Didier Deschamps

Didier Claude Deschamps (fransuzcha: Didier Claude Deschamps)—fransuz futbolchisi va murabbiy.Fransiya terma jamoasi sardori sifatida uni 1998 yilgi Jahon chempionati va 2000 yilgi Yevropa chempionatidagi gʻalabalarga olib keldi. 2012-yilning 8-iyulidan boshlab u Fransiya terma jamoasi bosh murabbiyi boʻlib, u bilan 2018 yilgi jahon chempionatida gʻolib chiqqan .

Futbolchilik faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Klub miqyosida[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kelib chiqishi boʻyicha basklardan. Didier Deschamps maktabda oʻqib yurgan paytlaridayoq futbolchilik faoliyatini „Bayonne“ havaskor klubida boshlagan.Uning salohiyatini „Nant“ skautlari qadrlashdi va ular 1983-yilning aprelida 15 yoshli futbolchini koʻz ostiga olib qoʻyishdi.Didier 1985-yil 27-sentabrda ligadagi debyutini oʻtkazdi.Asta-sekin Didier klubning asosiy oʻyinchilaridan biriga aylandi, himoyaviy yarim himoyachi pozitsiyasini egalladi.Aynan shu davrda futbolchining kuchli fazilatlari shakllangan edi.Raqib hujumini bartaraf etish, shuningdek, oʻz hujumini boshlash qobiliyati rivojlandi.

„Nant“dagi bir necha muvaffaqiyatli mavsumlardan soʻng,1989-yilda Didier Fransiyaning eng yaxshi klubi Marselning „Olimpik“ klubiga qoʻshildi.Didier mavsum yakunida Fransiya chempionatining „oltinini“ qoʻlga kiritganiga qaramay, yangi jamoada darhol oʻz oʻrnini topa olmadi.Keyingi mavsum boshlanishidan oldin Didierdan musobaqada gʻolib chiqqan jamoaga tajribali Bernard Kesoni va Loran Furnier kelib qoʻshildi.Bu yarim himoyachini oddiyroq „Bordo“ga oʻtishga majbur qildi, u yerda futbolchi bir mavsum oʻtkazdi.

1991-yilda allaqachon Marsel prezidenti Bernard Tapie Didierni jamoaga qaytarishga qaror qildi, u tez orada uning sardori boʻldi.Bu yerda futbolchiga birinchi haqiqiy muvaffaqiyat keldi.U jamoaga yana ikkita chempionlikni qoʻlga kiritishga yordam berdi.Eng muhimi u 1993-yilda Yevropa Chempionlar ligasida gʻalaba qozonishga muvaffaq boʻldi („Marsel“ bu musobaqada gʻalaba qozongan birinchi va yagona fransuz klubi boʻldi).Didier Deschamps faxriy sovrinni qoʻlga kiritgan eng yosh sardorga, uning jamoadoshi Fabien Bartez esa eng yosh darvozabonga aylandi.Biroq bu muvaffaqiyatdan koʻp oʻtmay, „Marsel“ janjalga aralashib qoldi, natijada klubi prezidenti Tapi kelishilgan oʻyinlarni uyushtirganlikda ayblandi.Buning natijasida marselliklar Yevropa Chempionlar ligasidan chetlatilgan, 1993-yilgi chempionlik unvonidan mahrum qilingan.Shuningdek Ikkinchi divizionga yuborilgan. Bunday sharoitda Didier klubni tark etish uning faoliyati uchun yaxshiroq ekanini his qildi.

