Bosh sichqon kushandasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Vazirlar Mahkamasining Bosh sichqon kushandasi- Londondagi Buyuk Britaniya bosh vazirining qarorgohi va ijroiya idorasi boʻlgan Dauning koʻchasi 10-uyda joylashgan rasmiy rezident mushukning unvoni. Britaniya hukumatida 1500-yillardan beri sichqoncha va uy hayvonlari sifatida ishlaydigan doimiy mushuk mavjud, ammo zamonaviy yozuvlar faqat 1920-yillarga toʻgʻri keladi. Boshqa mushuklar Dauning koʻchasida xizmat qilganiga qaramay, Britaniya hukumati tomonidan 2011-yilda Larri birinchi boʻlib Bosh sichqon kushandasi unvoniga sazovor boʻlgan. Boshqa mushuklarga bu nom mehr bilan berilgan, odatda bu haqida ingliz matbuotida keng yoritib borilgan. 2004-yilda oʻtkazilgan tadqiqot shuni koʻrsatdiki, saylovchilarning bosh sichqon kushandasi haqidagi tasavvurlari partiyaviylikdan butunlay yuqori emas edi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Angliya hukumatida Henry VIII[1] hukmronligi davridagi kardinal Tomas Uolsi oʻzining sudyalik lavozimida lord kansler sifatida ishlaganda mushugini doim yonida olib yurgani haqida dalillar mavjud[2]. Biroq, 2005-yil 4-yanvarda Axborot erkinligi toʻgʻrisidagi qonunning bir qismi sifatida jamoatchilikka eʼlon qilingan rasmiy yozuvlar faqat 1929-yil 3-iyunga toʻgʻri keladi[3][4]. Gʻaznachilikdagi AE Banham Office Keeper „mushukni parvarish qilish uchun xarajat qilishga ruxsat bergan“ mushuklargamayda naqd puldan samarali foydalanishga ham ruxsat bergan"[5]. 1932-yil aprel oyida haftalik nafaqa 1s 6d gacha oshirildi. 21-asrga kelib, sichqonchaning narxi yiliga £100 edi[6]. Mushuklar yashash joyidagi Bosh vazirga tegishli boʻlishi shart emas va Bosh Sichqontutarning vakolat muddati Bosh vazirlik davriga toʻgʻri kelishi kamdan-kam uchraydi[7]. Dauning koʻchasida eng uzoq vaqt ishlagan mushuk Uilberfors boʻlib, u toʻrt xil bosh vazirlar: Edvard Xit, Xarold Uilson, Jim Kallagan va Margaret Tetcher davrida ishlagan[8][9].

Larri bu lavozimni 2011-yildan beri[10] egallab keladi, bu unvon rasman birinchi boʻlib berilgan[11]. Oldingi prezident Sibilning ketishi 2009-yil yanvar oyida boʻlgan. 2007-yil 11-sentabrda o‘z faoliyatini boshlagan Sibil 1997-yilda o‘zidan oldingi Xamfri nafaqaga chiqqanidan keyin o‘n-yil davomida birinchi sichqonchani qo‘llagan edi. Sibil Dauning koʻchasidagi 10-uyda, oʻsha paytdagi Bosh vazir Gordon Brown esa Dauning koʻchadagi 11-uyda yashagan oʻsha paytdagi moliya kansleri Alister Darlingga tegishli edi[12][13]. Maʼlum boʻlishicha, Sibil Londonda qolmagan va Shotlandiyaga Darlingsning doʻsti bilan yashash uchun qaytgan. Sibil 2009iyil 27-iyulda vafot etdi[14][15].

Larri 2011-yilda Bosh vazir David Cameron va AQSh prezidenti Barack Obama bilan

ITN maʼlumotlariga koʻra, 2011-yil yanvar oyida Dauning koʻchasida kalamushlar „ikkinchi marta Dauning koʻchasidagi 10-sonli zinapoyadan oʻtib ketayotganini“ koʻrishgan[16]. Oʻsha paytda amaldagi Bosh Sichqontutar boʻlmagani uchun Bosh vazirning matbuot kotibi muammoni hal qilish uchun mushuk olib kelish „rejalari“ yoʻqligini aytdi[17], ammo, ertasi kuni gazetalar, matbuot kotibi Dauning-stritda „mushuk tarafdori fraksiya“ borligini aytgani, bu muammoni hal qilish uchun haqiqatan ham uning oʻrnini egallashi mumkinligi haqidagi taxminlarga olib kelgani haqida xabar berdi[17]. 2011-yil 14-fevralda muammoni hal qilish uchun „Larri“ laqabli mushuk olib kelingani haqida xabar berilgan edi[18]. London Evening Standard nashrining xabar berishicha, mushuk Devid Kemeron va uning oilasi tomonidan Battersea Dogs & Cats Homedagilar orasidan tanlangan[18].

