Cianorte

Cianorte
Shahar
Bayroq Gerb
23°39′46″S 52°36′18″W
Mamlakat	Braziliya
Mintaqa	Janub
Asos solingan	1955-yil 26-iyul
Maydon	811.7 km2 (313.4 mi²)
Markazi balandligi	490 m
Aholisi  (2020 )	83,816
Zichligi	79.4 kishi/km2
Vaqt mintaqasi	UTCUTC-3
Telefon kodi	+55 44
Cianorte

Cianorte — Braziliya Geografiya va Statistika Institutining 2020-yildagi maʼlumotlariga koʻra, Braziliyaning Parana shimoli-gʻarbidagi shahar boʻlib, aholisi 83,816 kishini tashkil qiladi.

Tarixi

Shahar „bog 'shahri“ sifatida rejalashtirilgan va Parana shimolini yaxshilash kompaniyasi (Companhia Melhoramentos Norte do Paraná) tomonidan asos solingan. Shaharga Britaniya kompaniyasi nomi berilgan. XX asrning boshlarida mintaqada subtropik iqlim hukmronlik qilgan va butunlay yovvoyi oʻrmon bilanqoplangan. Portugallar tomonidan Guayra mintaqasini gʻarbda qirgʻoq bilan bogʻlash uchun foydalanilgan Peabiru yoʻli bundan mustasno. Yoʻl XVII asrdan beri mavjud boʻlgan, ammo mintaqaning mahalliy aholisi — Xetalar bilan birinchi aloqa 1930-yillarda boʻlgan. Xetalar, uch yoki toʻrt yuz kishidan iborat guruh, oʻz tiliga ega va madaniyatda ilk temir davrini boshdan kechirayotgan edi. Guruh inglizlar munozarali va tushunarsiz sharoitlarda ular bilan bogʻlanganidan keyin gʻoyib boʻldi.

1940-yillarda ingliz kompaniyasi shahar rejasini tuzdi va mintaqani juda kichik fermer xoʻjaliklariga boʻldi. Bu vaqtda shahar qayta boʻlinib, shaharning bir qismi va uning atrofidagi hududlar muhojirlarga, asosan San-Pauludan kelgan italyan-braziliyaliklar va ikkinchi yoki uchinchi avlod yapon-braziliyaliklarga sotilgan. Bu muhojirlar, birinchi navbatda, San-Pauludagi yirik qahva fermalarida kambagʻal oddiy ishchilar boʻlgan va Cianortedagi arzon yerni hayotdagi katta imkoniyat sifatida qabul qilishgan. Odamlar uylar va maktablar, ibodatxonalar va korxonalar qurdilar. Shahar munitsipalitetga aylanadi, bu esa Braziliya qonunlariga koʻra hududga oʻzining siyosiy tuzilishini kengaytirish imkonini beradi.

Cianorte munitsipaliteti 2010-yilda 1955-yil 26-iyuldagi 2.412sonli davlat qonuni asosida yaratilgan. Oʻshanda Cianorte 11 000 ga yaqin aholiga ega boʻlgan, asosan qishloqlarda istiqomat qilishgan. Iqtisodiyot qahvaga asoslangan edi. 1975-yilning qishida qayd etilgan ob-havo sharoitida harorat birinchi marta noldan pastga tushgan halokatli sovuq qahva plantatsiyalarini vayron qilgan. Qahva daraxtlari qaytadan ishlab chiqarishni boshlashi uchun taxminan besh yil kerak boʻldi va shuning uchun iqtisodiyot dahshatli inqirozni boshdan kechirdi. Aholi kamayib, korxonalar yopildi.

Falokat shaharni oʻzgartirdi. Odamlar garajlari va hovlilarida kiyim-kechak fabrikalari va doʻkonlar ochdilar. Qishloq xoʻjaligi tiklana boshlagan vaqtga kelib, baʼzi mini-zavodlar oʻrta kompaniyalarga aylandi va ishchi kuchi allaqachon ularga bagʻishlangan edi. Keyingi oʻn yilliklar davomida ushbu garaj korxonalarining bir qismi bugungi kunda butun mamlakatga kiyim-kechak sotadigan va katta qismini bir qancha mamlakatlarga eksport qiladigan yirik fabrikalarga aylandi. Braziliyaning bir nechta shtatlaridan doʻkon egalari har mavsum boshida kiyim sotib olish uchun Cianortega tashrif buyurishadi, shuning uchun ular uchun maxsus mehmonxonalar va restoranlar ochilgan.

