Bangladeshda Ahmadiya ta'limoti

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

 

Ahmadiya harakatining ramziy belgisi
Ahmadiya harakatining dunyo b`ylab tarqalish darajasi (qancha toʻq boʻlsa, shuncha koʻproq odamni qamrab olgan)
Ahmadiya harakati (ta'limoti) tarqalgan mamlakatlar
Davlatlar
Afrika

JazoirAngolaBeninBotsvanaBurkina-FasoBurundiKamerunKabo-VerdeMarkaziy Afrika RespublikasiChadKomor orollariKot-d’IvuarKongo DRKongo RespublikasiJibutiMisrEkvatorial GvineyaEritreyaEfiopiyaGabonGambiyaGanaGvineyaGvineya-BisauKeniyaLesotoLiberiyaLiviyaMadagaskarMalaviMaliMavritaniyaMavrikiyMarokashMozambikNamibiyaNigerNigeriyaRuandaSenegalSeyshel orollariSyerra-LeoneSomaliJanubiy AfrikaSudanSvazilendTanzaniyaTunisUgandaZambiyaZimbabve

Osiyo

AfgʻonistonBahraynBangladeshButanBruneyBirmaKambodjaXitoyGonkongHindistonIndoneziyaIroqEronIsroilIordaniyaQozogʻistonKoreyaQuvaytQirgʻizistonLaosLivanMalayziyaMaldiv orollariMoʻgʻulistonNepalUmmonShimoliy KoreyaPokistonFalastinFilippinQatarRossiyaSaudiya ArabistoniSingapurJanubiy KoreyaShri-LankaSuriyaTayvanTojikistonTailandKurkaTurkmanistonBirlashgan Arab AmirliklariOʻzbekistonVetnamYaman

Yevropa

AlbaniyaAndorraArmanistonAvstriyaOzarbayjonBelarusBelgiyaBosniya va GertsegovinaBolgariyaXorvatiyaKiprChexiyaDaniyaEstoniyaFinlandiyaFransiyaGruziyaGermaniyaGretsiyaVengriyaIslandiyaIrlandiyaItaliyaJersiKosovo • [Latviya]] • LixtenshteynLitva • Lyuksemburg]] • MaltaMoldovaMonakoChernogoriyaNiderlandiyaShimoliy MakedoniyaNorvegiyaPolshaPortugaliyaRuminiyaRossiyaSan-MarinoSerbiyaSlovakiyaSloveniyaIspaniyaShvetsiyaShveysariyaUkraina • Birlashgan Qirollik]]

Amerika

Antigua va BarbudaBarbadosBelizBraziliyaKanadaChiliKolumbiyaKosta-RikaKubaDominikaDominik RespublikasiEkvadorSalvadorGvatemalaGayanaGaitiGondurasYamaykaMeksikaNikaraguaPanamaParagvayPeruSurinamTrinidad va TobagoQoʻshma Shtatlar

Okeaniya

AvstraliyaSharqiy TimorFijiKiribatiMarshall orollariMikroneziyaNauruYangi ZelandiyaPalauPapua-Yangi GvineyaSamoaTongaTuvaluVanuatu


Ahmadiyya jamoatchiligi Bangladesh yoki Ahmariyya Jamoat Bangladesh(bengalcha: আহমদীয়া মুসলিম জামা'ত, বাংলাদেশ) Butunjahon Ahmadiya Musulmon Jamiyatining Bangladeshdagi boʻlimidir. 2004-yil holatiga koʻra, mamlakatda 100 000 ga yaqin Ahmadiy bor.[1][2]

Bangladesh Xalq Respublikasi
bengalcha: গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ
ShiorYoʻq
Madhiya: আমার সোনার বাংলা
(Amar Shonar Bangla)
Location of Bangladeshda Ahmadiya ta'limoti
Poytaxt Dakka
Rasmiy til(lar) Bengal tili
Hukumat Parlamentlik Respublika
• Prezident
Zillur Rahman
Sheikh Hasina
Mustaqillik (Pokistondan)
• Sana
16-dekabr 1971
Maydon
• Butun
144,000 km2 (92-oʻrin)
• Suv (%)
6.4
Aholi
• 2011-yilgi roʻyxat
142 319 000 (9-oʻrin)
• Zichlik 1099,3/km2
YIM (XQT) 2010-yil roʻyxati
• Butun
AQSh$258,600 mil. (48-oʻrin)
• Jon boshiga
AQSh$1,700
Pul birligi Taka (BDT)
Vaqt mintaqasi UTC+6
• Yoz (DST)
UTC+6
Qisqartma BG
Telefon prefiksi 880
Internet domeni .bd

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ahmadiya musulmonlar jamoatining Bangladeshdagi 87-yillik qurultoyi

Ahmadiya harakati 1905-yilda Chittagonglik Anvaralik Ahmad Kabir Nur Muhammad Mirzo Gʻulom Ahmadga bay’at berib, Bengaliyaga yetib kelgan deb taxmin qilinadi. Undan keyin Kishoreganjlik Rais UddinXon Ahmad Kabir Nur Muhammad ergashdi. Uning rafiqasi Siyda Azizatunniso ham bay’at qildi va shu tariqa Bengaliyalik birinchi Ahmadiy ayol boʻldi. 1909-yilda Bogra shahridan Muborak Ali ismli talaba Qadiyonga tashrif buyurdi va u yerda harakatga aʼzo boʻldi. Ahmadiya harakati 1912-yilda brahmanbariy mavlono Sayid Muhammad Abdul Vohid Ahmadiyning bay’atidan soʻng tezlashdi. 1913-yilda Bengaliyada „Anjuman e Ahmadiya“ nomi bilan Ahmadiya Musulmon Jamiyati rasman tashkil topdi.[3]

