Belarus Olimpiada oʻyinlarida

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Belorussiya sportchilari 1952 -ilda Finlandiyaning Xelsinki shahrida bo'lib o'tgan Olimpiada o'yinlarida Sovet Ittifoqi tarkibida qatnasha boshladilar (XOQ kodi : URS).[1] 1991-yilda Sovet Ittifoqi parchalanganidan so'ng, Belorussiya boshqa o'n to'rtta sobiq Sovet respublikalaridan to'rttasi bilan birga 1992-yilgi Qishki Olimpiya o'yinlarida (Fransiyaning Albertvil shahrida bo'lib o'tgan) Yagona jamoa sifatida qatnashdi. Keyinchalik 1992-yilda Belorussiya Ispaniyaning Barselona shahrida bo'lib o'tgan yozgi o'yinlarda yagona jamoa sifatida qatnashish uchun o'n bitta respublikaga qo'shildi. Ikki yil o'tgach, Belarus birinchi marta 1994-yilda Norvegiyaning Lillehammer shahrida bo'lib o'tgan Qishki Olimpiya o'yinlarida mustaqil davlat sifatida ishtirok etdi.

Jami 105 ta medall bilan Belarus postsovet davlatlari orasida Rossiya va Ukrainadan keyin uchinchi oʻrinda turadi.

2022-yilda Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi va belaruslik sportchilarga nisbatan munosabatiga javoban Belarus Olimpiada oʻyinlaridan chetlashtirildi.[2]

Sovet Ittifoqi sportchilari 1952-yilda Olimpiya o'yinlarida qatnasha boshladilar, qishki o'yinlarda jami 194 ta medall va yozgi o'yinlarda 1010 ta medall, jami 1204 ta medall. Bu medallarning 473 tasi oltin, 376 tasi kumush va 355 tasi bronzadir.[3] Belarus medallar to'plami 1956-yilda Avstraliyaning Melburn shahrida bo'lib o'tgan yozgi Olimpiya o'yinlarida Mikhail Krivonosovning bolg'a uloqtirish bo'yicha kumush medallini qo'lga kiritishi bilan boshlandi. Sovet Respublikasining birinchi oltin medallini 1960-yilda Rimda (Italiya) o'tkazilgan yozgi o'yinlarda 1000 metrga juftlik kanoeda eshkak eshish musobaqasida Leonid Geishtor va Sergei Makarenko qo'lga kiritdilar. Sovet Ittifoqi birinchi marta 1956-yilda Kortinada joylashgan Qishki Olimpiya o'yinlarida qatnashgan.[4] 1988-yilda Sovet Ittifoqi so'nggi marta yagona davlat sifatida raqobatlashdi.

Gimnastikachi Vitaly Shcherbo 1992-yilda Barselonadagi yozgi Olimpiya o'yinlarida oltita oltin medallni qo'lga kiritdi.[5]

Belorussiyaning yozgi Olimpiya o'yinlarida birinchi mustaqil chiqishida delegatsiya o'n beshta medallni qo'lga kiritdi: bitta oltin, oltita kumush va sakkizta bronza. Belaruslik birinchi oltin medallni ayollar oʻrtasidagi yakka qayiqda eshkak eshish bahslarida Ekaterina Karsten qoʻlga kiritdi. Kumush medallar yengil atletika, otishma va kurash (erkin va yunon-rum) boʻyicha qoʻlga kiritildi. Bronza medallari sport gimnastikasi, yengil atletika, eshkak eshish va yunon-rum kurashi boʻyicha qoʻlga kiritildi.[6] Mamlakat 21 ta yoʻnalish boʻyicha 159 nafar sportchini joʻnatgan.[7]

Belarus hukumati davlat mablag'lari va homiylik mablag'laridan foydalangan holda sportchilarni 2000-yilgi Olimpiadaga tayyorlash uchun besh million dollar sarfladi. Sport va turizm vaziri Yevgeniy Vorsin oʻyinlarda Belarus toʻrtta oltin medallni qoʻlga kiritishini bashorat qildi.[8] Belarus terma jamoasi uchta oltin, uchta kumush va 11 ta bronza medalli bilan yakunladi. Karsten oʻz chempionligini yakkalik qayiqda muvaffaqiyatli himoya qildi, qolgan ikkita oltin medallni mos ravishda yadro uloqtirish va disk uloqtirishda Yanina Karolchik vaEllina Zvereva qoʻlga kiritdi. Belaruslik ayollar yakkalik va jamoaviy badiiy gimnastika boʻyicha kumush medallni qoʻlga kiritdi, uchinchi kumush medall esa erkaklar oʻrtasida 50 metrga toʻpponchadan o'q otish bahslarida qoʻlga kiritildi. Bronza medallari bolgʻa uloqtirish, oʻq otish (3), yunon-rum kurashi, beshkurash, ogʻir atletika (2), dzyudo, yetptatlon va disk uloqtirish boʻyicha qoʻlga kiritildi.[9] Belaruslik sportchi Vadim Devyatovskiy nandrolone moddasi ijobiy natija bergani uchun Olimpiada musobaqalaridan chetlashtirildi.[10]

