Bosniya va Gertsegovinadagi tartibsizliklar (2014)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Bosniya va Gertsegovinadagi tartibsizliklar (bosniycha: Februarski protesti u Bosni i Gercegovini, xorvatcha: Nemiri u Federaciji Bosne i Hercegovine 2014., serbcha: Немири у Федерацији БиХ 2014.) - 2014-yil 3-fevraldan 10-fevralgacha Bosniya va Gertsegovina hududida boʻlib oʻtgan bir qator norozilik aksiyalari.

Mamlakatning bir qator yirik shaharlarida hukumatga qarshi mitinglar boshlandi, ular tezda tartibsizliklarga aylandi. Namoyishchilarning asosiy talabi Bosniya hukumatining iste’foga chiqishi edi[1].

BBC va New York Times kabi bir qator ommaviy axborot vositalari tartibsizliklarni Bosniya bahori (bosniycha: Bosansko proljeće) termini bilan, arab va Praga bahoriga oʻxshab tarifladilar[2][3][4].

Ayni paytda Bosniya va Gertsegovinaning uchta kantoni[5][6][7] maʼmuriyati, shuningdek , Unsko-Sana kantoni bosh vaziri Hamdiya Lipovach[8] isteʼfoga chiqdi.

Sabablari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Namoyishlarning asosiy sababi mamlakatdagi ishsizlikning yuqori darajasi 27,5% (Bolqondagi eng yuqori) edi[9]. Bundan tashqari, aholining 20% dan ortigʻi yashirin iqtisodiyot deb ataladigan sohaga jalb qilingan; har beshinchi fuqaro qashshoqlik chegarasidan pastda yashagan va oʻrtacha oylik ish haqi 420 yevroni (taxminan 570 dollar) tashkil etgan[10].

Toʻpolonlarni qoʻzgʻatgan bevosita sabab mamlakatning uchinchi yirik shahri va yirik sanoat rayoni markazi boʻlgan Tuzladagi zavod va firmalarning yopilishi edi. 21-asr boshida toʻrtta yirik davlat shirkati xususiylashtirildi va yangi mulkdorlar ularga sarmoya kiritishga majburlandilar. Buning oʻrniga ular aktivlarini sotishdi, ishchilarga maosh toʻlashni toʻxtatdilar va bankrotlik toʻgʻrisida ariza berishdi. 3-4-fevral kunlari shaharda tinch namoyishlar boʻlib oʻtdi, ammo 5-fevral kuni ular politsiya bilan toʻqnashuvga aylandi, bu kompaniyalarning sobiq xodimlari mahalliy hukumat binolariga bostirib kirishdi. Tez orada mamlakatning boshqa yirik shaharlarida norozilik namoyishlari va tartibsizliklar boshlandi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Thousands turn out for second day of Bosnian anti-government protests“. EuroNews (2014-yil 7-fevral). 2014-yil 7-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 7-fevral.
  2. Dan Bilefsky. „Protests Over Government and Economy Roil Bosnia“. New York Times (2014-yil 7-fevral). 2014-yil 8-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 8-fevral.
  3. Tim Judah. „Bosnian protests: A Balkan Spring?“. BBC News (2014-yil 8-fevral). 2018-yil 1-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 8-fevral.
  4. „BBC: Nazire li se balkansko proljeće?“. Avaz (2014-yil 8-fevral). 2014-yil 21-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 8-fevral.
  5. „Anti-govt protests spread across Bosnia“. World Bulletin (2014-yil 8-fevral). 2014-yil 22-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 8-fevral.
  6. „Premijer KS Suad Zeljković podnio ostavku!“ (bs). Klix.ba (8 februar 2014). 2017-yil 27-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 26-aprel.
  7. „Government of Zenica-Doboj Canton Resigned!“. Sarajevo Times (2014-yil 7-fevral). 2014-yil 10-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 7-fevral.
  8. D. A. „Bihać: Lipovača podnio ostavku!“. Novo Vrijeme (2014-yil 10-fevral). 2014-yil 22-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 10-fevral.
  9. Daria Sito-Sucic. „Protesters, police clash over factory closures in Bosnian town“ (en). Editing by Matt Robinson. Reuters (2014-yil 5-fevral). 2017-yil 12-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 26-aprel.
  10. „Bosnia and Herzegovina: 130 injured as police disperece protests with tear gas“. The Voice of Russia. Sputniknews.com (2014-yil 7-fevral). 2014-yil 27-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 7-fevral.