Selbarasning sunniy zamindorlar oilasiga mansub Ahmad Taufiq Choudhuri[4] Ahmadiya harakatiga qoʻshildi va u Silxetdagi Xuddam-ul Ahmadiyaning mintaqaviy rahbari boʻldi. Keyinchalik u Mymensinghga hijrat qildi va mustaqillikka erishgandan soʻng Bangladesh Ahmadiya musulmonlar jamoatining amiri (rahbari) boʻldi.[5][6]

Quvgʻin[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bangladeshda tashkil etilganidan beri Ahmadiya Musulmon Jamiyati aʼzolari boshqa musulmon guruhlari tomonidan taʼqibga uchradi. 1963-yilda Brahmanbariyada ikki Ahmadiy oʻldirilgan. 1992-yilda Dakkadagi Ahmadiya qarorgohiga olomon hujum qildi va bir qancha Qur’on va boshqa kitoblar yoqib yuborildi. 1999-yilda Ahmadiya masjidida portlash sodir boʻlib, yetti kishi halok boʻlgan edi. 2003-yil 29-oktabrda Jessorning Jikargachxa shahridagi Roghunatpurbak qishlogʻida Shoh Alam ismli Ahmadiy imom oʻldirilgan.[7] 2004-yilda Xalqaro Xatme Nabuyat Harakati (IKNM) butun mamlakat boʻylab bir qancha Ahmadiya masjidlarini qamal qildi.[8] 2004-yilda Bangladesh hukumati Ahmadiya jamoasining barcha diniy matnlarini taqiqladi.[9]

2010-yil 17-iyun kuni gʻazablangan olomon, payshanba kuni Tangail shahridagi Gʻatail shahridagi Ahmadiya masjidi va Ahmadiya dindorining uyini buzib tashladi.[10] 2013-yil fevral oyida olomon jamoaning yuz yillik tantanalarini oʻtkazish uchun tayyorlangan joyda Ahmadiya mulkiga oʻt qoʻydi va mahalliy valyutada oʻn millionlab zarar yetkazdi.[11]

Mamlakat boʻylab Ahmadiya markazlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Masjid Baytul Baset chittagong
  • Bangali Ahmadiya Jamiyati hozirda mamlakat boʻylab 425 ta shahar va qishloqlarda 120 ta mahalliy boʻlimga ega.[12]
  • Dakkada 65 ta missioner, MTA (Musulmon televideniyesi Ahmadiya) studiyasi va Jamiya Ahmadiya (Missionerlar tayyorlash kolleji) mavjud.[12]
  • Nator tumanidagi Maxarajpur masjidi[13]
  • Xulnadagi Ahmadiya musulmon masjidi[13]
  • Kishoregonj, Betal shahridagi Galim Gazi masjidi[13]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Bangladesh bans Islam sect books“. BBC News (9-yanvar 2004-yil). Qaraldi: 22-fevral 2014-yil.
  2. „Bangladesh Religious Freedom 2007“. US Department of State. Qaraldi: 2007-yil 1-yanvar.
  3. Babul, Jahangir. আহমদিয়াতের ইতিহাসে বাংলার স্মরণীয় ব্যক্তিত্ত্ব (bn). Ahmadiyya Muslim Jamaat Bangladesh, 2010 — 5, 7, 36, 65, 66 bet. ISBN 978-984-99102-0-6. 
  4. Muhammad Jahangir Babul (31–iyul 2014–yil). „অবিস্মরণীয় নাম: আলহাজ্জ আহমদ তৌফিক চৌধুরী“ (PDF). The Fortnightly Ahmadi (Bengali). 77-jild, № 2. Ahmadiyya Muslim Jama'at, Bangladesh. 29–30-bet. 2022-01-21da asl nusxadan (PDF) arxivlandi. Qaraldi: 2022-06-20.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  5. AK Rezaul Karim (15–oktabr 2005–yil). „Zikr-e-Khair“. The Fortnightly Ahmadi (Bengali). 68-jild, № 6/7. Ahmadiyya Muslim Jama'at, Bangladesh.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  6. „Death Anniversary“. The Daily Star (Bangladesh) (10-avgust 2011-yil).
  7. „Bangladesh: Continued attacks on the Ahmadiyya community | Women Reclaiming and Redefining Cultures“. Wluml.org. 2012-yil 6-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 5-dekabr.
  8. „Religious Persecution of Ahmadiyya Muslim Community - Updates April-June, 2004“. Thepersecution.org. Qaraldi: 2012-yil 5-dekabr.
  9. „Ahmadiyya books banned“. The Daily Star. 2019-yil 9-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 9-avgust.
  10. „Ahmadiyyas in Tangail attacked - The Daily Star, Bangladesh“. Thepersecution.org. Qaraldi: 2012-yil 5-dekabr.
  11. „Bangladesh: Ahmadiyya persecution overview; New Religion“. newreligion.eu. 2013-yil 5-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 8-avgust.
  12. 12,0 12,1 Ahmadiyya Muslim Mosques Around the World, pg. 118
  13. 13,0 13,1 13,2 Ahmadiyya Muslim Mosques Around the World, pg. 119

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]