Betametazon
| |
| |
Betametazon
| |
| Sistematik (IUPAC) nomi | |
| (8S,9R,10S,11S,13S,14S,16S,17R)-9-Fluoro- 11,17-dihydroxy-17-(2-hydroxyacetyl)-10,13,16-trimethyl- 6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17-dodecahydro- 3H-cyclopenta[a]phenanthren-3-one | |
| Identifikatorlar | |
| CAS raqami | |
| ATK kodi | [[ATC_kodi_C05AA05 D07AC01 D07BC01 D07CC01 D07XC01 H02AB01 R01AD06 R03BA04 S01BA06 S01BB04 S01CA05 S01CB04 S02BA07 S03BA03 S03CA06|C05AA05 D07AC01 D07BC01 D07CC01 D07XC01 H02AB01 R01AD06 R03BA04 S01BA06 S01BB04 S01CA05 S01CB04 S02BA07 S03BA03 S03CA06]] |
| PubChem | |
| DrugBank | |
| Kimyoviy maʼlumot | |
| Formulasi | C22H29FO5 |
| Mol. massasi | 392.461 g·mol−1 |
| Sinonimlari | Celestone, Eleuphrat |
| Farmakokinetik maʼlumot | |
| Biofoydalilik | Jigar CYP3A4 |
| Metabolizm | ? |
| Yar. parch. davri | 36-54 soat |
| Ekskretsiya | Buyrak (Peshop bilan) |
| Terapevtik tavsiyalar | |
| Homiladorlik kat. |
? |
| Qonuniy statusi | |
| Qabul qilish | Ogʻiz orqali, topikal, mushak ichiga yuborish |
Betametazon steroid dori vositasi hisoblanadi.[1] U bir qator kasalliklar, jumladan, revmatoid artrit va tizimli qizil yuguruk kabi revmatik kasalliklar, dermatit va psoriaz kabi teri kasalliklari, astma va angioedema kabi allergik kasalliklar, erta tugʻilgan chaqaloq oʻpkasining rivojlanishini tezlashtirish uchun , Kron kasalligi, leykemiya kabi saraton kasalliklari va adrenokortikal etishmovchilik uchun fludrokortizon bilan birga qoʻllaniladi.[1] Uni ogʻiz orqali, mushak ichiga yuborish yoki krem, loson yoki suyuqlik shaklida teriga qoʻllash mumkin.[1][2]
Qoʻllanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Betametazon — kortikosteroid boʻlib, u tabletka sifatida, inʼektsiya yoʻli bilan va teri uchun malham, krem, loson, gel yoki aerozol (sprey) va bosh terisi uchun koʻpik sifatida mavjud.[3] Inyeksiya orqali yuborilganda, yalligʻlanishga qarshi taʼsir taxminan ikki soat ichida boshlanadi va 7 kun davom etadi.[1]
Ekzemadan yalligʻlanish va qichishish xususiyati yoʻqotish uchun krem sifatida ishlatiladi. Mahalliy psoriaz kasalligini davolashda betametazon dipropionat va salitsil kislotasi yoki kalsipotriol/betametazon dipropionat birikmasi sifatida ishlatiladi. Betametazon natriy fosfat ogʻiz orqali va boshqa steroidlar bilan bir xil koʻrsatmalar bilan inʼektsiya yoʻli bilan qoʻllaniladi. Betametazonga asoslangan koʻplab farmatsevtika preparat steroidni valerat esteri sifatida oʻz ichida saqlaydi.
Nojoʻya tasirlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Eyforiya[4]
- Depressiya[4]
- Buyrak usti bezlarini yetishmovchiligi[4]
- Gipertenziya[4]
- Teri ostida koʻzga tashlanadigan nozik qon tomirlari guruhlari, petexiyalar[4]
- Sochlarning haddan tashqari oʻsishi (gipertrikoz)[4]
- Ekximozlar[4]
Ushbu dorini terining keng joylarida, singan yoki xom terida, teri burmalarida yoki havo o'tkazmaydigan kiyim ostida uzoq vaqt davomida qo'llash kamdan-kam hollarda tananing boshqa qismlariga nojo'ya ta'sir ko'rsatish uchun etarli darajada kortikosteroidning so'rilishiga olib kelishi mumkin; masalan, buyrak usti bezlari tomonidan tabiiy gormonlar ishlab chiqarishning pasayishiga olib kelishi bilan.
