Bayterak (yodgorligi)

Bayterak
	; Bayterek binolar bilan o'ralgan
Binokor	Aqmirza Rustembekov
Turi	Yodgorlik
Balandligi	97 m
Qurila boshlagan	1996-yil 25-oktabr
Qurilish tamomlangan	2002-yil 30-avgust
Xarita
Koordinatalari	51°7′42″N 71°25′50″E / 51.12833°N 71.43056°E G OKoordinatalari: 51°7′42″N 71°25′50″E / 51.12833°N 71.43056°E G O

"Bayterek" (qozoqcha: Бәйтерек, Bäiterek, ruscha: Байтерек) — Qozogʻiston poytaxti Ostonada joylashgan yodgorlik va kuzatuv minorasi hisoblanadi.

Dizayn[tahrir | manbasini tahrirlash]

Loyiha Qozog‘iston Respublikasining birinchi Prezidenti Nursulton Nazarboyev tashabbusi bilan boshlangan, loyiha meʼmoriAkmurza Rustembekov^[1]^[2].

Qurilish jarayonida tuproq ishlari hajmi 8600 m³, beton — 2900 m³, metall konstruktsiyalar — 1 kiloton, gumbazning oynalari — 1555 m² ni tashkil etdi.

Bezatish, muhandislik va maxsus ishlarni bajarish uchun 23 ta subpudratchi tashkilot jalb etildi.

Metall konstruktsiyalar va oynalar taxminan 6 million dollarni tashkil qiladi. Ob’ekt 2003-yilda Davlat komissiyasi dalolatnomasiga asosan topshirilgan.

Toʻpning diametri 22 metrni tashkil qiladi.

Pastki qavat toʻrt yarim metr er ostiga oʻtadi, u erda kafelar, akvariumlar va Bayterek mini-galereyasi joylashgan. U erdan siz liftni eng yuqori darajaga koʻtarishingiz mumkin — toʻp, uning ichida bar va panoramali zal mavjud.

Mehmonlar uchun diqqatga sazovor joylarga sayohatlar qozoq, rus va boshqa tillarda olib boriladi.

Yodgorlik 1997-yilda poytaxtning Olma- Otadan Oqmolaga koʻchirilishi ramzi sifatida qurilgan.

„Bayterek“ qozoq xalqi hayotidagi yangi bosqich ramzi sifatidagi ahamiyati „Ayali alakan“ badiiy kompozitsiyasida (qozoqcha: Аялы алақан — „gʻamxoʻr qoʻllar“) prezidentning oʻng qoʻlining izi bilan 97 metr balandlikda joylashgan boʻlib, bu 1997 yil — Ostona davlatning yangi poytaxti deb eʼlon qilingan yilni va shunga mos ravishda A. mamlakat tarixida yangi boshlanish nuqtasi.

Markazda yogʻoch globus joylashgan boʻlib, unda dunyoning 17 ta din vakillarining avtograflari tushirilgan boʻlib, u barcha dinlar birligini ifodalaydi .

„Bayterek“ oʻzining joylashuvi va kompozitsion tuzilishi bilan qadimgi koʻchmanchilarning kosmogonik gʻoyalarini ifodalaydi, ularning afsonalariga koʻra, Jahon daryosi olamlar tutashgan joyda oqadi. Uning qirgʻogʻida Hayot daraxti - qozoqcha - Bayterek „terak“, shuningdek, „tayanch, himoyachi“), erni ildizlari bilan ushlab turadi va toji bilan osmonni koʻtaradi. Bu daraxtning ildizlari, navbati bilan, yer osti dunyosida, daraxtning oʻzi, uning tanasi erdagi, toj esa osmonda.

Har yili Daraxt tojida muqaddas qush Samruk tuxum qoʻyadi — Quyoshni hayot daraxti etagida yashovchi ajdaho Oydahar yutib yuboradi, bu ramziy maʼnoda yoz va qish, kun va kunning oʻzgarishini anglatadi. tun, yaxshilik va yomonlik oʻrtasidagi kurash.

Shahar markazidagi „Bayterek“ monumenti atrofidagi katta park maydonlari muntazam ravishda noodatiy tadbirlar uchun foydalaniladi. 2010-yilda hokimlik taklifiga binoan bu yerda Berlindan kelgan „ United BuddyBears“ (ayiqlar hamdo‘stligi) xalqaro ko‘rgazmasi tashkil etildi. Buning sharofati bilan dunyoning turli burchaklaridan kelgan ustalar tomonidan yaratilgan 125 ta noyob sanʼat asari o‘zaro tinch-totuv mahallada namoyish etildi.

Nusxalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

2010-yil 27-mayda Sharqiy Qozogʻiston viloyati Ust-Kamenogorsk shahrida yodgorlikning qisqartirilgan nusxasi oʻrnatildi. Uning balandligi 28,5 metr, ogʻirligi 22 tonna ^[3] .
2011-yil dekabr oyida Sharqiy Qozog‘iston viloyatining Ridder shahrida shaharning asosiy yo‘llari chorrahasida balandligi 24 metr bo‘lgan „Bayterek“ning qisqartirilgan nusxasi o‘rnatildi.
Ekibastuz shahridagi shaharning 50 yilligi maydonida yodgorlikning kichraytirilgan nusxasi oʻrnatildi.
Shimoliy Qozogʻiston viloyatida, Nur-Sulton bogʻidagi Novoishimskoye qishlogʻida yodgorlikning kichraytirilgan nusxasi oʻrnatildi. Balandligi 3 metr.
Birinchi Prezident bayrami munosabati bilan monumentning kichraytirilgan nusxasi boʻlajak Mustaqillik ramzi sifatida mamlakat gʻururi, Qozogʻiston boyligi va ulugʻvorligini ifodalovchi „Bayterek“ oʻrnatildi. Balandligi 3 metr.
Qaragʻanda viloyatida Qarqaralinsk yodgorlikning kichik nusxasini oʻrnatdi.
2018-yilda Qo'stanay viloyati, Lisakovsk shahrida yodgorlikning mini-nusxasi oʻrnatildi. Nusxaning balandligi 15 metrni tashkil qiladi.
Qarag‘anda viloyatidagi Shaxan shahar tipidagi aholi punktida Madaniyat uyi maydoniga Bayterek monumentining nusxasi o‘rnatildi.

Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Nur-Sultonning 10 yilligiga bagʻishlangan 50 tengelik esdalik tangadagi yodgorlik tasviri (oʻsha paytda Ostona shahri)
Bayterek banknotasi 10 000 tenge