Ayiq oʻrasi

Berndagi *Bärengrabendagi* ayiqlar (Shveytsariya)

Ayiq oʻrasi tarixda ayiqlarni oddiy aholiga koʻrsatish uchun, odatda oʻyin-kulgi va ayniqsa ayiqlarni oʻldirish uchun qoʻllanilgan. Chuqur maydoni koʻp hollarda baland panjara bilan oʻralgan boʻlib, uning tepasida tomoshabinlar ayiqlarni tomosha qilish imkoniga ega boʻladilar.

Ayiqlarni asirlikda saqlashning eng anʼanaviy shakli ularni chuqurlarda saqlashdir, bugungi kunda koʻplab hayvonot bogʻlari bu usul oʻrniga hayvonlar va tashrif buyuruvchilar manfaatlari uchun tabiiy yashash joylari koʻproq tashkillashtirilgan murakkab va keng qoʻshimchalarga ega jonivorlar uchun qulay muhit yaratish usulini qoʻllaydi.

Eʼtiborga molik misollardan biri boʻlgan ayiq oʻrasi Shveytsariyaning Bern shahrida joylashgan. Bärengraben nomi bilan tanilgan, mazkur joy 1857-yilda qurilgan va koʻp oʻzgartirishlar kiritilgan boʻlsa-da, hanuzgacha qoʻllanilib kelinmoqda: taxminan 2000-yildagi voqealardan soʻng ham, shu yaqin atrofdagi daryo boʻyida qurilgan parkka qarashli ayiqlar hali hanuz tunda park yopilgach ikkita dumaloq oʻrada saqlanibkelinmoqda. Aare daryosining mazkur qismidagi holatining oʻzgarishi sababli bu uchta ayiqning turar joyi sezilarli darajada yaxshilagan.

Boshqa maʼnolar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ayiq oʻrasining yana bir maʼnosi — toʻgʻridan-toʻgʻri, qizgʻin hujumlar tez-tez uchraydigan noodatiy agressiv ayiq baxlari uchun qurilgan maydon^[1].

Ayiq oʻrasi, shuningdek, ayiqlarni toʻxtatish yoki tuzoqqa tushirish uchun ishlatiladigan tuzoq turiga ham bog;liq. U, odatda, ayiqni uzoq vaqt bexavotir saqlash uchun tubiga oʻtkir uchli mixlar oʻrnatilgan katta sopol chuqurdan iborat boʻladi. Ular koʻpincha ayiqlarni ushlash vositasi sifatida emas, balki kabinaga yaqinlashishdan toʻxtatish uchun ishlatiladi.

„Ayiq oʻrasi“ atamasi, shuningdek, baʼzan „tepalik qiroli“ deb ham ataladigan turnir yoki sparring formatini tasvirlash uchun ishlatiladi. Ishtirokchi ayiqlar birinchi ikkita musobaqa qatnashuvchilarining orqasida navbat hosil qiladilar. Har bir oʻyin tugagandan soʻng, gʻolib navbatdagi raqib bilan toʻqnash keladi, magʻlub esa navbatning oxiriga yuboriladi. Turnirlar uchun kechadigan jarayon har bir oʻyinning gʻolibi qayd etilgan maʼlum vaqt oraligʻida davom ettirilishi odatiy holdir. Turnir yakunida gʻolib eng koʻp oʻyinda gʻalaba qozongan ishtirokchi ayiq hisoblanadi. Baʼzi turnirlarda bir nechta ayiq oʻralaridan ham foydalanish mumkin, magʻlub boʻlgan ishtirokchi ayiqlar qaysi navbatga qayta kirishni shu oʻrada tanlashlari mumkin.

Shotlandiyada „Ayiq oʻrasi“ iborasi zoʻravonlik xarakteriga ega boʻlgan barlar yoki jamoat uylarini tasvirlash uchun ishlatiladi^[2].