Dick Button
Richard („Dik“) Totten Button (talaffuzi Richard Dik Totten Batton, 18-iyul 1929-yil) — sobiq amerikalik figurali uchuvchi, figurali uchish boʻyicha ikki karra Olimpiya chempioni, besh karra jahon chempioni va televizion sharhlovchi.
Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bolalik va yoshligi[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Dick Button | |
|---|---|
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Toʻliq ismi | Richard Totten,,Dick" Button |
| Davlat | AQSh |
| Tavalludi | Englvud, Nyu-Jersi, AQSh |
| Murabbiyi | Gustav Lassi |
Dick Button Nyu-Jersi shtatining Englevud shahrida tugʻilib oʻsgan. U konkida uchishni erta boshlagan, lekin 12 yoshiga qadar, otasi Dikning hech qachon yaxshi konkida uchuvchisi boʻlolmasligni eshitib, mashgʻulotlarga jiddiy qaramagan[1]. Koʻp oʻtmay, Buttonning otasi uni Nyu-York shahriga yubordi, u yerda Button muz raqslari boʻyicha murabbiy Joi Kerroll bilan mashgʻulotlarni boshladi. Yoz davomida u Leyk-Plasidda Kerroll bilan birga mashgʻulot oʻtkazdi va keyin uning maslahati bilan murabbiy Gustav Lassining qoʻliga koʻchib oʻtdi. Bu murabbiy bilan Button faoliyatining oxirigacha qoldi.
Karyerasining boshlanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
16 yoshida u AQSh chempionatida gʻolib chiqdi, barcha hakamlar unga bir ovozdan birinchi oʻrinni berishdi[1]. Shunday qilib, Button 1947-yilda Stokgolmda boʻlib oʻtgan jahon chempionatida qatnashish huquqini qoʻlga kiritdi va u yerda Hans Gershvilerdan keyin ikkinchi oʻrinni egalladi[1]. Gershviler majburiy koʻrsatkichlar boʻyicha birinchi boʻldi va Button erkin konkida gʻalaba qozondi, ammo yakunda ikkinchi oʻrinni egalladi. Bu Button faoliyatidagi soʻnggi marta Jahon chempionatida birinchi oʻrindan pastroq oʻrinni egallashi boʻldi. Jahon chempionatida Button Ulrich Salchow bilan doʻstlashdi, u Buttonning magʻlubiyatidan tushkunlikk tushgan edi va konkida uchuvchini qoʻllab-quvvatlash uchun unga birinchi kubogini sovgʻa qildi (Salchow 1901-yilda oʻzining birinchi jahon chempionatida gʻoliblikni qoʻlga kiritgan edi). Keyinchalik Button kubokni amerikalik Jon Misha Petkevichga topshirdi[2].
1948-yilgi Yevropa chempionatida Button yana Gershviller bilan raqobatlashdi va bu safar gʻalaba qozondi. Keyingi yili amerikaliklarga Yevropa chempionatida qatnashish taqiqlandi, shu tariqa Button Yevropa chempionatida gʻolib chiqqan yagona AQSh fuqarosiga aylandi[1].
