Brisben suvi

Brisben suvi
	;
Davlat	Avstraliya
Brisben suvi

Ushbu maqola Brisbane Water (utility) haqidadir. Brisbane Water National Park soʻzining boshqa maʼnolari uchun [[{{{3}}}|bu yerga]] qarang.

Brisben suvi - Avstraliyadaning Yangi Janubiy Wels, Sydney shimolidagi markaziy qirgʻoq mintaqasida joylashgan toʻlqinlar ustunlik qiladigan toʻsiqli estuariy hisoblanadi^[1]. Brisben suvi Gosfordning janubi-sharqidagi Narara va Koorumbin daryolarining qo'shilish joyidan kelib chiqqan va janubiy yo'nalishda Broken ko'rfazida, taxminan 7 kilometr (4,3 milya), Tasman dengizi og'ziga qadar esa taxminan 18 kilometr (11 milya) masofani bosib o'tadi. Bir qator shaharlar va shahar atrofi Brisben Water qirg'oqlarini o'rab oladi, jumladan, Blekvoll, Buker ko'rfazi, Devistaun, Empire ko'rfazi, Erina, Ettalong-Bich, Gosford, Green Point , Hardys Bay, Kilcare, Kincumber, Koolewong, Phegans Bay, Pointer . Kler , Saratoga, Taskott, Vagstaff va Voy Voy. Brisben suvi ichida Sent-Xuberts oroli, Rileys oroli, Dunmar oroli va Pelikan oroli mavjud shuningdek estuariyga tutash gʻarbda Brisben suv milliy bogʻi va sharqda Bouddi milliy bogʻi joylashgan. Xuddi shu suv oqimi tizimining bir qismini tashkil etuvchi alohida, ammo bir-biriga bog'langan havza - Devistaunning sharqida joylashgan Kincumber Broadwater mavjud.

Daryoning umumiy suv havzasi taxminan 165 kv.km.

Brisben suviga tutashgan yer ming yillar davomida avstraliyalik aborigen xalqlari, Darkinjung, Kuringgay tomonidan bosib olingan bo'lib, ular estuariy va qirg'oq hududlaridan madaniy maqsadlarda foydalanishgan^[2].

1820-1825-yillarda xizmat qilgan Yangi Janubiy Wels gubernatori ser Thomas Brisben sharafiga Brisben Water nomi bilan atalgan.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Brisben suvi Darkinjung va Kuringgay aborigen xalqlarining an'anaviy yerlarining bir qismidir. Milliy mulk reestriga kiritilgan Brisben suvi atrofidagi aborigenlar uchun ahamiyatli joylarga Voy Voyning g'arbidagi Daleys Point hududi va Staples Lookout kiradi^[2]. Hududning dastlabki mustamlakachi tadqiqotchilariga Kuringgay qabilasining rahbari Bungari yordam berdi, u Philipp Parker King va Metyu Flindersga Avstraliyani aylanib chiqishda yordam berdi^[3].

XX asrda yevropa aholi punktlari keng mahalliy parom tarmog'ining rivojlanishiga olib keldi, jumladan, alohida ajratilgan mehribonlik uyi, Gosforddan Voy Voygacha bo'lgan shahar qatnovi va qishloq xo'jaligi mahsulotlarini tashishga bag'ishlangan uchinchi operatsiya. Brisbane Water shaharchalari orasidagi so'nggi qatnovchi paromlar 1971-yilda to'xtatilgan. Hozirda mavjud bo'lgan yagona parom xizmati Empire Bay, Devistown, Saratoga va Voy Voy jamoalariga xizmat ko'rsatadi va Central Coast Ferries tomonidan boshqariladi^[4].

1973-yilda Rileys orolining mahalliy aholisi rivojlanish kompaniyasi orolda qurilishga yo'l ochish uchun barcha mahalliy o'simliklarni olib tashlamoqchi bo'lganidan keyin yashil rangni taqiqlashni talab qildi^[5].

Atrof-muhit[tahrir | manbasini tahrirlash]

Brisben suvining estuariysi va qirg'oqlari ayniqsa yuqori manzarali qiymatga ega bo'lib, bir qator joylardan toza o'simliklar va suvning keng ko'rinishini o'z ichiga oladi. Plyajlar, kirish joylari va qo'ltiqlari uzoqda butazor bilan qoplangan tepaliklarning o'ziga xos yonma-yon joylashganligi bilan ajralib turishi mumkin. Mavjud asosiy diqqatga sazovor joylarga kirish jamoatchilikka Brisben suv estuariyasi va uning atrofidagi landshaft xarakterini his qilish imkonini beradi^[2].