Belarus Sidney o'yinlaridan qolgan mablag'ni 2004-yilgi Olimpiadada qatnashadigan sportchilarni tayyorlash uchun ishlatgan.[8] Belarus Afinaga 21 yo'nalish bo'yicha 153 nafar sportchini yubordi. Ushbu sportchilar 15 ta medallni qo'lga kiritdi: ikkita oltin, oltita kumush va to'qqizta bronza. Oltin medallar 100 metrga yugurish va dzyudoda qo'lga kiritildi. Kumush medallar og'ir atletika (2), boks (2), eshkak eshish va bolg'a uloqtirish bo'yicha qo'lga kiritildi. Bronza medallar o'q otish, disk uloqtirish, og'ir atletika, velosport, eshkak eshish (2), kurash (yunon-rum) va kanoeda eshkak eshish (2) bo'yicha qo'lga kiritildi.[11] Ivan Tsikhan dastlab bolg'a uloqtirish bo'yicha bronza medallini qo'lga kiritdi. Biroq, vengriyalik Adrian Annus doping tufayli oltin medallidan mahrum bo'lgach, medalli kumushga ko'tarildi.[12] 100 metrga yugurishda unchalik kutilmagan Yuliya Nestsiarenka oltin medallni qo'lga kiritdi. U 10,93 soniya natija qayd etib, ikkinchi oʻrindagi amerikalikdan 0,03 soniyaga oʻzib ketdi. Ochilish marosimida davlat bayrogʻini koʻtarib yurish polvon Alexander Medvedga topshirildi.[13]

Pekin Olimpiadasida Belarusdan bir yuz sakson bir sportchi 28 ta yoʻnalish boʻyicha ishtirok etdi.[14] Olimpiada boshlanishidan oldin Belarus Milliy olimpiya qo'mitasi medall sovrindorlari Qo'mita va ularning homiylari tomonidan AQSh dollarida baholangan pul mukofotlari bilan taqdirlanishini e'lon qildi. Boshqa homiy Belatmit[15] oltin medall sohibiga umrbod tekin kolbasa taklif qildi. Ayollar basketbol jamoasiga qaysi medallni qo'lga kiritganidan qat'i nazar, bepul kolbasa beriladi.[15] Ochilish marosimlarida terma jamoa sardori Ivan Tsikhan[16] va qilichboz Alexander Romankov davlat bayrog'ini ko'tarib chiqdi. Umuman olganda, Belarus 19 ta medallni qo'lga kiritdi, to'rtta medall oltin bo'lib, medallar jadvalida 16-o'rinni, umumiy medallar soni bo'yicha 13-o'rinni egalladi.[17] Olimpiada chempionlarini davlat mukofotlari bilan taqdirlash marosimida prezident Lukashenko mamlakati Pekinda Afinadagidan koʻra yaxshiroq oʻyin koʻrsatganini aytdi. Biroq u oʻyinlarni “qoʻldan boy berilgan imkoniyat” deb atadi va shaxsan oʻzi kutganidan kamroq oltin medallni qoʻlga kiritdi.[18] 21-sentabr kuni XOQ Vadim Devyatovskiy va Ivan Tsikhan 17-avgust kuni bolgʻa uloqtirish boʻyicha final yakunlanganidan soʻng testosteronning gʻayritabiiy izlari uchun ijobiy natija bergani haqida tanadan ma’lumot berishni soʻradi. Agar aybdor deb topilsa, juftlik medallaridan mahrum qilinadi va Devyatovskiy ikkinchi marta doping ishlatgani uchun umrbod diskvalifikatsiya qilinadi.[19] XOQ ularni 11-dekabr kuni aybdor deb topdi va rasman medallaridan mahrum qildi.[20] 2010-yil 10-iyun Sport arbitraj sudi (CAS) ikki belaruslik bolg'achi Vadim Devyatovskiy va Ivan Tsixanning Xalqaro olimpiya qo'mitasi (XOQ) intizom komissiyasining qaroriga qarshi bergan apellyatsiyasini qanoatlantirdi.Binobarin, 2008-yilda Pekindagi Olimpiya oʻyinlarida qoʻlga kiritilgan kumush va bronza medallari mos ravishda Vadim Deviyatovskiy va Ivan Tsixanga qaytarilishi kerak. 2012-yilda IAAF 2005-yilgi Jahon Atletika chempionati doping namunalarini qayta sinovdan o'tkazdi va otishmachi Andrei Mikhnevichda 3 ta anabolik steroid: Clenbuterol, Methandienone va Oxandrolone uchun ijobiy topildi. 2014-yil avgust oyida XOQ uning natijalarini 2008-yilgi Yozgi Olimpiada o'yinlaridan diskvalifikatsiya qildi va bronza medalini olib qo'ydi.[21]

