Distributed Proofreaders
.png)
Distributed Proofreaders ― bu „Gutenberg“ loyihasi uchun kitoblarni raqamlashtirish veb-loyihasi. Loyihaning gʻoyasi skanerdan oʻtkazish bosqichidan tortib, tayyor matnni „Gutenberg“ veb-saytiga joylashtirishgacha boʻlgan elektron kitoblar yaratuvchi koʻplab koʻngillilar hamkorligidagi ishlardan iborat.
Loyiha 2000-yilda yaratilgan, shundan beri uning aʼzolarining saʼy-harakati bilan „Gutenberg“ loyihasi katalogi 15 mingdan ortiq kitob bilan toʻldirildi. Bu son har oyda oʻrtacha 150-200 kitobga koʻpayadi. Har kuni 2 mingdan ortiq sahifa tuzatishlarning birinchi bosqichidan oʻtadi[1].
Tarixiy sabablarga koʻra sayt yunikodni qoʻllab-quvvatlamaydi, shuning uchun loyiha doirasida kitoblar raqamlashtiriladigan tillar soni juda cheklangan. 2009-yil aprel holatiga koʻra tillar roʻyxati quyidagicha:
Ayrim boshqa tillardagi, jumladan, slavyan tilidagi kitoblar yunikodni qoʻllab-quvvatlaydigan Distributed Proofreaders Europe loyihasi tomonidan boshqariladi.
Kitob yaratish bosqichlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Birinchi bosqichda mualliflik huquqi himoyalanmagan kitoblar skanerlanadi va xat tanitiladi. Kitoblarning kattagina qismi skanerlash bosqichini chetlab oʻtib, loyihaga kiradi, Internet Archive, Google Books va shunga oʻxshash manbalar shular sirasiga kiradi[2].
Xat tanitish natijasida, odatda, maʼlum miqdordagi tanitish xatolarini oʻz ichiga olgan matn olinadi. Shu munosabat bilan matn uch bosqichli oʻqib tuzatish jarayonidan oʻtadi, bu jarayonda musahhih ekranda skanerdan olingan tasvirni ham, matnning joriy versiyasini ham koʻradi.
Keyin kitob ikki bosqichli formatlash jarayonidan oʻtadi, oldingi bosqichda boʻlgani kabi, matnni iloji boricha muallif versiyasiga yaqin saqlashga eng katta eʼtibor beriladi.
Formatlangan matn soʻnggi ishlov berish (post-processing) deb ataladigan jarayondan, keyin esa yakuniy tekshiruvdan oʻtadi. Shundan soʻng, kitob „Gutenberg“ veb-saytiga yuklash uchun tayyor, deb hisoblanadi[3].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „DP: Completed Gold E-Texts“. 2009-yil 19-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 29-aprel.
- ↑ Kak pravilo — s istyokshim srokom deystviya avtorskogo prava soglasno zakonodatelstvu SShA.
- ↑ Ili na lyuboy drugoy. Soglasno ideologii oboix proektov, knigi naxodyatsya v svobodnom dostupe.