Bernd Freytag von Loringhoven
| Bernd Freytag von Loringhoven | |
|---|---|
| Tavalludi |
24-yanvar 1914-yil Arensburg, Kuressaare, Estoniya |
| Vafoti |
27-fevral 2007-yil (93 yoshda) Munich, Germaniya |
| Kasbi | harbiy |
Alexander Otto Hermann Wolfgang Bernd(t) Freiherr Freytag von Loringhoven[1] (1914-yil 6-fevral — 2007-yil 27-fevral) — Ikkinchi Jahon urushi paytida Germaniya armiyasidagi Boltiqboʻyi nemis ofitseri. 1956-yilda Germaniya Federal Qurolli Kuchlari — Bundesverga qoʻshildi va general-leytenant darajasiga koʻtarildi.
Yoshligi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Frydaglar, jumladan Freytag-Loringhoven oilasi Myunsterdan kelib chiqqan qadimgi Boltiqboʻyi nemis zodagonlari oilasi boʻlib, Vestfaliyadan kelib chiqqan. Ular birinchi marta 12-asrda tilga olingan (Baron: Livonia, Courland 1198; Teutonik orden ustasi 1485, Gotha Register 1896, 1934 1942). U Livoniya gubernatorligining Arensburg shahrida (hozirgi Kuressaare, Estoniya) baron Burchard Xaro Charlz Napoleon Freytag fon Loringxoven va Leonide Klara Oda fon Möller oilasida tugʻilgan. 1918-yilda Estoniya mustaqilligini eʼlon qilgani va nemis yerlari va mulklari musodara qilinganidan keyin oila ota-bobolarining uyini tark etgan. Königsberg universitetida bir yillik huquqshunoslik boʻyicha oʻqiganidan soʻng 1933-yilda Reyxsver safiga qoʻshildi. 1937-yilda Leytnant lavozimiga koʻtarildi.
Ikkinchi jahon urushi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1942-yil oxirida Loringhoven qoʻmondonligi ostidagi tank bataloni Sovet qoʻshinlarining Stalingrad jangida qarshi hujumi paytida qurshab oldi. 1943-yil yanvar oyida u chiqarib yuborildi va keyin 1943-yil 2-martda 111-piyoda diviziyasi tarkibiga oʻtkazildi. 1943-yil 23-yanvarda u 2-batalyon, 2-chi Hauptmann (kapitan) sifatida Oltin nemis xochi bilan taqdirlandi. Panzer polki, 16-panzer diviziyasi (Wehrmacht)[2]. 1943-yil noyabr oyida Loringxoven mayor unvoniga koʻtarildi. 1944-yil iyulidan 1945-yil apreligacha armiya Bosh shtab boshligʻining adyutanti (avval general Xaynts Guderian, keyin esa general Xans Krebs) boʻlib xizmat qildi.
Berlin 1945[tahrir | manbasini tahrirlash]
Loringhovenning soʻnggi vazifasi Adolf Hitler uchun hisobotlarni tayyorlash uchun mas’ul boʻlgan xodim boʻlgan. Bu ish Hitler atrofida doimiy boʻlishni talab qildi. 1945-yil 23-apreldan keyin, Hitlerning aloqa xodimlari sahroga chiqa boshlaganida, u improvizatsiya qilishga majbur boʻldi va u oʻzining razvedka hisobotlarini Ittifoqchi axborot agentliklari Reuters va BBCdan toʻplagan maʼlumotlarga asosladi. Hitler bundan bexabar edi.
29-aprel kuni kechqurun u Gerhard Boldt va podpolkovnik Rudolf Vayss bilan Fyurerbunkerni tark etdi. Oʻsha kuni ertalab Loringhoven Krebsga yaqinlashib, Boldt bilan Berlinni tark etib, „jangovar qoʻshinlarga qaytishi“ mumkinligini soʻradi. Krebs maslahat olish uchun Burgdorf bilan gaplashdi. Burgdorf maʼqulladi, lekin ular uning yordamchisi Vaysni olishlari kerakligini aytdi. Peshin vaqtida Hitlerning roziligini olish uchun murojaat qilishdi. Ajablanarlisi shundaki, u koʻp savollar berib, oʻz maslahatlarini berdi. Hitler: „Berlindan qanday chiqmoqchisiz?“ Loringhoven qayiq topish haqida gapirganda, Hitler gʻayratli boʻlib, „Siz elektr qayigʻini olishingiz kerak, chunki bu hech qanday shovqin qilmaydi va siz rus liniyalari orqali oʻta olasiz“ deb maslahat berdi. U elektr qayigʻi yaxshiroq boʻlishiga rozi boʻlganida, lekin agar kerak boʻlsa, ular boshqa hunarmandchilikdan foydalanishlari mumkinligini qoʻshib qoʻyganida, Hitler toʻsatdan charchadi. U ularning har biri bilan qoʻl berib koʻrishdi va tezda guruhni tark etdi.