Belorussiya 2012-yilda Londonda oʻtkazilgan oʻyinlarda ikkita oltin medallni qoʻlga kiritdi. Qolgan oltin medallni aralash juftlik tennischilari Max Mirnyi va Victoria Azarenka qoʻlga kiritdi. Ayollar oʻrtasidagi yakkalik bahslarida ham Azarenka bronza medallini qoʻlga kiritdi.

Bu mustaqil Belarus ishtirok etgan birinchi Olimpiya o'yinlari edi. Mustaqil davlat sifatida ishtirok etishdan oldin Belarus sportchilari SSSR va MDH davlatlari tarkibida 1964-yildan 1992-yilgacha boʻlgan Olimpiada oʻyinlarida toʻrtta medallni qoʻlga kiritdilar.[4] Belorussiya yetti yoʻnalish boʻyicha musobaqaga 33 nafar sportchini yubordi. Kumush medallarni 1000 m masofaga konkida uchishda Igor Zhelezovski va biatlonda Svetlana Paramygina qoʻlga kiritdi. Bellashuvda qatnashgan 67 davlat orasidan Belarus medallar soni boʻyicha 15-oʻrinni egalladi. MOQ RB maʼlumotlariga koʻra, Lillexammer Olimpiadasida ishtirok etish Belarus uchun tarixiy voqea boʻlib, “Belarus sporti tarixida yangi sahifa ochdi”.[4]

Belorussiya 59 nafar sportchidan iborat delegatsiyani toʻqqiz yoʻnalish boʻyicha musobaqaga joʻnatdi.[4] Belorussiya terma jamoasi ikki marta, har ikkisida bronza medalli bilan taqdirlandi. Medallarni havoda uchishda <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Dmitry_Dashchinsky" rel="mw:ExtLink" title="Dmitry Dashchinsky" class="mw-redirect cx-link" data-linkid="1340">Dmitry Dashchinsky</a> va biatlonda Alexei Aidarov qo'lga kiritdi.[22] Belorussiya xokkey turnirining ikkinchi bosqichiga yoʻllanma oldi, biroq guruh oʻyinlarida magʻlub boʻldi va chorak finalda Rossiya tomonidan musobaqadan chiqarib yuborildi va umumiy hisobda yettinchi oʻrinni egalladi. 2002-yilda Prezident Aleksandr Lukashenkoning nutqida u Nagano o'yinlarida sportchilarning yutuqlari haqida fikr yuritdi. Tadbirlarni tomosha qilar ekan, u belaruslik sportchilar munosib ishtirok etib, Belarusga shon-shuhrat olib kelganini ta’kidladi.

Belarus 1998-yilgi Qishki Olimpiya o'yinlaridagi kabi to'qqizta yo'nalishda ishtirok etdi. Belarusning yagona medalli Aleksei Grishin tomonidan qo'lga kiritilgan bronza bo'ldi.[23] Xokkey bo'yicha erkaklar jamoasi birinchi o'rinni egallagan Shvetsiyani mag'lub etib, 4-o'rinni egallagani xalqaro e'tiborni tortdi.[24] Biroq, xokkey jamoasi aʼzosi Vasiliy Pankov Belarus terma jamoasi shifokori Evgeni Lositski bilan birga doping qoʻllaganliklari tufayli Olimpiada oʻyinlaridan chetlashtirildi. Lositski 2004 va 2006-yilgi Olimpiada o'yinlariga Pankovga nandrolonni o'z ichiga olgan dori-darmonlarni bergani uchun kelishi taqiqlangan edi.[25] Yana bir belaruslik sportchi doping testini oʻtkazib yuborgani uchun XOQ tomonidan “qattiq ogohlantirish” oldi va MOQ RBni sinovdan oʻtkazib yuborishiga yordam bergani uchun ogohlantirdi.[26]

