Buyuk Britaniyadagi ukrainlar
Buyuk Britaniyadagi ukrainlar asosan asli ukrainalik Britaniya fuqarolaridir.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manchesterda ukrainaliklarning birinchi hujjatlashtirilgan dalili 1897-yilda Brodi shahridan (oʻsha paytda Avstriyaning Galisiya va Lodomeriya qirolligida joylashgan) J. Koyetskiyning Salford shahridagi chet elliklar reestriga kiritilgan yozuv edi.[1] Birinchi jahon urushigacha Manchesterda 100 ga yaqin oila istiqomat qilgan va urushdan keyingi yillarda jamoat markazi tashkil etilgan.[1] Londonda Axborot markazi tashkil etildi va Manchester bilan diniy va madaniy aloqalar oʻrnatildi.[1] 1931-yilda yepiskop Andrey Sheptitskiy va fr. Iosif Slipiy, keyingi yillarda Ukraina yunon-katolik cherkovining boshligʻi boʻldi, Manchesterga mashhur elchilik tashrifi bilan kelishdi. Boshqa joylarda, ukrainalik muhojirlarning birinchi avlodi janubi-sharqga, xususan, Xertfordshirga 1947-yilda koʻchirilganlar sifatida kela boshladi.
Ikkinchi jahon urushidan soʻng, Attlee hukumati (1945—1951) tomonidan berilgan ishlashga ruxsatnoma sxemalari ukrainaliklarni Lankashir tegirmonlarida va Lea vodiysi issiqxonalarida ishlash uchun yollagan. Sharqiy Angliyadagi tranzit lagerida qisqa vaqt qolgandan soʻng, koʻp odamlar Xertfordshirdagi Nyugate-street qishlogʻidagi koʻchirilganlar lageriga kirishdi. Lagerda koʻplab yoshlar shtab-kvartirasi Londonda joylashgan Buyuk Britaniyadagi ukrainlar uyushmasiga aʼzo boʻlishdi. Uyushma oʻz oilasi va doʻstlaridan ajralganlar uchun muhim qoʻllab-quvvatlash tarmogʻi boʻlib xizmat qildi.
Ikkinchi Jahon urushi tugagandan soʻng, Buyuk Britaniyaga koʻproq ukrainaliklar (asosan Germaniyadagi lagerlardan koʻchirilganlar) kelishdi. Ukrainaliklar Buyuk Britaniyaga Yevropaning ixtiyoriy ishchilari sifatida qoʻshilishdi, Polsha va Germaniya armiyalaridan boʻlgan ukrainalik harbiy asirlar ham demobilizatsiya qilindi va Buyuk Britaniyaning yirik shaharlariga joylashtirildi.
Geograflar Grexem Smit va Piter Jeksonlarning fikricha, Ikkinchi jahon urushidan keyin 35 ming ukrainalik kelgan va 1950-yillarning oxirlarida Britaniyada „Bredford, Nottingem, Manchester va Koventridagi eng yirik“ 70 ta ukrainalik jamoalar tashkil etilgan.[2]
Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
2022-yilda Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi paytida Buyuk Britaniyada yashovchi ukrainaliklar Britaniya hukumatidan Rossiyaga qarshi sanksiyalar joriy etish va Buyuk Britaniya bilan moliyaviy va siyosiy aloqalari boʻlgan rus oligarxlariga qarshi chora koʻrishni talab qilish uchun namoyishlar uyushtirdi.[3][4] Namoyish tashkilotchilarining baʼzilari hukumatning " Politsiya, jinoyatchilik, hukm va sudlar toʻgʻrisida "gi qonun loyihasini tanqid qilib, norozilik namoyishlari va jamoat yigʻilishlariga yangi cheklovlar qoʻyishni taklif qilishdi va uni „namoyishlarga qarshi yangi choralar koʻrishda ikkiyuzlamachilikda, Rossiyani esa noroziliklarga qarshi ovozni oʻchirgani uchun tanqid qilishda ayblashdi“.[5]
Aholi[tahrir | manbasini tahrirlash]
2001-yilgi aholini roʻyxatga olishda Ukrainada tugʻilgan Buyuk Britaniyada yashovchi 11 913 kishi qayd etilgan.[6] 2011-yilgi Buyuk Britaniya aholini roʻyxatga olishda Angliyada 20 320 nafar ukrainalik, 380 nafari Uelsda, 838 nafari Shotlandiyada va Shimoliy Irlandiyada 245 nafar ukrainaliklar qayd etilgan. Milliy statistika boshqarmasining hisob-kitoblariga koʻra, 2020-yilda Ukrainada tugʻilgan 32 ming kishi Buyuk Britaniyada istiqomat qilgan. Ukraina fuqarolari soni 17 mingga yetgan.[7]
