Chexiya — Yaponiya munosabatlari
 | |
 Chexiya |
 Yaponiya |
Chexiya — Yaponiya munosabatlari Chexiya va Yaponiya oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir. Aloqalar 1919-yilda Chexoslovakiya va Yaponiya oʻrtasida tashkil etilgan.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Chexoslovakiya va Yaponiya oʻrtasida diplomatik munosabatlar 1919-yilda oʻrnatilgan. Chex arxitektori Antonin Raymond 1926-yildan 1939-yilgacha Birinchi Chexoslovakiya Respublikasining Yaponiyadagi faxriy konsuli boʻlib, T. G. Masarik hukumati vakili boʻlgan[1]. 1939-yilda Ikkinchi jahon urushi boshlanishi bilan aloqalar uzilib, 1957-yilda tiklandi[2]. Birinchi yapon vaziri Chexoslovakiyadagi muxtor vakil Xarukazu Nagaoka boʻlgan[3].
1993-yilda Chexoslovakiya parchalanganidan keyin Yaponiya Chexiya va Slovakiyani tan oldi va ikkala davlat bilan munosabatlarni davom ettirdi.
2002-yil iyul oyida Yaponiya imperatori va imperatori Akihito va Michiko oliy hazratlari Pragaga rasmiy tashrif bilan kelishgan[4].
2003-yil avgust oyida Yaponiya Bosh vaziri Junichiro Koidzumi Markaziy Yevropa mamlakatlariga: Germaniya, Polsha va Chexiyaga rasmiy tashrif bilan keldi. 20-avgust kuni Koidzumi Varshavadan Pragaga joʻnab ketdi. Praga vazir safaridagi soʻnggi bekat edi. Ertasi kuni tushdan keyinKoidzumi Chexiya Bosh vaziri Vladimir Shpidla bilan suhbatlashdi va ular ikki tomonlama munosabatlar va muhim global muammolar, jumladan, Shimoliy Koreyaning yadroviy ambitsiyalari va Iroqni qayta tiklash boʻyicha oʻz fikr va mulohazalarini almashdilar[5]. Uchrashuv natijasida har ikki bosh vazir „Yaponiya va Chexiya oʻrtasidagi strategik sheriklik toʻgʻrisidagi Nizom“ni qabul qilishdi, bu hamkorlikning 10 yilligini va bir yil avval Pragaga imperator tashrifini muhim uchrashuv sifatida nishonladi. Shuningdek, ikki tomonlama munosabatlardagi hamkorlikni yanada rivojlantirish, shuningdek, Iroqni qayta tiklashga koʻmaklashishni eʼlon qildi[6].
Iqtisodiyot va savdo[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yaponiya va Chexiya oʻrtasidagi iqtisodiy aloqalar investitsiyalar va elektr mashinalari hamda mexanik komponentlar savdosi katta oʻsishi bilan asta-sekin rivojlanmoqda. 1968-yilda Chexoslovakiyaga qoʻshin kiritilgandan soʻng, Yaponiya biznes sohasida hamkorlikni boshladi; xususan, Yaponiyaning eng yirik savdo kompaniyalaridan biri Mitsui & Co. Chexoslovakiya poytaxtida faoliyat yurita boshladi. Sovuq urush tugaganidan bir necha yil oʻtgach, 1993-yilda Yaponiya tashqi savdo tashkiloti, hukumat tomonidan Yaponiya eksporti, importi va sarmoyasini ragʻbatlantirish vakolatiga ega boʻlib, Pragada oʻz vakolatxonasini ochdi[7]. Chexiya-Yaponiya ishbilarmonlik aloqalari tarixidagi eng muhim bosqich 2002-yilda Toyota va Peugeot Citroen oʻrtasidagi Toyota Peugeot Citroën Automobile xususiy qoʻshma korxonasi tomonidan Kolin shahrida avtomobil zavodiga asos solingani boʻldi[8]. Avtomobillarning ishlab chiqarilishi 2005-yil fevral oyida boshlangan va 2012-yil martiga kelib TPCA 2 milliondan ortiq mashina ishlab chiqardi[9].
Akademik aloqalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Chexiya Respublikasida yapon tili kurslarini taklif qiluvchi uchta universitet mavjud: Pragadagi Charlz universiteti, Brnodagi Masaryk universiteti[10] va Olomoucdagi Palacky universiteti.
Diplomatik missiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Chexiya Respublikasining Tokioda elchixonasi va Kobe shahrida faxriy konsulligi bor.
- Yaponiyaning Pragada elchixonasi bor.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Reynolds, (2001), p81
- ↑ „Establishing of Diplomatic Relations and Interwar Development | Embassy of the Czech Republic in Tokyo“. Mzv.cz (20-oktabr 2010-yil). 6-mart 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-noyabr 2022-yil.
- ↑ „Embassy of Japan in the Czech Republic: 歴代チェコ共和国日本国大使“. Cz.emb-japan.go.jp. 2011-yil 23-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-aprel 2011-yil.
- ↑ Czech Republic in 2002: July — September | ČeskéNoviny.cz
- ↑ Prime Minister Junichiro Koizumi in Action (Whatʼs up around the Prime Minister): Japan-Czech Republic Summit Meeting (Thursday, August 21, 2003)
- ↑ Speeches and Statements by Prime Minister Junichiro Koizumi: Joint Statement towards Strategic Partnership between Japan and the Czech Republic (Prague, August 21st, 2003)
- ↑ „Japanese Component & Material Buyers' Exhibition in Czech Republic September 16th, 2015 | Japan External Trade Organization“. 2017-yil 18-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-noyabr 2017-yil.
- ↑ EasyLink Services International Corporation Renews Relationship with Leading Automobile Manufacturer | Business Wire
- ↑ Peugeot Citroen CEO says will build minicar with Toyota — magazine | Reuters
- ↑ Seminář japonských studií | Masarykova univerzita Andoza:Cs icon
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Reynolds, Jonathan McKean. Maekawa Kunio and the Emergence of Japanese Modernist Architecture. London, United Kingdom: University of California Press, 2001. ISBN 0-520-21495-1.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Shoiw Mei Tseng. Chexiya va Sharqiy Osiyo oʻrtasidagi savdo oqimlari (Wayback Machine saytida 2022-02-01 sanasida arxivlangan) (PFD toʻliq matni). 2013-yil yanvar.