Taxminan o'rtacha yotiqlik darajasi 5 metr va asosiy qismini tashkil qiladigan sayoz joylari 3 metr hisoblanadi, suv toshqini ±0,4 metr^[6]. Kirish Ettalong plyajiga ulashgan The Rip deb nomlanuvchi nuqtada torayadi. Rip tez oqim oqimiga ega.

Istiridye sanoati mahalliy iqtisodiyotning muhim qismidir. Sydney toshli istiridye ishlab chiqarish nuqtai nazaridan, 2007-2008-yillarda Brisben suvining estuariyasida jami ~ 250 000 ustritsalar ishlab chiqarilgan, ularning umumiy qiymati 1,3 million Avstraliya dollar, bu 2007-2008-yillardagi NSW sanoatining taxminan 3,6% ni tashkil qiladi^[7].

2009-yil davomida estuariyada 110 dan ortiq qush turlari, oltmishta zaif va o'n to'rtta yo'qolib ketish xavfi ostida turgan hayvonlar turi va o'n oltita zaif va sakkizta yo'qolib ketish xavfi ostidagi o'simlik turlari qayd etilgan^[6]. Taxminan 2277 gektar hududdagi Brisben suvi BirdLife International tomonidan muhim qushlar hududi sifatida tasniflanadi, chunki u o'ntagacha ko'payadigan buta-toshli jingalaklarning alohida populyatsiyasiga ega va ba'zida yo'qolib borayotgan regent asalarichi va to'tiqushlarning suruvlarini qo'llab-quvvatlaydi^[8].

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Cardno LawsonTrelor. „Brisbane Water Estuary Process Study Report“. Gosford City Council and Department of Environment and Climate Change (2008-yil 6-mart). 2012-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 27-dekabr.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ Roy, P. S.; Williams, R. J.; Jones, A. R.; Yassini, I. (2001) "Structure and Function of South-east Australian Estuaries" Estuarine, Coastal and Shelf Science 53 (3): 351–384 doi:10.1006/ecss.2001.0796.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Cardno LawsonTrelor. „Brisbane Water Estuary Management Study – Draft“. Gosford City Council and Department of Environment and Climate Change (2009-yil 24-noyabr). 2012-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 28-dekabr.
↑ Heiss, Anita. „Significant Aboriginal People in Sydney“. Barani. Sydney City Council (2002). Qaraldi: 2012-yil 29-dekabr.
↑ Andrews, Graeme. A History of Ferries: Sydney and Surrounding Waters. AH & AW Reed Pty Ltd, 1982 — 58 bet. ISBN 0-589-50386-3.
↑ „List of green bans, 1971-1974“ (en). libcom.org. Qaraldi: 2019-yil 2-oktyabr.
↑ ^6,0 ^6,1 Cardno LawsonTrelor. „Brisbane Water Estuary Management Study – Draft“. Gosford City Council and Department of Environment and Climate Change (2009-yil 24-noyabr). 2012-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 28-dekabr.
↑ Wiseman, S (2009). Aquaculture Production Report 2007-2008. NSW Department of Primary Inudustries. p. 21.
↑ „IBA: Brisbane Water“. Birdata. Birds Australia. 2011-yil 6-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 6-iyun.

[roy-1] Roy, P. S.; Williams, R. J.; Jones, A. R.; Yassini, I. (2001) "Structure and Function of South-east Australian Estuaries" Estuarine, Coastal and Shelf Science 53 (3): 351–384 doi:10.1006/ecss.2001.0796.

[GCCBWMP-p43-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Cardno LawsonTrelor. „Brisbane Water Estuary Management Study – Draft“. Gosford City Council and Department of Environment and Climate Change (2009-yil 24-noyabr). 2012-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 28-dekabr.

[3] Heiss, Anita. „Significant Aboriginal People in Sydney“. Barani. Sydney City Council (2002). Qaraldi: 2012-yil 29-dekabr.

[Ferries-4] Andrews, Graeme. A History of Ferries: Sydney and Surrounding Waters. AH & AW Reed Pty Ltd, 1982 — 58 bet. ISBN 0-589-50386-3.

[5] „List of green bans, 1971-1974“ (en). libcom.org. Qaraldi: 2019-yil 2-oktyabr.

[GCCBWMP-p2-6] 6,0 ^6,1 Cardno LawsonTrelor. „Brisbane Water Estuary Management Study – Draft“. Gosford City Council and Department of Environment and Climate Change (2009-yil 24-noyabr). 2012-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 28-dekabr.

[7] Wiseman, S (2009). Aquaculture Production Report 2007-2008. NSW Department of Primary Inudustries. p. 21.

[8] „IBA: Brisbane Water“. Birdata. Birds Australia. 2011-yil 6-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 6-iyun.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]