Balandlikka sakrash

Balandlikka sakrash - bu texnik turdagi vertikal sakrashlar turkumiga kiradigan Yengil atletika sport turlaridan biri. Sakrashning tarkibiy qismlari yugurish, qayrilishga tayyorgarlik, qayrilish, toʻsiqdan oʻtish va tushishdir.

Sportchilardan sakrovchanlik qobiliyatini va harakatlarni muvofiqlashtirishni talab qiladi. Bu tur boʻyicha musobaqalar yoz va qish mavsumida oʻtkaziladi. Bu tur 1896-yildan beri erkaklar uchun va 1928-yildan beri ayollar uchun Olimpiya oʻyinlari dasturiga kiritilgan.

1993-yilda Sotomayor Xaver erkaklar oʻrtasida 2,45 m balandlikka sakrab rekord oʻrnatgan. Bu natija erkaklar oʻrtasidagi balandlikka sakrash tarixidagi eng baland sakrashdir. Bolgariyalik Stefka Kostadinova 1987-yilda 2,09 m balandlikka sakrab ayollar oʻrtasida jahon rekordini oʻrnatgan.

Qoidalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Balandlikka sakrash musobaqalari ushlagichlar va qoʻnish joyi bilan jihozlangan sakrash maydonida oʻtkaziladi. Dastlabki bosqichda va finalda sportchiga har bir balandlik uchun uchta urinish beriladi. Sportchi balandlikni oʻtkazib yuborish huquqiga ega, oʻtkazib yuborilgan balandlikda foydalanilmagan urinishlar toʻplanmaydi. Agar sportchi biron-bir balandlikda muvaffaqiyatsiz sakragan boʻlsa va bu balandlikda boshqa sakrashni istamasa, u foydalanilmagan (mos ravishda ikki yoki bitta) urinishlarni keyingi balandlikka olib chiqishi mumkin. Musobaqa davomida balandlikning oshishi hakamlar tomonidan belgilanadi, lekin u 2 santimetrdan kam boʻlishi mumkin emas. Sportchi bu haqda hakamlarga xabar berganidan keyin istalgan balandlikdan sakrashni boshlashi mumkin. Ushlagichlar orasidagi masofa 4 m, qoʻnish maydonining oʻlchamlari 3 × 5 metr. Sakrayotganda, sportchi bir oyogʻi bilan itarilishi kerak. Urinish muvaffaqiyatsiz hisoblanadi agar:

sakrash natijasida toʻsiq tushib ketsa
sportchi shtrixni tozalashdan oldin shtrixning yaqin chetining vertikal proyeksiyasidan tashqarida joylashgan sektor yuzasiga, shu jumladan qoʻnish joyiga yoki tanasining biron bir qismi bilan tirgaklar orasiga yoki tashqarisiga tegsa
sportchi sakrashda ikki oyogʻi bilan itarilsa^[1]

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qadimgi tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bir nechta otlar ustidan sakrash qadimgi nemislar orasida mashhur boʻlgan. Markaziy Afrikada yashovchi baʼzi qabilalar uchun qadim zamonlardan to hozirgi kungacha xalq bayramlarining asosiy voqeasi yugurishdan boshlab balandlikka sakrash boʻyicha musobaqalar boʻlib kelgan. Qadimgi Yunonistonda boʻlib oʻtgan Olimpiya oʻyinlarida olimpiyachilar yugurishgan, disk uloqtirishgan, uzunlikka sakrashgan, kurashganlar, aravalarda musobaqalashgan, musht urishgan, ammo 293 ta olimpiadada hech qachon balandlikka sakrashmagan. Balandlikka sakrash boʻyicha sport musobaqalari haqida birinchi eslatma 19-asrga toʻgʻri keladi. Balandlikka sakrashlar gimnastika kabi atletika bilan bogʻliq emas. Nemis gimnastika jamiyatlarida sportchilar oʻzlarining chiqishlari dasturiga halqalar, toʻsiqlar, otlar, toʻsinlar, balandlikka sakrash kabi turlarni kiritganlar.

"Oltin" *qaychi* Ethel Ketervud tomonidan sakrash. Amsterdam, 1928-yil.

Rekordlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

	Rekord	Balandlik	Sportchi	Mamlakat	Sana
Erkaklar	Jahon	245 sm	Xavyer Sotamayor^[2]	Kuba	27-iyul 1993
	Olimpiya	239 sm	Charlz Ostin	AQSH	28-iyul1996
	Yevropa	242 sm	Patrik Shyoberg	Shvetsiya	30-iyun 1987

Ayollar	Jahon	209 sm	Stefka Konstadinova	Bolgariya	30-avgust 1987
	Olimpiya	206 sm	Yelena Slesarenko	Rossiya	28-avgust 2004
	Yevropa	209 sm	Stefka Konstadinova	Bolgariya	30-avgust 1987

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

[1] „High Jump. How it works. World Athletics“.

[2] „World Records High Jump“.

[1]

[2]