Betti Robinson
| Betti Robinson | |
|---|---|
 | |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Jinsi | Ayol |
| Tavallud paytidagi ismi | inglizcha: Elizabeth "Betty" Robinson Schwartz |
| Fuqaroligi |
 AQSh |
| Tavallud sanasi |
1911-yil 18-may Riverdale, Kuk, Illinoys, AQSh |
| Vafot sanasi |
1999-yil 23-avgust Denver, AQSh |
| Boʻyi | 166 sm |
| Vazni | 57 kg |
| Sport | |
| Qaysi sport | Qisqa masofaga yugirish |
| Medallar | |
| Amsterdam 1928, 100 metrga yugirish, Oltin medal | |
Elizabet „Betti“ Robinson-Shvarts (inglizcha: Elizabeth "Betty" Robinson Schwartz -amerikalik yengil atletikachi, sprinter, Olimpiya chempioni va 100 metrga yugurish boʻyicha jahon rekordchisi.
Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Elizabet Robinson 1911-yil 23-avgustda Chikago janubidagi Riverdale[en] tugʻilgan. Uning ota-onasi Garri va Elizabet Robinson. Men oʻrta maktabda jiddiy yugurishni boshladim. 1928-yilda oʻrta maktabning biologiya oʻqituvchisi va yengil atletika boʻyicha yordamchi murabbiy Charlz Prays Bettining shahar tashqarisidagi poyezd ortidan yugurayotganini koʻrib, uning tezligidan hayratda qoldi. Prays Robinsonni yugurishga jiddiy kirishishga undadi. U oʻzining birinchi musobaqasida 1928-yil 30-martda Illinoys ayollar atletika klubi homiyligidagi mintaqaviy darajadagi musobaqada qatnashdi[1]. Robinson 100 metrga yugurishda ikkinchi oʻrinni egalladi, u oʻsha paytda bu masofa boʻyicha AQSh rekordini oʻrnatgan Xelen Filkidan ortda qoldi.Koʻp oʻtmay, Chikagoda boʻlib oʻtgan Olimpiya oʻyinlariga tayyorgarlik musobaqalarida Betti 100 metr — 12 soniyada yangi jahon rekordini oʻrnatdi[2].
1928-yilgi Olimpiada oʻyinlari ayollar oʻrtasida boʻlib oʻtgan birinchi yengil atletika musobaqasi boʻldi, ammo oʻyinlar erkaklarnikiga qaraganda ancha kam edi. Amsterdam oʻyinlari 16 yoshli Robinson uchun toʻrtinchi musobaqa boʻlib, u oʻsha paytgacha bu sport bilan atigi toʻrt oy shugʻullangan edi. Betti dastlabki bahsda ikkinchi oʻrinni egalladi, yarim finalda birinchi boʻldi va yakuniy bosqichga chiqqan yagona AQSh vakili edi. Finaldagi marra juda qiyin kechdi, uchrashuvdan soʻng hakamlar 12,2 soniyalik rasmiy vaqt bilan Robinsonga gʻalabani berishdi. Robinson tarixda yengil atletika boʻyicha Olimpiada oltin medalini qoʻlga kiritgan birinchi ayol boʻldi. Betti AQSh terma jamoasi tarkibida 4 × 100 metrga estafetada kumush medalni qoʻlga kiritdi[2].
Qoʻshma Shtatlarga qaytgach, Nyu-York va Chikagoda Robinson sharafiga paradlar oʻtkaziladi. AQSh Olimpiya qoʻmitasi prezidenti Duglas MakArtur Bettini oltin marjon bilan taqdirladi va oʻz shahrida unga kumush kubok va olmosli soat sovgʻa qilindi[2].
1931-yilda Chikago yaqinida bortida Robinson boʻlgan biplan halokatga uchradi. Betti tirik qoldi, lekin boshidan jiddiy jarohat oldi, oyogʻi va qoʻli sindi, natijada u oʻn bir hafta kasalxonada yotdi. Oyogʻini barqarorlashtirish uchun uning oyogʻiga kumush sim oʻrnatildi, Robinson toʻrt oy davomida faqat nogironlar aravachasida yoki tayoqchada harakat qildi, jarohatlangan oyogʻi yarim dyuymga qisqardi[2].
Jiddiy jarohatiga qaramay, Robinson uch yarim yil davomida musobaqalarda qatnashmagan boʻlsa-da, sportga qaytdi. U tiz choʻka olmayotgani uchun poygani yuqori startdan boshlashga majbur boʻldi. Biroq, Robinson 1936-yilda Berlinda boʻlib oʻtgan Olimpiadaga yoʻl olgan AQSh terma jamoasiga kirdi. 4×100 metrga estafeta bahslarida nemis yuguruvchisi tayoqchani tashlab yuborgani evaziga amerikaliklar oltin medalni qoʻlga kiritdi[2].
1936-yilgi Olimpiya oʻyinlaridan soʻng Robinson yugurishni tark etdi, ammo sportda qoldi. U murabbiy boʻlib ishlagan va yengil atletika musobaqalarida hakamlik qilgan. 1939-yilda Robinson mebel ishlab chiqaruvchi firma egasi Richard S.Shvartsga uylandi. Ularning Richard Shvarts Jr va Jeyn Xemilton degan ikki farzandi bor edi. Umrining soʻnggi yillarida Robinson Altsgeymer va saraton kasalligidan aziyat chekdi. U Denverda 1999-yil 18-mayda 87 yoshida vafot etdi[2].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Porter, David L. „Schwartz, Elizabeth Robinson“ (inglizcha). American National Biography Online. 31-dekabr 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-may 2016-yil.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Litsky, Frank. „Betty Robinson, a Pathfinder In Women's Track, Dies at 87“ (inglizcha). The New York Times (1999-yil 21-may). 17-sentabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-may 2016-yil.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Betti Robinson — olimpiyskaya statistika na sayte Sports-Reference.com (angl.)