33 nafar sportchini joʻnatgan Belarus sakkiz yoʻnalish boʻyicha bahslashdi.[27] Dmitry Dashchinsky yagona medallni, kumushni olib keldi. Dashchinskiy 1998-yilda Nagano o'yinlarida bronza medallini qo'lga kiritgan. Natija Belarus prezidenti va Milliy olimpiya qo'mitasi rahbari Aleksandr Lukashenkoni xafa qildi. U MOQ RB aʼzolariga yomon oʻyin koʻrsatganida murabbiylar aybdor va Belarusga gʻalabalar zarur, ular xalq sifatida faxrlanishlari kerakligini aytdi. Shuningdek, u yig'ilgan a'zolarga agar yana yomon ko'rsatuvlar bo'lsa, a'zolarni ishdan bo'shatishini aytdi.[28]

Belarus uchta medallni qo'lga kiritdi. Alexei Grishin erkin chang'i sportida mamlakat tarixida birinchi oltin medallni qo'lga kiritdi. Sergey Novikov erkaklar oʻrtasida 20 kilometrga yakkalik bahslarida kumush medallni qoʻlga kiritgan boʻlsa, Darya Domracheva ayollar oʻrtasida 15 kilometrga yakkalik bahslarida bronza medallini qoʻlga kiritdi.[29] Erkaklar xokkey jamoasi pley-offning birinchi bosqichidayoq musobaqadan chiqib ketdi.

Belorussiya beshta oltin va bronza medalini qoʻlga kiritib, 8-oʻrinni egalladi. Bu har qanday Olimpiya oʻyinlaridagi eng yuqori koʻrsatkich. Biatlonchi Darya Domracheva ayollar oʻrtasidagi ta’qib, individual va ommaviy startda uchta oltin medallni qoʻlga kiritdi. Nadzeya Skardzina shaxsiy bahslarda bronza medallini qoʻlga kiritdi. Erkin chang'i sportida Alla Tsuper va Anton Kushnir ayollar va erkaklar o'rtasidagi havoda o'tkazilgan musobaqalarda oltin medallni qo'lga kiritdi.