Havaskor karyerasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1948-yilgi Qishki Olimpiya oʻyinlarida Button majburiy koʻrsatkichlarda Gershwilerdan 29,6 ball oldinga oʻtib, beshtadan toʻrttasida gʻalaba qozondi[1]. Mashgʻulotlarda u har safar ikkilik akselga sakrashga harakat qildi, lekin doimo buni xato bilan bajardi. Erkin dasturdan bir kun oldin, Button birinchi marta bu sakrashni amalga oshirishga muvaffaq boʻldi va u imkoniyatdan foydalanishga va uni oʻz dasturiga kiritishga qaror qildi. Button oʻz rejasini amalga oshirishga muvaffaq boʻldi va shu tariqa u musobaqada ikkilik akselni koʻrsatgan birinchi sportchi boʻldi. Erkin va majburiy koʻrsatkichlar boʻyicha natijalari birinchi oʻrinni egallashga imkon berdi. Oʻn toʻqqiz yoshli Button tarixdagi eng yosh Olimpiya chempioniga aylandi. Oxirgi marta u Gershviller bilan oʻsha yili jahon chempionatida ishtirok etgan va yana gʻalaba qozongan edi. AQSh chempionati ham Buttonning oltin medali bilan yakunlandi. 1949-yilda u hayratomuz sport yutuqlari uchun Amerikaning Sallivan mukofotiga sazovor boʻldi. 1947-yilning kuzida Button Yelda oʻqishni boshlamoqchi edi, ammo Olimpiadaga tayyorgarlik koʻrish uchun tanaffus qilishga majbur boʻldi[1]. Universitet maʼmuriyati dastlab sport karyerasi taʼlimga xalaqit bermasligiga ishontirilgan boʻlsa-da, keyinchalik Buttonga agar Yel universitetiga oʻqishga kirmoqchi boʻlsa, figurali uchishni toʻxtatishi kerakligini aytishdi. Doʻstlarining maslahati bilan u hujjatlarini topshirdi va Garvard universitetiga oʻqishga kirdi va uni 1952-yilda tugatdi (yurisprudensiya yoʻnalishi boʻyicha)[3].
Faoliyatining qolgan qismida Button ishtirok etgan har bir musobaqada gʻolib chiqdi. Undan har yili rekordlar kutilardi. 1949-yilda u ikki halqali-ikki halqali, 1950-yilda ikki halqali rittberger-ikkilik rittberger, 1951-yilda ikki halqali akesl-ikkilik halqali rittbergermi amalga oshirdi. 1952-yilgi Qishki Olimpiya oʻyinlari uchun Button va uning murabbiyi uch hatlab sakrashga tayyorgarlik koʻrayotgan edi, bu sakrashni Button birinchi marta Venadagi Yevropa chempionatidagi[1] koʻrgazmali chiqishlarda muvaffaqiyatli tarzda namoyish etdi. Olimpiadada u erkin dasturda uch hatlab sakrashni amalga oshirdi — bu figurali uchish tarixidagi birinchi uch hatlab sakrash edi, keyin esa Jahon chempionatida uni takrorladi[4].
Yutuqlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- U birinchi boʻlib ikkilik akselni[5] bajargan.
- U birinchi boʻlib uchlik rittberger[5] ni ijro etgan.
- Erkaklardan birinchi boʻlib libelni amalga oshirgan.
- Yevropa chempionatida gʻolib chiqqan yagona amerikalik[1].
- Jahon kubogini yutgan birinchi amerikalik.
- Olimpiadada medal qoʻlga kiritgan birinchi amerikalik.
- Olimpiada gʻolibi boʻlgan eng yosh yakka konkida uchuvchi[5].
Erishgan natijalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Musobaqa | 1944 yil | 1945 yil | 1946 yil | 1947 yil | 1948 yil | 1949 yil | 1950 | 1951 yil | 1952 yil |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Qishki Olimpiya oʻyinlari | 1 | bitta | |||||||
| Jahon chempionatlari | 2 | 1 | 1 | 1 | 1 | bitta | |||
| Yevropa chempionati | 1 | ||||||||
| Shimoliy Amerika chempionati | 1 | 1 | 1 | ||||||
| AQSh chempionati | 1N. | 1J. | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | bitta |
- N = yangilar orasida; J = Yoshlar musobaqasi
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Button, Dick.. Dick Button On Skates. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1955 — 40−41 bet.
- ↑ Petkevich, John Misha.. Figure Skating: Championship Techniques. Sports Illustrated, 1989. ISBN 1568000707.
- ↑ „ABC SPORTS COMMENTATOR: Dick Button“. 2006-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 6-sentyabr.
- ↑ Абсалямова И. В. „Введение“,. Столетняя история чемпионатов мира по фигурному катанию на коньках (одиночное катание): Учеб. пособие для студентов акад. и ин-ов физ. культ. М.: ФОН, 1997. ISBN 5-89022-046-2.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 „United States Olympic Committee — Button, Richard T. (Dick)“. 2007-yil 14-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-sentabr 2007-yil.
