Kontent qismiga oʻtish

Biogaz

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Biogaz – bu qishloq xoʻjaligi chiqindilari, goʻng, shahar chiqindilari, oʻsimlik materiallari, oqava suvlar, yashil chiqindilar, oqava suvlar va oziq-ovqat chiqindilari kabi xomashyolardan olinadigan gaz shaklidagi qayta tiklanuvchi energiya manbai[1]. Biogaz anaerob organizmlar yoki metanogenlar tomonidan anaerob hazm qilish natijasida ishlab chiqariladi[2]. Gazning tarkibi asosan metan (CH₄) va karbonat angidrid (CO₂) iborat boʻlib, unda oz miqdorda vodorod sulfid (H₂S), namlik va siloksanlar boʻladi. Metan kislorod bilan reaksiyaga kirishishi natijasida metan yonishi yoki oksidlanishi mumkin. Ushbu jarayonda energiyaning chiqarilishi biogazdan yoqilgʻi sifatida foydalanish imkonini beradi. Uni elektrokimyoviy qurilmalarda yoki isitish, masalan, ovqat pishirish uchun ishlatish mumkin[3]. Shuningdek, undan gaz dvigatelida energiyani elektr va issiqlikka aylantirish uchun ham ishlatilinadi.

Karbonat angidrid va vodorod sulfid ajratib tashlanganidan soʻng, uni tabiiy gaz kabi siqish va transport vositalarini harakatlantirish uchun ishlatish mumkin. Masalan, Birlashgan Qirollikda transport yoqilgʻisining taxminan 17% qismini biogaz bilan almashtirish imkoniyatiga ega deb hisoblanadi[4]. Biogaz bilan dunyoning ayrim hududlarida qayta tiklanuvchi energiya uchun subsidiyalarni olish ham mumkin. Biogaz tozalanib, tabiiy gaz standartiga yetkazilganda, bio-metan deb nomlanadi. Biogaz qayta tiklanuvchi energiya manbasi sifatida qaraladi. Chunki biogazning ishlab chiqarish va foydalanish sikli davomiydir va sof karbonat angidrid hosil qilmaydi.

  1. National Non-Food Crops Centre. „NNFCC Renewable Fuels and Energy Factsheet: Anaerobic Digestion“, Retrieved on 2011-02-16
  2. Webdesign, Insyde „How does biogas work?“ (en). www.simgas.com. 2018-yil 10-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 16-may.
  3. „Biogas & Engines“. clarke-energy.com. Qaraldi: 2011-yil 21-noyabr.
  4. „Biomethane fueled vehicles the carbon neutral option“. Claverton Energy Conference Bath, UK (2009-yil 24-oktyabr). 2023-yil 31-mayda asl nusxadan arxivlangan.