.com, October 2011 — 279– bet. ISBN 978-1-257-94299-2. Alan Fogelquist (October 2011). Politics and Economic Policy in Yugoslavia, 1918-1929. Lulu.com. pp. 279–. ISBN 978-1-257-94299-2.