Biti qal’asi
Biti qal’asi (FR. Château De Bity) — XVI-asrning kichik qal’asi, Jak Shirakning kichik vatanida 20 gektar yer bilan, Janubiy fransuz boʻlimi Korrez (yangi Akvitaniya viloyati) ning Sarran kichik kommunasida, Tyul shahridan 10 km Sharqda, A89 avtomagistrali yaqinida; Shirak yeriga tegishli. 1969-yildan beri tarixiy yodgorlik[1].
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
- XVI-asrda qurilgan. 1715-yilda Tuldan maslahatchi Étienne de la Selve tomonidan sotib olingan; 1843-yilda uning oilasi (Selve de Sarran) tomonidan sotilgan, u Tul shimolidagi Chateau de La Ganga koʻchib oʻtgan.
- 1933-yil iyulidan 1935-yil iyunigacha Leon Trotskiy Biti qal’asida yashab, sovet chekistlari va oq gvardiya jangarilaridan yashiringan, ammo mahalliy hokimiyat tomonidan Norvegiyaga ketishga majbur boʻlgan.
- Ikkinchi jahon urushi paytida Beati qal’asi fransuz qarshiliklari tomonidan kasalxona sifatida ishlatilgan.
- 1969-yil 3-martda Beati qal’asini yosh vazir Jak Shirak va uning rafiqasi Bernadett 1,2 million frankga sotib olishdi. 3-aprel kuni davlat qarori bilan (arrêté du 3-avril 1969) u tarixiy yodgorliklar roʻyxatiga kiritilgan, keyinchalik Canar Anshenet haftalik tomoshabinlar tomonidan eʼlon qilingan. Qal’ani qayta tiklash uchun ajratilgan davlat subsidiyasi miqdori 60 ming frankni tashkil qiladi. Qal’ani sotib olish uchun Shirak oʻsha paytdagi prezident Jorj Pompidudan tanbeh oldi: "Ular siyosat bilan shugʻullanmoqchi boʻlganlarida, hech boʻlmaganda Lyudovik XV davridan beri oilaga tegishli boʻlgan vaqtdan tashqari ularda qasrlar yoʻq". Davlat eʼlon qilingan meʼmoriy yodgorlik sifatida qal’ani saqlash uchun pul ajratishda davom etmoqda. Keyinchalik Shirak qal’a atrofidagi yerlarni gidroelektr generatori yoki dam olish markazi yoki koʻchmanchi loʻlilar uchun jihozlangan joy qurishning oldini olish va shu bilan tinchlikni saqlash uchun sotib oldi.
- 2005-yil noyabr oyida Elektrisite de France davlat kompaniyasining xususiylashtirilishiga qarshi norozilik bildirgan ish tashlashchilar Fransiya prezidentining uyi boʻlgan Biti qal’asiga bir muncha vaqt elektr energiyasini uzib qoʻyishdi, lekin Shirak va uning rafiqasi Parijda edi va faqat qaʼla muzlatgichi shikastlangan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Château de Bity“ (fr). www.culture.gouv.fr. 2013-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 11-iyun.