Chongming Oroli
Chongming, ilgari Chungming nomi bilan tanilgan, (1267 km2) ni egallagan sharqiy Xitoydagi Yangtze daryosining quyilishida joylashgan allyuvial orol. Changxing va Hengshaorollari bilan birgalikda Shanxay provinsiyaviy munitsipalitetining eng shimoliy hududi bo'lgan Chongming tumanini tashkil qiladi. 2010-yilgi Xitoy aholisini ro'yxatga olish vaqtida uning aholisi 660,000 kishi edi.
20 km cho'zilgan orolning shimoliy qirg'oqlari Shanxayning Chongming tumanining bir qismi emas, balki uning o'rniga Chongmingning ilgari alohida bo'lgan Yonglongsha oroli bilan bog'lanishi natijasida hosil bo'lgan Tszyansuning ikkita pene-eksklavidir.
Etimologiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Orol Xisha orolidagi ilk aholi punkti bo'lgan Chongming sharafiga nomlangan bo'lib, u nisbatan baland va tiniq zaminda joylashganligi uchun nomlangan.
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
Hozirgi Chongming birinchi marta Vude davrida rivojlangan.(618 – 626) Tang sulolasi). Bular dastlab 70 km bir-biridan uzoqda va kattaroq Dongbuchjou orolidan janubda joylashgan, Jiangsudagi Qidong yarim orolining bir qismini tashkil etgan. Xisha Gujunsha nomi bilan ham tanilgan. Shenlongning birinchi yiliga kelib (705), Xishada "Chongming" nomi bilan mashhur bo'lgan shahar tashkil etildi. Orollar ning soni, o'lchami va shakllari vaqt o'tishi bilan bir necha bor o'zgarib turdi: Tyanshengning 3-yilida (1025), Dongshadan bir oz shimoli-g'arbda yangi orol paydo bo'ldi. Jiangzhong Jingguo (1101) ning birinchi yilida Sansha uchinchi marta ko'tarilib, Yaoliushaning shimoli-g'arbiy qismida 50 xitoy milyasini masofasida joylashdi. XII-XIII asrlarda Yuan sulolasi davrida Yingqyansha, Matuosha, Chjanpusha va boshqa oltita orol ham shakllangan. Bu orollarning dastlabki koʻchmanchilari asosan baliqchilar va tuz yigʻuvchilar[1] boʻlib, ularning asosiy tuzlari Tiancida boʻlgan.
Zhiyuan hukmronligining 14-yilida (1277) Yuanning Xubilay xonligi davrida Yangjouda Chongming Prefecture tashkil etildi. Biroq, orollarning qumlari o'zgaruvchanligi sababli, okrug o'rni qayta-qayta ko'chirilishi kerak edi. Yuanning oxiri va Ming davrining boshlarida bu hududning siyrak aholi punktlari Pudong va Songjiang prefekturasining boshqa hududlaridan kelgan muhojirlar bilan to'la boshladi. Bu muhojirlar paxta yetishtirishni joriy qildilar, bu Xitoyning keyingi Qingda xalqaro savdoga ochilishidan oldin keng tarqaldi. Bu hududda kichik to'qimachilik sanoati mavjud edi, lekin paxtaning katta qismi Songjiang, Xanchjou va Jiangnanning boshqa rivojlangan hududlarida foydalanish uchun eksport qilindi. Xunvu hukmronligining 2-yilida (1396) Ming hukmronligi ostida prefektura okrugga tushirildi, ammo ko'p o'tmay, katta cho'kish — butun Dongsha va Xishaning katta qismini cho'ktirish — materikga ommaviy emigratsiyani keltirib chiqardi..[1] Taxminan bir vaqtning o'zida, Sansha shimolga qarab kengaydi, Yaoliusha bir vaqtning o'zida janubga emirilib, shimol tomon kengaydi, shu o'rinda u Sansha tomon koçhdi.
Ikkinchi jahon urushi davrida Chongming avvaliga alohida maxsus guruh tomonidan boshqarildi, keyin Shanxayning Buyuk Yoʻl hukumati tarkibida[2] va nihoyat, Nankindagi yapon qoʻgʻirchoq davlati boʻlgan Van Jingvey rejimining okrugi sifatida boshqarildi. Xitoy Xalq Respublikasi tashkil topganidan toʻqqiz yil oʻtib, 1958-yil dekabrda Shanxay munitsipalitetiga oʻtkazildi. " Down to the Countryside Movement" harakati paytida Shanxaydan yuborilgan ko'plab yoshlar Chongmingdan uzoqqa sayohat qilishmadi.[3] Melioratsiya, ayniqsa 1960 va 90-yillarda orolning shimoliy va sharqiy suv toshqini tekisliklarida olib borilgan keng ko'lamli ishlar 1950 va 2010-yillar orasida orolning hajmini ikki baravar oshirdi.
Dongtan 2010-yilda Shanxayda bo'lib o'tadigan Butunjahon ko'rgazmasi bilan bir qatorda ochilishi rejalashtirilgan, ammo 2006-yilda Kommunistik partiya rahbari Chen Liangyu hokimiyatdan chetlatilganidan so'ng to'xtab qolgan ekoshahar edi.[4][5]
Geografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Chongming taxminan 81 km sharq va g'arbiy yo'nalishda va odatda 13/18 km shimoldan janubga bo'lib 1267 km2-maydonni qoplaydi. Orolning o'rtacha balandligi 1.6-2.6 m dengiz sathidan yuqorida, shimoli-g'arbiy va markaziy hududlar janubi-g'arbiy va sharqiydan biroz balandroq joylashgan.
Chongming Yangtze daryosida joylashgan bo'lib, Sharqiy Xitoy dengiziga kirishdan oldin daryoni shimoliy va janubiy kanallarga ajratadi. Orol Shanxay munitsipalitetining eng shimoliy qismini tashkil qiladi, Yangtze tomonidan Baoshan va Pudong Yangi hududidan ajratilgan. Jiangsuda Xaymen va Qidongning ko'p qismi Chongmingdan Yangtzening shimoliy kanali orqali ajratilgan; Taicang okrugi esa janubiy kanal bo'ylab Shanxayning Baoshan tumani yonida joylashgan.
Chongming Shanxay markazidan taxminan ikki soatlik masofada joylashgan.[6]
Qo'shimcha manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Chongming tumani
- Shanxay orollari
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
 | Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |
- ↑ 1,0 1,1 Walker, Kathy Le Mons. "The View from the Periphery: Tongzhou and the Northern Delta" in Chinese Modernity and the Peasant Path: Semicolonialism in the Northern Yangzi Delta, pp. 52 ff. Stanford University Press (Stanford), 1999.
- ↑ Brook, Timothy. "The Great Way Government of Shanghai" in In the Shadow of the Rising Sun: Shanghai Under Japanese Occupation, p. 159. Cambridge University Press (Cambridge), 2004.
- ↑ Bramall, Chris. Industrialization of Rural China, p. 148. Oxford University Press (Oxford), 2007. ISBN 0199275939.
- ↑ Montlake, Simon. "In China, Overambition Reins in Eco-City Plans" in The Christian Science Monitor. 23 Dec 2008. Accessed 10 Jan 2015.
- ↑ Fox, Jesse. "Dongtan, China's Flagship Ecocity Project, R.I.P." Treehugger, 5 Jan 2009. Accessed 10 Jan 2015.
- ↑ Waldmeir, Patti. "China migration: Children of a revolution." Financial Times. December 27, 2015. Retrieved on December 29, 2015. "Her nine-year-old son, Zhou Nijun, was born in her rural village on Chongming Island, two hours from Shanghai."