1994-yilning yozida fransuz Italiyaning "Yuventus" klubi taklifini qabul qildi.Aynan „keksa sinyora“ uchun oʻyinlar davrida Didierning oʻyin sifati tushib ketdi.U bir necha yil davomida jamoaning asosiy yarim himoyachisiga aylandi. „Yuventus“ tarkibida Didier bilan birinchi mavsumida u toʻqqiz yil ichida birinchi marta Italiya chempioni boʻldi va "Milan"ning uzoq muddatli gegemonligini buzdi. 1996-yilda turinliklar Yevropa Chempionlar ligasida gʻalaba qozonishga muvaffaq boʻldi va keyingi ikki yil ichida musobaqa finaliga chiqdi.Didier har bir final uchrashuvida ishtirok etdi. Didierning yorqin oʻyini munosib baholandi va u „keksa senyora“ sharafini himoya qilgan fransuz legionerlari uchligiga kirdi.

1999-yilda Deschamps Angliya Premer-ligasiga oʻtib,"Chelsi" futbolchisiga aylandi va faoliyatining oxirida u Ispaniyaning „Valensiya“siga oʻtdi, ammo u asosiy oʻyinchi emas edi.2001-yilda futbolchi „butsasini qoziqqa ilish“ga qaror qilganini eʼlon qildi.

Xalqaro miqyosda[tahrir | manbasini tahrirlash]

1989-yilda (Yugoslaviyaga qarshi) Mishel Platinidan milliy terma jamoaga taklifnoma olgan. Deschamps oʻzining xalqaro faoliyatini butun fransuz futboli uchun qorongʻu paytlarda boshlagan.Fransiya oʻsha yillarda faqat 1992-yilgi Yevropa chempionatida ishtirok etgan.1990 va 1994-yillardagi Jahon chempionatlarida ishtirok etmagan. Yangi bosh murabbiy Aime Jacquet terma jamoani jonlantirishga kirishgach "Manchester Yunayted"ning „yulduz“ pleymeykeri Erik Kantona sardorga aylandi.Ammo unga boʻlgan umidlar amalga oshmadi.Feyr-pley tamoyillariga toʻgʻri kelmaydigan xatti-harakatlari uchun uzoq muddat diskvalifikatsiyani olib, u faqat 1995-yil yanvarida Zinedin Zidan avlodi oʻzi kabi faxriylar Jan-Pyer Papin,David Jinola oʻrniga kelganida qaytishga muvaffaq boʻldi.Safda qolgan sanoqli kishilardan biri Deschamps keyinchalik Fransiya futbolining „Oltin avlodi“ nomini olgan terma jamoa sardori etib saylandi.Didier Deschamps „maydondagi murabbiy“ sifatida ilk uchrashuvini boʻlajak Yevropa chempionatiga tayyorgarlik doirasida Germaniya terma jamoasiga qarshi oʻtkazdi.

Didier Deschamps 2000-yil

Ammo haqiqiy eʼtirof Deschamps va uning sheriklariga 1998-yildagi jahon chempionatidan soʻng keldi. Chempionat boshlanishidan oldin Braziliya terma jamoasi asosiy favorit hisoblanar edi, u Romarioni yoʻqotganiga qaramay tarkib jihatidan eng dahshatli boʻlib qolmoqda edi.Gabriel Batistuta- Ariel Ortega boshchiligidagi bir guruh hujumchilarga ega Argentina unga raqobat qilishi mumkin edi. Lekin aslida xammasi butunlay boshqacha boʻlib chiqdi.Fransiya raqiblariga zarracha imkoniyat qoldirmadi.Har bir uchrashuvda maydonning barcha qismlarida ajoyib oʻyin koʻrsatishdi. Musobaqaning haqiqiy qahramoni finaldagi „dubl“ muallifi Zinedin Zidan boʻldi.Darvozada Bartez turardi, himoyachi, yarim himoyachi Didier Deschamps boshchiligidagi himoya chizigʻi turnirda eng yaxshi muvofiqlashtirilganiga aylandi. Gʻalaba tabiiyroq boʻlib eʼtirofga loyiq edi.

