Braxmagupta

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Braxmagupta
Tavalludi tax. 598-yil[1]
Vafoti tax. 668-yil (tax. 69-70 yosh)
Sohasi Astronomiya, matematika

Braxmagupta (sanskritcha: ब्रह्मगुप्त; tax. 598 —  tax. 668) hind matematigi va astronomi boʻlgan. Ujjayn shahrida joylashgan rasadxonaga rahbarlik qilgan. Vizantiya va islom mamlakatlarida astronomiya fani taraqqiy etishida ahamiyatli taʼsir oʻtkazgan. Ilk bor astronomik hisoblashlar uchun algebrik usullarni qoʻllagan. Matematikada musbat, manfiy va nol sonlari bilan arifmetik amallar bajarish qoidalarini kiritgan. Uning eng muhim asarlari qatoriga Brāhmasphuṭasiddhānta (628-yilda yozilgan) va Khaṇḍakhādyaka (tarjimasi „yesa boʻladigan tishlam, luqma“; 665-yilda yozilgan) asarlari kiradi.

Asarlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Brāhmasphuṭasiddhānta[2]
  • Khaṇḍakhādyaka[2]
  • Grahaṇārkajñāna[2]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Sachau, Edward C. (1910), Alberuni's India, Volume I, London: Kegan Paul, Trench and Trubner, 153-bet — archive.org, „Brahma-siddhānta, so-called from Brahman, composed by Brahmagupta, the son of Jishnu, from the town of Bhillamāla between Multān and Anhilwāra, 16 yojana from the latter place (?)“
  2. 2,0 2,1 2,2 Pingree, David E.. Pingree's Census of the Exact Sciences in Sanskrit. APS, 1970-1994 — A4, 256 ff.; A5, 239-240 et passim bet. 

Oʻqish uchun[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Seturo Ikeyama. Brāhmasphuṭasiddhānta of Brahmagupta with Commentary of Pṛthūdhaka, critically edited with English translation and notes. INSA, 2003. 
  • David Pingree. Census of the Exact Sciences in Sanskrit (CESS). American Philosophical Society. 
  • Shashi S. Sharma. Mathematics & Astronomers of Ancient India. Pitambar Publishing. ISBN 9788120914216. 
  • O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., „Brahmagupta“, MacTutor History of Mathematics archive (ingliz){{citation}}: CS1 maint: unrecognized language ()

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]