Kontent qismiga oʻtish

Ayas Mehmed posho

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Mehmed
Usmoniylar imperiyasining 29-bosh vaziri
Mansab davri
1536-yil 14-mart – 1539-yil 13-iyul
Hukmdor Sulaymon I
Oʻtmishdoshi Pargali Ibrohim posho
Vorisi Lütfi posho
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi 1483
Delvinë, Avlona sanjagi, Usmoniylar imperiyasi (hozirgi Albaniya)
Vafoti 1539 (yoshi 55–56)
Istanbul, Usmoniylar imperiyasi (hozirgi Turkiya)

Ayas Mehmed posho (1483–1539) – 1536–1539-yillar davomida Usmoniylar imperiyasi arbobi va bosh vaziri.

Ayas Mehmed posho alban millatiga mansub boʻlib, Delvinë (Avlona sanjagi)da tugʻilgan[1][2][3]. Uning otasi Albaniyaning shimolidagi Shkoder shahridan, onasi esa janubdagi Vlora shahridan boʻlgan. Otasi Istanbulda yashagan davrda Mehmed yerga borgan va otasining buyrugʻi bilan (nasroniy boʻlib tugʻilgani uchun) devshirme tizimi orqali Usmoniylar xizmatiga kirgan va oxir-oqibat, yanicharlar ogʻasi lavozimiga koʻtarilgan. Ayas Mehmed Chaldiron jangida (1514) va Usmoniy – Mamluk urushida (1516—1517) qatnashgan. 1520–1521-yillarda Onadoʻli viloyatining beklarbegi va Damashq hokimi boʻlgan. Sulaymon I hukmronligi davrida Ayas Mehmed posho Rumelia viloyatining beklarbegi sifatida xizmat qilgan. 1522-yilda Rodos zabt etilganidan keyin vazir etib tayinlangan. Shuningdek, u Mohács jangida, Vena qamalida va Iroqdagi urushda (1534–1535) qatnashgan[1].

Ayas Mehmed posho Pargali Ibrahim posho oʻldirilganidan keyin 1536-yilda bosh vazir lavozimiga tayinlangan va 1539-yilda vafotiga qadar bu lavozimni egallagan. Uning boshqaruvi davrida Usmoniylar Korfu yurishini (1537) amalga oshirgan va Gabsburglarga qarshi urush olib borgan (1537–1540). Shuningdek, u tugʻilgan Vlora hududi toʻliq Usmoniylar nazoratiga oʻtgan va Delvina sanjagi tashkil etilgan. Ayas Mehmed posho Istanbulda vabo kasalligidan vafot etgan va Eyup Sulton masjidiga dafn etilgan[1].

Eyüp Sulton masjidi qabristonidagi Ayas Mehmed poshoning qabr toshi
  1. 1,0 1,1 1,2 Elsie, Robert (2012), A Biographical Dictionary of Albanian History, I. B. Tauris, 21-bet, ISBN 978-1780764313
  2. Çakıroğlu, Ekrem. Yaşamları ve yapıtlarıyla Osmanlılar ansiklopedisi (tr). Yapı Kredi Yayınları, 1999 — 272-bet. ISBN 978-975-08-0072-6. 
  3. Boriani, Maurizio. Studi per la conservazione del patrimonio culturale albanese. Altralinea Edizioni, 2015 — 51-bet. ISBN 978-88-98743-51-3.