Uch kishi ham Reyx kansleri hududini tark etib, avval sudralib, soʻngra oʻq ostida Tiergarten tomon yugurishdi. U yerdan odamlar tomonidan yaratilgan hayvonot bogʻi stantsiyasiga yetib borishdi. Shunchalik uzoqqa borishlari uchun ularga soatlab vaqt kerak edi. Loringhoven bir oz oziq-ovqat, xaritalar va sayohat uchun pulemyot olib kelgan edi. Erkaklarga general Valter Venkning Oʻn ikkinchi armiyasiga yetib borish, ogʻir vaziyat haqida aytib berish va Berlinga yordam soʻrash vazifasi yuklangan edi. Erkaklar Pichelsdorfga etib borishdi, u erda ular Hitler yoshlaridan qayiq olishdi va keyin Xavel daryosi boʻylab janubga yoʻl olishdi. 3-mayga kelib, Vayss hamrohlaridan ajralib, qoʻlga olindi. Loringhoven va Boldt fuqarolik kiyimlarini oʻzgartirib, Vittenbergga yetib borishdi va u erda ular lagerda soxta nomlar bilan roʻyxatdan oʻtishdi. Ular koʻp oʻtmay yoʻlga chiqib, qayiqda kechib oʻtgan Elba daryosiga yetib kelishdi. Keyin Mulde daryosi boʻylab suzib oʻtgandan soʻng, ikki kishi alohida yoʻllariga ketishdi[3].
Urushdan keyin[tahrir | manbasini tahrirlash]
Loringhoven oilasi yashayotgan [Leipzig]]ga deyarli yetib bordi, lekin uning hikoyasiga ishonmagan AQSh armiyasi askari tomonidan hibsga olindi va bir necha kunga qamoqxona kamerasiga joylashtirildi. Keyinchalik britaniyalik mayor uni Bad Nenndorfdagi soʻroq lageriga olib bordi. Keyin u Ostend yaqinidagi lagerga olib ketildi va nihoyat Delmenhorst yaqinidagi Adelxayda lageriga tushdi. 1948-yil yanvar oyida ozodlikka chiqqanidan keyin u Myunxenda yashadi va u yerda nashriyotchi boʻldi. 1956-yilda Gʻarbiy Germaniya NATOga qoʻshilgandan soʻng Germaniya Federal Qurolli Kuchlariga (Bundesver) qoʻshildi. U armiya va NATOning turli lavozimlarida xizmat qilgan; uning eng yuqori unvoni general-leytenant edi[4]. Keyinchalik u Qurolli Kuchlar bosh inspektorining oʻrinbosari etib tayinlandi va 1973-yilda armiyadan toʻliq sharaf bilan isteʼfoga chiqdi.
Hayotining oxirlarida, uzoq vaqtdan beri Avliyo Ioann ordeni ritsariga aylangan Loringhoven (Brandenburglik Bailiwick) ordenga uning kansleri va gubernatori sifatida faol xizmat qilgan[5]. 93 yoshida vafot etganida, u Ikkinchi Jahon urushi oxirida Fyurerbunkerdagi voqealarning (bunker telefon operatori Rochus Mish va Hitler yoshlar kuryeri Armin Lemann bilan birga) maʼlum boʻlgan soʻnggi uchta tirik guvohlaridan biri edi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Genealogisches Handbuch der Oeselschen Ritterschaft Genealogisches Handbuch der Oeselschen Ritterschaft. Tartu, 1935.
- ↑ Patzwall & Scherzer 2001, p. 123.
- ↑ de Boer 2021, ss. 124–127.
- ↑ Vat, Dan van der. „Obituary: Lt Gen Baron Bernd Freytag von Loringhoven“. The Guardian (2007-yil 28-mart). Qaraldi: 22 iyul, 2022.
- ↑ Johanniter und der 20. Juli 1944 (2007); Loringhoven and Prince Wilhelm-Karl of Prussia wrote this monograph, which appeared in its first edition in 1985, p. 1: Loringhoven served as Ordenskanzler from 1979-1989 and as Ordensstatthalter from 1989 to 1992.