Oʻtmishdagi bosh sichqontutarlar bir-biriga oʻxshab ketgan yoki bosqichma-bosqich kiritilgan, ammo bu lavozim uzoq vaqt davomida boʻsh qolishi mumkin. Larri 10-raqam uchun rasmiy veb-saytda keltirilgan yagona Bosh Sichqontutardir[11]. 2014-yil noyabr oyida Jorj Osbornning mushuki Freya Dauning-stritdan olib tashlandi, Larri bosh sichqontutar boʻldi[19].

Bosh sichqontutar ishtirokidagi partiyaviylik tadqiqoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

2004-yilda Manchester universiteti siyosatshunosi Robert Ford Dauning koʻchasi mushuklariga partizan reaktsiyalari boʻyicha YouGov soʻrovi haqida xabar berdi. Soʻrov ishtirokchilariga Margaret Tetcher tomonidan tayinlangan bosh sichqontutar Xamfrining surati koʻrsatildi va u Tetcherning mushuki yoki Toni Blerning mushuki ekanligini aytishdi. Mushukga boʻlgan yaqinlik partizanlik boʻyicha boʻlingan: Konservativ saylovchilar mushukni Tetcher ekanligini aytishganda uni koʻproq yoqtirishgan, leyboristlar esa Blerniki deb aytishganda mushukni koʻproq yoqtirishgan. Fordning fikriga koʻra, partiyaviylik siyosatchining har bir narsasiga munosabatni shakllantiradi, ammo ahamiyatsiz boʻlsa ham, psixologlar tomonidan kuzatilgan halo effekti (va teskari „vilkali dum effekti“) kabi[20].

Bosh Sichqontutarlar roʻyxati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ism Ishlash boshlandi Tugallangan xizmat muddati Bosh vazir(lar) Manba
Angliyalik Rufus (xalq orasida „Gʻaznachilik Bill“ laqabli)[21][22] 1924-yil tax. 1930[22] Ramsay MakDonald [23]
Piter 1929-yil 1946[3] Stenli Bolduin, Remzi MakDonald, Nevill Chemberlen, Uinston Cherchill, Klement Atli [3][7]
Myunxen Mauser 1937-40 1943-yil Nevill Chemberlen, Uinston Cherchill [24][25]
Nelson 1940-yillar Uinston Cherchill [25][26]
Pyotr II 1946-yil 1947-yil Klement Attlee [3]
Pyotr III 1947-yil 1964-yil Klement Attlee, Uinston Cherchill, Entoni Eden, Garold Makmillan, Alek Duglas-Home [3]
Peta 1964-yil tax. 1976-yil Alek Duglas-Home, Xarold Uilson, Edvard Xit [3]
Uilberfors 1973-yil 1986-yil Edvard Xit, Xarold Uilson, Jim Kallagan, Margaret Tetcher [8][9]
Xamfri 1989-yil 1997-yil Margaret Tetcher, Jon Meyjor, Toni Bler [27]
Sybil 2007-yil 2009-yil Gordon Brown [13][14][28]
Freya 2012-yil 2014-yil Devid Kemeron [19]
Larri 2011-yil joriy Devid Kemeron, Tereza Mey, Boris Jonson [29]

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Kanada parlament mushuklari
  • Palmerston (mushuk), Tashqi ishlar va Hamdoʻstlik vazirligining sobiq rezidenti boshligʻi.
  • Vladimir Putinning uy hayvonlari
  • Buyuk Tibs Buyuk Britaniya pochta boʻlimining „birinchi raqamli mushuki“
  • Amerika Qoʻshma Shtatlari prezidentining uy hayvonlari


Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Davies, Caroline. „More questions over how No 10 handled the kitty“. The Daily Telegraph (1997-yil 24-noyabr). 2007-yil 5-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 30-oktyabr.
  2. „Chapter Six. The Cat and the Law. Van Vechten, Carl. 1922. The Tiger in the House“. Bartleby.com. Qaraldi: 2011-yil 30-oktyabr.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 „Home Office cat history revealed“. BBC News (2005-yil 4-yanvar). Qaraldi: 2011-yil 30-oktyabr.
  4. „The official Home Office cat“. The National Archives (1929–1976). Qaraldi: 2011-yil 30-oktyabr.
  5. „Tale of Home Office cat“. Metro. Associated Newspapers (2005-yil 4-yanvar). Qaraldi: 2019-yil 25-iyul.
  6. Millward, David. „Humphrey... the Downing Street dossier“. The Daily Telegraph (2005-yil 15-mart). 2005-yil 17-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 30-oktyabr.
  7. 7,0 7,1 Fenton, Ben. „Cats that left a mark in the corridors of power“. The Daily Telegraph (2005-yil 4-yanvar). 2005-yil 23-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 30-oktyabr.
  8. 8,0 8,1 Roberts. „Wilberforce“. Purr 'n' Fur: Famous Felines. Qaraldi: 2019-yil 7-iyul.
  9. 9,0 9,1 Associated Press. „Wilberforce the Cat, Mouser to 4 British Leaders, Dead at 15“. Los Angeles Times (1988-yil 20-may). Qaraldi: 2019-yil 7-iyul.
  10. Kraemer. „The new PM's first job: Impress the cat“. BBC (2019-yil 24-iyul). 2019-yil 24-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 24-iyul.
  11. 11,0 11,1 „Larry, Chief Mouser to the Cabinet Office“. 10 Downing Street. Qaraldi: 2012-yil 31-dekabr.
  12. „No. 10 has its first cat since Humphrey“. Reuters (2007-yil 12-sentyabr). Qaraldi: 2011-yil 30-oktyabr.
  13. 13,0 13,1 Nick, Assinder. „No 10 gets new feline first lady“. BBC News (2007-yil 12-sentyabr). Qaraldi: 2011-yil 30-oktyabr.
  14. 14,0 14,1 Crichton, Torcuil. „Darling's cat Sybil dies after a short illness“. The Herald (2009-yil 29-iyul). 2009-yil 2-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 30-oktyabr.
  15. McSmith, Andy. „Farewell to the original New Labour cat“. The Independent (2009-yil 29-iyul). Qaraldi: 2011-yil 30-oktyabr.
  16. „Another rat spotted on steps of Number 10“. ITN. MSN (2011-yil 24-yanvar). 2012-yil 4-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 30-oktyabr.
  17. 17,0 17,1 „"Pro-cat faction" urges Downing Street rat rethink“. BBC News (2011-yil 25-yanvar). Qaraldi: 2011-yil 30-oktyabr.
  18. 18,0 18,1 Woodhouse. „Larry the tabby lands No10 job as rat catcher“. London Evening Standard (2011-yil 14-fevral). 2011-yil 4-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 30-oktyabr.
  19. 19,0 19,1 Dearden. „George Osborne's family cat Freya sent away from Downing Street to Kent“. The Independent (2014-yil 9-noyabr). Qaraldi: 2015-yil 7-fevral.
  20. Ford, Robert „Of mousers and men: how politics colours everything we see“,. Sex, Lies and the Ballot Box: 50 Things You Need To Know About British Elections. London: Biteback Publishing, 2004. ISBN 1849548250. 
  21. „Larry the cat joins David Cameron in Downing Street“. BBC.com (2011-yil 15-fevral). — „During the 1920s, Labour Prime Minister Ramsay MacDonald's cat - a renowned rat-catcher - had the rather regal title of Rufus of England, but was nicknamed "Treasury Bill".“. Qaraldi: 2019-yil 6-iyul.
  22. 22,0 22,1 „The Cat that Looked at a Chancellor“. National Library of Australia. Sunday Mail (Adelaide) (1930-yil 5-iyul). Qaraldi: 2019-yil 6-iyul.
  23. Campbell, Mel. „'Miaow, Prime Minister': the bureaucats of Downing Street“. Crikey (2010-yil 19-may). Qaraldi: 2011-yil 25-yanvar.(subscription required)
  24. Irving, David. Churchill's War Volume II: Triumph in Adversity. Focal Point Publications, 2001 — 833 bet. ISBN 1-872197-15-9. 
  25. 25,0 25,1 "Riddles, Mysteries, Enigmas". Finest Hour (The Churchill Centre) (110). Spring 2001. 
  26. "Riddles, Mysteries, Enigmas". Finest Hour (The Churchill Centre) (109). Winter 2000–2001. 
  27. „Humphrey the Cat“. Cabinet Office. 2007-yil 7-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 12-mart.
  28. „Morning press briefing from 11 September 2007“. 10 Downing Street, Government of the United Kingdom (2007-yil 11-sentyabr). 2008-yil 4-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 30-oktyabr.
  29. „History of 10 Downing Street“. 2013-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 13-dekabr.