Din[tahrir | manbasini tahrirlash]
Buyuk Britaniyadagi hozirgi ukrain diasporasining aksariyati ukrain pravoslav dinidir. Buyuk Britaniyada yashovchi ukrainaliklarning katta qismi Ukraina katoliklari boʻlib, Buyuk Britaniyadagi ukrainaliklar uchun Apostol Eksarxati yurisdiktsiyasi ostida, kamroq sonlar esa yahudiylar va musulmonlardir.[8]
Ukrainalik taniqli britaniyaliklar[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Ism | Kasb-hunar |
|---|---|
| Elena Baltacha | tennischi |
| Sergey Baltacha kichik. | futbolchi |
| Lyu darajasi | shou-biznes antreprenyor va telekompaniya rahbari |
| Maykl Grade | ITV ijrochi direktori, BBC sobiq raisi |
| Aleksandr Temerko | Tadbirkor |
| Marina Levika | yozuvchi |
| Vladimir Lusiv | 1950-yillardan 1990-yillargacha musiqachi, bandurist va mashhur tenor |
| Gerry Luczka | Futbol murabbiyi va murabbiyi. |
| Sergey Pavlenko | portret rassomi |
| Mark Pugatch | sport jurnalisti, BBC |
| Piter Solovka | musiqachi, Ukrainaliklar bilan gitarachi va ilgari The Wedding Present |
| Stepan Pasichnik | musiqachi va akkordeonchi, avvallari ukrainaliklar asl safida. |
| Zoe Wanamaker | AQShda tugʻilgan aktrisa, Britaniyada ukrainalik va rus millatiga mansub |
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Manchester Ukrainian Community“. The University of Manchester. Qaraldi: 24-fevral 2022-yil.
- ↑ Smith, Graham; Jackson, Peter (1999). „Narrating the nation: the 'imagined community' of Ukrainians in Bradford“. Journal of Historical Geography. 25-jild, № 3. 367–387-bet. doi:10.1006/jhge.1999.0120.
- ↑ Bychawski, Adam. „Ukrainians in London tell of anguish at Downing Street protest“. openDemocracy (24-fevral 2022-yil). Qaraldi: 26-fevral 2022-yil.
- ↑ „Ukraine conflict: Protests against invasion by Russia held in Scotland“. BBC News (25-fevral 2022-yil). Qaraldi: 26-fevral 2022-yil.
- ↑ Bychawski, Adam. „UK's Policing Bill would silence us, says Ukrainian protester“. openDemocracy (3-mart 2022-yil). Qaraldi: 4-mart 2022-yil.
- ↑ „Country-of-birth database“. Organisation for Economic Co-operation and Development. Qaraldi: 3-dekabr 2008-yil.
- ↑ „Table 2.3: Non-British population in the United Kingdom by nationality and sex, January 2020 to December 2020“. Office for National Statistics (17-sentabr 2021-yil). Qaraldi: 4-mart 2022-yil. Figure given is the central estimate. See the source for 95 % confidence intervals.
- ↑ „CT0265 – Country of birth by year of arrival by religion“. Office for National Statistics (10-oktabr 2014-yil). Qaraldi: 26-fevral 2022-yil.
Qoʻshimcha adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- „A Short History of Ukrainians in Britain“. BBC Radio 4 (20-may 2015-yil). Qaraldi: 19-aprel 2016-yil.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Londondagi Ukraina elchixonasi
- Londondagi Ukraina voqealari
- Londondagi Ukraina instituti
- Buyuk Britaniyadagi Ukrainalar Uyushmasi (AUGB)
- BBC xorijda tugʻilgan — sobiq SSSR
- Buyuk Britaniyadagi Ukraina madaniy kalendar (Wayback Machine saytida 2022-08-20 sanasida arxivlangan)
- Ukraina yoshlar uyushmasi, Bredford (Wayback Machine saytida 2007-09-28 sanasida arxivlangan)
- Manchesterdagi Ukraina hamjamiyatining tarixi (Wayback Machine saytida 2007-09-29 sanasida arxivlangan)
- Edinburgh ukrainaliklar veb-sayti (Wayback Machine saytida 2022-10-31 sanasida arxivlangan)