1991-yilda Milliy olimpiya qo'mitasini tashkil etish to'g'risida buyruq chiqdi (ruscha: Национальный олимпийский комитет Республики Беларусь Milliy Olimpiya komiteti Belarusiya). 1993-yilda MOQ RB (NOK RB) Xalqaro Olimpiya Qo'mitasining to'liq a'zosi bo'lgunga qadar edi.[30] Shuningdek, 1993-yilda MOQ RB prezidenti lavozimiga o'sha paytda Belarus sport va turizm vaziri bo'lgan Vladimir Rijenkov saylandi. 1997-yil may oyida, Rijenkov vafotidan bir yil o'tgach, Belarus prezidenti Aleksandr Lukashenko bu lavozimga saylandi. Lukashenko bir vaqtning o'zida Milliy olimpiya qo'mitasini ham boshqargan davlat rahbarining birinchi taniqli namunasidir. MOQ RBni moliyalashtirish Olimpiada logotipi tushirilgan mahsulotlarni sotishdan, xususiy sektordan xayriyalar, homiylik va milliy hukumatdan keladi.[8] Davlat rahbari sifatida Prezident Lukashenko vatanga medall olib kelgan, sportchilarga tayyorgarlik ko'rish uchun davlat mablag'larini sarflagan va sportchilarning murabbiylariga maosh to'laganlarni mukofotlash to'g'risida farmon chiqardi. 2004-yilda Prezident Lukashenko 2004 va 2006-yilgi Olimpiya o'yinlarida medallarni qo'lga kiritganlarni quyidagi soliqsiz pul mukofotlari bilan taqdirlash to'g'risida farmon chiqardi (AQSh dollarida): oltin uchun 60 000 dollar, kumush uchun 30 000 dollar va bronza uchun 20 000 dollar. 2008 va 2010-yilgi o'yinlar uchun medallar g'oliblari va ularning murabbiylariga quyidagi soliqsiz mukofotlar beriladi (AQSh dollarida): oltin uchun 100 000 dollar, kumush uchun 50 000 dollar va bronza uchun 30 000 dollar.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ International Olympic Committee Helsinki 1952 Olympics Overview. Retrieved July 14, 2007.
  2. ↑ „IOC pushes to cancel events in Russia, Belarus“ (25-fevral 2022-yil).
  3. ↑ USSR Olympic History and Medal Count. Retrieved July 13, 2007.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 „Athletes of the Republic of Belarus at Olympic Winter Games“. National Olympic Committee of the Republic of Belarus (2002). 29-may 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 21-sentyabr 2008-yil.
  5. ↑ „Vitaly SCHERBO | Olympic Athlete | Atlanta 1996, Barcelona 1992“. Olympic.org. 13-yanvar 2011-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 7-noyabr 2012-yil.
  6. ↑ Official 1996 Atlanta Olympic Games Results. Retrieved July 14, 2007.
  7. ↑ „Belarusian athletes win 212 Olympic licenses“. BelTA (7-avgust 2008-yil). Qaraldi: 21-sentyabr 2008-yil.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 BelaPAN, No. 61 News Article: Belarus Has Spent Over $5 Million to Prepare for Sydney, Sports Minister Says. September 14, 2000; 9:10 p.m. Retrieved July 14, 2007.
  9. ↑ Official 2000 Sydney Olympic Games Results. Retrieved July 14, 2007.
  10. ↑ Associated Press Stripped - Drug tests cost Bulgarian his silver medal. Published November 9, 2000. Retrieved July 14, 2007.
  11. ↑ „Belarus - 2004 Summer Olympics in Athens“. databasesports.com (2004). 12-sentyabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 12-sentyabr 2008-yil.
  12. ↑ Associated Press. U.S. cyclist ends up with bronze. Published August 29, 2004. Retrieved July 14, 2007.
  13. ↑ „Flag bearers for Opening Ceremony“. Rediff.com (14-avgust 2004-yil). Qaraldi: 12-sentyabr 2008-yil.
  14. ↑ „Belarus Olympic Delegation Praises BOCOG“. Xinhua (7-avgust 2008-yil). Qaraldi: 8-avgust 2008-yil.
  15. ↑ 15,0 15,1 „Belarus encourages athletes with sausage for life“. Macedonian Information Agency (2008). 27-iyul 2011-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 22-sentyabr 2008-yil.
  16. ↑ „President awards Belarusian Olympic team captain“. BELTA (18-iyul 2008-yil). Qaraldi: 8-avgust 2008-yil.
  17. ↑ „Overall Medal Standings“. Beijing Organizing Committee for the Games of the XXIX Olympiad (25-avgust 2008-yil). 13-sentyabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 12-sentyabr 2008-yil.
  18. ↑ „Meeting With Prize Winners of the 29th Olympic Games in Beijing“. Official Internet Portal of the President of the Republic of Belarus (9-sentyabr 2008-yil). Qaraldi: 12-sentyabr 2008-yil.
  19. ↑ Dunbar, Graham. „Hammer medalists get more time to fight doping cases“. USA Today. Associated Press (21-sentyabr 2008-yil). Qaraldi: 21-sentyabr 2008-yil.
  20. ↑ „Belarusian hammer throwers stripped of medals“ (11-dekabr 2008-yil). Qaraldi: 11-dekabr 2008-yil.
  21. ↑ IOC: IOC Latest News Olympic Highlights, olympic.org
  22. ↑ Official 1998 Nagano Olympic Games Report. Retrieved July 14, 2007.
  23. ↑ 2002 Salt Lake City Olympic Games results (Wayback Machine saytida 2010-03-08 sanasida arxivlangan). Retrieved July 14, 2007.
  24. ↑ BBC Sports Belarus pull off huge upset. Published February 21, 2002. Retrieved July 14, 2007.
  25. ↑ Associated Press. British Skier Stripped of Medal. Published March 21, 2002. Retrieved July 14, 2007.
  26. ↑ BBC Sports. Belarus skater escapes ban. Published February 23, 2002. Retrieved July 14, 2007.
  27. ↑ „2006 Olympics - Belarus Athlete List“. Yahoo Sports. 24-avgust 2007-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 14-iyul 2007-yil.
  28. ↑ „Belarusian President Slams Coaches For Poor Showing Of Winter Olympics Team“. Data.minsk.by. Qaraldi: 8-sentyabr 2008-yil.
  29. ↑ „vancouver 2010 Winter Olympics | Olympic Videos, Photos, News“. Vancouver2010.com. 7-avgust 2010-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 7-noyabr 2012-yil.
  30. ↑ International Olympic Committee National Olympic Committee of the Republic of Belarus. Retrieved July 13, 2007. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Belarus_Olimpiada_oʻyinlarida&oldid=3842494" dan olindi