Betametazon, shuningdek, o'pkani nafas olishga tayyorlashga yordam berish uchun erta tug'ilgan chaqaloq tug'ilishidan oldin ham qo'llaniladi. Biroq, betametazon o'zining foydali ta'siri uchun zarur bo'lgan yo'ldoshni kesib o'tganligi sababli, u bachadonda ta'sirlangan yangi tug'ilgan chaqaloqlarda gipoglikemiya va leykotsitoz kabi asoratlar bilan ham bog'liq bo'lishi mumkin.
| Sintetik glyukokortikoidlar | Ekvivalent doza (mg) | Yalligʻlanishga qarshi faoliyat11 | Mineralokortikoid faolligi1 | Biologik yarim umri (soat) | Manbalar |
|---|---|---|---|---|---|
| Qisqa va oʻrta taʼsirli glyukokortikoidlar | |||||
| Gidrokortizon | 20 | 1 | 1 | 8-12 | [6][5] |
| Kortizol | 25 | 0.8 | 0.8 | 8-12 | [6][5] |
| Prednizol | 5 | 4 | 0.3 | 12-36 | [6][5] |
| Prednizolon | 5 | 4 — 5 | 0.3 | 12-36 | [6][5] |
| Metilprednizolon | 4 | 5 | 0.25-0.5 | 12-36 | [6][5] |
| Meprednizon | 4 | 5 | 0 | [6] | |
| Oʻrta taʼsirli glyukokortikoidlar | |||||
| Triamsinolon | 4 | 5 | 0 | 12-36 | [6][5] |
| Parametazon | 2 | 10 | 0 | N/A | [6][5] |
| Fluprednizolon | 1.5 | 15 | 0 | [6] | |
| Uzoq muddatli glyukokortikoidlar | |||||
| Betametazon | 0.6 | 25-40 | 0 | 36-72 | [6][5][8] |
| Deksametazon | 0.75 | 30 | 0 | 36-72 | [6][5] |
| Mineralokortikoidlar | |||||
| Fludrokortizon | 2 | 10 | 250 | 18-36 | [6][5] |
| Dezoksikortikosteron asetat | 0 | 20 | |||
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Betamethasone“. The American Society of Health-System Pharmacists. 8-dekabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Betamethasone topical“. The American Society of Health-System Pharmacists. 8-dekabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Betamethasone Topical“. MedlinePlus (19-mart 2020-yil).
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 „betamethasone“. F.A. Davis (2017). 8-sentabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 Paragliola RM, Papi G, Pontecorvi A, Corsello SM (October 2017). „Treatment with Synthetic Glucocorticoids and the Hypothalamus-Pituitary-Adrenal Axis“. International Journal of Molecular Sciences. 18-jild, № 10. 2201-bet. doi:10.3390/ijms18102201. PMC 5666882. PMID 29053578.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 Basic & clinical pharmacology, 12th, New York: McGraw-Hill Medical, 2012. ISBN 978-0-07-176401-8. OCLC 761378641.
- ↑ Timmermans S, Souffriau J, Libert C (2019). „A General Introduction to Glucocorticoid Biology“. Frontiers in Immunology (English). 10-jild. 1545-bet. doi:10.3389/fimmu.2019.01545. PMC 6621919. PMID 31333672.
{{cite magazine}}: CS1 maint: unrecognized language () - ↑ Fietta P, Fietta P, Delsante G (October 2009). „Central nervous system effects of natural and synthetic glucocorticoids“. Psychiatry and Clinical Neurosciences. 63-jild, № 5. 613–22-bet. doi:10.1111/j.1440-1819.2009.02005.x. PMID 19788629. S2CID 28778979.