Mahalliy qishloq xoʻjaligi endi sezilarli darajada diversifikatsiyalangan — qahva hozir qishloq xoʻjaligining atigi 5 foizini tashkil qiladi — va fermerlar yana soya, shakarqamish va makkajoʻxori ekishadi. Mol goʻshti va tovuq goʻshti ham juda katta hajmda ishlab chiqariladi. Zavodlar va qishloq xoʻjaligi juda yaxshi ishlayotganligi sababli, asrning oxirida shahar butun mamlakat boʻylab koʻproq muhojirlarni jalb qildi va bugungi kunda shahar aholisi, biznes va infratuzilma tez oʻsib bormoqda, bu Cianorteni mintaqaviy markazga aylantirmoqda.

Iqlimi

Nam subtropik iqlim, tez-tez va kuchli yomgʻirli issiq yoz (oʻrtacha harorat 20° C dan 27° C gacha), tez-tez ayozli yumshoq qish (oʻrtacha harorat 14° C dan 23° C gacha).

Iqtisodiyot

Asosiy iqtisodiy faoliyat turlari:

• Qishloq xoʻjaligi — soya, makkajoʻxori, qahva, bugʻdoy, shakarqamish, paxta, mol goʻshti va tovuq
• Ishlab chiqarish — Kiyim-kechak, poyabzal va charm

Cianortega Gastão Mesquita aeroporti xizmat koʻrsatadi.

Munitsipalitet 8,716 gektar (21,540 akr) Perobas biologik qoʻriqxonasining bir qismini oʻz ichiga oladi, bu 2006-yilda yaratilgan qatʼiy muhofaza qilinadigan tabiatni muhofaza qilish birligidir.

Kiyimlar

Cianorte — Braziliyaning janubdagi eng yirik kiyim ishlab chiqaruvchisi. Sanoat va savdo tumanlarida 300 ta kiyim-kechak ishlab chiqaruvchi korxona mavjud bo‘lib, ularda 8 ming kishi mehnat qiladi. Ishlab chiqarish jinsi shimlar va sport kiyimlari, erkaklar va ayollar zamonaviy kiyimlari, chaqaloqlar va bolalar kiyimlari kabi norasmiy kiyimlarga qaratilgan.

Yil davomida isteʼmolchilar va distribyutorlar Cianortega kiyim-kechak mahsulotlarini qidirib kelishadi. Shaharning markaziy bogʻida Braziliya janubidagi yillik va eng yirik kiyim-kechak yarmarkasi Expovest oʻtkaziladi. Yarmarka davomida shahar oyiga 5500 nafar mehmonni qabul qiladi.

Taʼlim

Cianorte boshlangʻich maktablar, oʻrta maktablar va ikkita universitetga ega.

Madaniyati

Cianortening madaniy koʻrinishlari juda xilma-xildir, jumladan spektakllar, filmlar, rasm, sanʼat, musiqa va boshqalar. Qadimgi temir yoʻl stansiyasi Casa da Culturaga aylantirilgan, unda rasm koʻrgazmalari, plastmassa sanʼat asarlari, shaharning eski rasmlari, musiqiy taqdimotlar va boshqalar mavjud.

Turistik diqqatga sazovor joylar

• Cachoeira do Rio Ligeiro — 2 metr balandlikdagi toza suvli sharshara, munitsipal okrugning oxirida, choʻmilish va tabiat bilan aloqa qilish uchun mahalliy aholini jalb qiladi.
• Cinturão Verde — shaharning koʻp qismini oʻrab turgan yashil hudud, zamonaviy trekka ega.
• Bosque da Matriz — Yashil maydon bilan oʻralgan cherkov, hammom, parklar, hayvonlar va jamoat kutubxonasi.
• Parque do Manduí — Mehnat Villasi va Villa 7 mahallalarida joylashgan jamoat bogʻi.
• Expovest — Har yili shaharning koʻrgazma parkida mamlakat janubidagi eng yirik kiyim-kechak yarmarkasi Expovest boʻlib oʻtadi. Bu davrda shahar oyiga 5500 ga yaqin sayyohni qabul qiladi.

Havolalar

• Cianorte Futebol Clube
• Rasmiy sayt
• Cianorte radiosi