Muvaffaqiyatdan koʻp oʻtmay Aime Jacquet terma jamoa murabbiyi lavozimini tark etdi.Uning oʻrnini Rojer Lemerre egalladi, u oʻzidan oldingi rahbarning yutuqlaridan foydalanib, fransuzlarni navbatdagi yirik musobaqa-2000-yilgi Yevropa chempionatida gʻalabaga olib keldi. Deschamps faxriy kubokni boshi uzra koʻtargach,Fransiya darhol FIFA reytingida birinchi oʻrinni egalladi va ikki yil davomida birinchi oʻrinda qoldi.2001-yilda Didier Deschamps terma jamoa bilan xayrlashdi.Oʻsha paytda u Fransiya uchun oʻtkazilgan oʻyinlar soni boʻyicha rekordchi hisoblanardi. Endi birdaniga beshta nom Deschampsdan oldinda joylashgan.Bular Zidan,Tyuram, Desailli,Anri va Vieyra garchi ular Didierning sobiq hamkorlari boʻlishsa ham.

Murabbiylik faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Murabbiy sifatida Deschamps roʻyxatiga kiritilgan birinchi klub bu „Monako“ boʻlib, u bilan 2003-yilda Liga kubogida gʻalaba qozongan va 2004-yilda Yevropa Chempionlar ligasi finaliga qadar yetib borgan. Keyinchalik u rahbariyat bilan kelisha olmay jamoani tark etgan.

2006-yilning yozida qiyin ahvolda qolgan "Yuventus" dan taklif tushganida,Deschamps deyarli shubhalanmadi va „Keksa sinyora“ B seriyadagi birinchi mavsumining boshlanishini fransuz bilan murabbiyligida kutib oldi.Birinchi mavsumdayoq Deschamps jamoani A Seriya birinchi oʻriniga olib chiqdi, biroq mavsum oxirida klubning kelajakdagi transfer siyosati borasida rahbariyat bilan kelishmovchiliklar tufayli klubni tark etdi^[1].

2009-yilning 5-mayida Deschamps 2009/10-yilgi mavsum boshidan beri^[2]^[3]^[4] boshqaruvini oʻz zimmasiga olgan „Olimpik Marsel“ bilan ikki yillik shartnoma imzoladi.Deschamps „Olimpik Marsel“ bilan Fransiya chempionati,Fransiya liga kubogi va Fransiya Superkubogida gʻolib chiqdi.2012-yilning 2-iyulida „Marsel Olimpik“^[5] bilan shartnoma bekor qilingani eʼlon qilindi.Fransuz matbuotining yozishicha, uning ketishiga klub sport direktori Xose Anigo bilan ziddiyat sabab boʻlgan.

2012-yilning 8-iyulida sobiq bosh murabbiy Loran Blan^[6]^[7] isteʼfoga chiqarilgach,Didier Deschamps Fransiya terma jamoasini qabul qilib oldi.Uning qoʻl ostida Fransiya terma jamoasi Braziliyada boʻlib oʻtgan jahon chempionatining chorak finaliga qadar yetib bordi va u yerda boʻlajak chempion nemislarga minimal 0:1 hisobida magʻlub boʻldi, shuningdek Yevro-2016 finaliga chiqdi va u yerda portugaliyaliklarga minimal 0:1 hisobda magʻlub boʻldi.Bu magʻlubiyatga qaramay,Deschamps terma jamoa bilan ishlashda davom etdi.

2018-yilgi jahon chempionatida Deschamps boshchiligidagi Fransiya terma jamoasi finalga chiqdi va Xorvatiya terma jamoasini magʻlub etib, tarixda ikkinchi marta jahon chempioni boʻldi.Shu tariqa Deschamps Mario Zagallo va Frans Bekkenbauerdan keyin ham jamoa oʻyinchisi, ham bosh murabbiy sifatida jahon chempionligini qoʻlga kiritgan uchinchi murabbiyga aylandi^[8].Biroq Yevro-2020da fransuzlar muvaffaqiyatsiz oʻynashdi,1/8 final bosqichida Shveysariya terma jamoasiga penaltilar seriyasida yutqazishdi.