Avstraliya — Singapur munosabatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Avstraliya — Singapur munosabatlari

Avstraliya
Singapur

Avstraliya va Singapur oʻrtasida tashqi aloqalar mavjud. Singapur Kanberrada yuqori komissiyaga ega va Avstraliya Singapurda yuqori komissiyaga ega. Avstraliya 1965-yilda Singapur mustaqillikka erishgach, Singapur bilan diplomatik aloqalar oʻrnatgan birinchi davlat ham boʻldi.

1980-yillar[tahrir | manbasini tahrirlash]

1980-yillarda Singapur Bosh vaziri Li Kuan Yu Avstraliya yuqori ishsizlik, inflyatsiya bosimi va davlat qarzi tufayli „Osiyoning qoloq davlatiga“ aylanish xavfi borligini bashorat qilgan edi[1]. Izohlar vaqtida Bob Havke Avstraliyaning bosh vaziri edi va Havke izoh „ortiqcha gap emas“ligini aytdi[2].

Savdo va investitsiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

1988-yildan beri Singapurga Avstraliya tovarlari eksportining oylik qiymati (million Avstraliya dollari)
1988-yildan beri Singapurning Avstraliyaga mahsulot eksportining oylik qiymati (million Avstraliya dollari)

Ikki davlat oʻrtasida 2003-yil iyul oyida kuchga kirgan erkin savdo shartnomasi mavjud[3].

Hozirda ikki davlat oʻrtasida savdo va investitsiyalar katta. Singapur Avstraliyaning ikki tomonlama savdo boʻyicha toʻrtinchi yirik hamkori boʻlib, 2008-yilda umumiy ikki tomonlama savdo hajmi 31 milliard Avstraliya dollarini tashkil etgan[4]. 2008-yilda Avstraliyaning Singapurga xizmatlari eksporti 3,9 milliard Avstraliya dollarini, xizmatlar importi esa 4,7 milliard Avstraliya dollarini tashkil etdi. Avstraliyaning Singapurdagi sarmoyasi 22 milliard Avstraliya dollariga yaqin, Singapurning Avstraliyadagi sarmoyasi esa 43 milliard Avstraliya dollarini tashkil etadi[5].

2015-yil iyun oyida Avstraliya va Singapur bosh vazirlari 2003-yildagi Erkin savdo bitimini qayta koʻrib chiqishga kelishib oldilar, Bosh vazir Abbott hukumat Singapurning Avstraliyaga sarmoyasini koʻpaytirishni xohlayotganini bildirdi[6].

Xorijiy investitsiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Singapurning Singtel kompaniyasi Avstraliyaning yirik telekommunikatsiya kompaniyasi Optus egasidir[7]. 2001-yilda Optusni sotib olish vaqtida bu kelishuv Singapur kompaniyasi uchun taxminan 8,5 milliard Avstraliya dollariga teng boʻlgan eng yirik voqea boʻldi[8].

Shartnomalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

2009-yil iyul oyida Avstraliya va Singapurdagi toza energiya sanoatining eng yuqori organlari ikki mamlakat oʻrtasidagi savdo aloqalarini kuchaytiradigan oʻzaro anglashuv memorandumini imzoladilar. Avstraliya Savdo vaziri Saymon Krinning taʼkidlashicha, „Ushbu kelishuv barqaror va qayta tiklanadigan energiya sohasida taʼlim, tarmoq va axborot almashish, energiya samaradorligi masalalari boʻyicha hamkorlik asoslarini belgilaydi“[9].

Diplomatiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avstraliyaning Singapurda Oliy komissiyasi, Singapurning esa Kanberrada Oliy komissiyasi bor[10][11]. 25 Napier Roadda joylashgan Avstraliya Oliy Komissiyasi 1976- va 1977-yillar oraligʻida taniqli avstraliyalik Godfrey va Spowers firmasi dizayni asosida qurilgan[12]. 4,2 million AV$ xarajati evaziga qurib bitkazilgan yuqori komissiya kanseri 1977-yil 21-yanvarda Tashqi ishlar vaziri Endryu Peakok tomonidan rasman ochilgan[13].

Ikki davlat Hamdoʻstlikka aʼzo boʻlib, har ikki yilda Hamdoʻstlik aʼzolari oʻrtasidagi munosabatlarni rivojlantirish maqsadida oʻtkaziladigan Hukumat rahbarlarining yigʻilishida ishtirok etadi. Bundan tashqari, ikki davlat Singapur — Avstraliya qoʻshma vazirlar qoʻmitasi orqali ikki yilda bir marta yuqori darajadagi muzokaralar olib boradi. Ikki davlat duch kelayotgan iqtisodiy, xavfsizlik va diplomatik masalalarni muhokama qiladi. Hozirgacha to‘qqizta uchrashuv o‘tkazilgan, oxirgisi 2016-yilda boʻlib oʻtgan. Unda vazirlar mudofaa, xavfsizlik va iqtisodiy aloqalar ko‘lamini kengaytirishga kelishib oldilar. Ikki davlat Birlashgan Millatlar Tashkiloti, Katta Yigirmalik, Jahon Savdo Tashkiloti va ASEAN Mintaqaviy Forumi kabi xalqaro tashkilotlar doirasida umumiy maqsadlarga erishish yoʻlida yanada yaqinroq ishlashlarini taʼkidladilar[14].

  • Singapur-Avstraliya qoʻshma vazirlar qoʻmitasining Sidneydagi yigʻilishi. 2016-yil mart.
    Singapur-Avstraliya qoʻshma vazirlar qoʻmitasining Sidneydagi yigʻilishi. 2016-yil mart.
  • Kanberradagi Singapur Oliy komissiyasi
    Kanberradagi Singapur Oliy komissiyasi

Harbiy hamkorlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Singapur va Avstraliya 1971-yildan beri Beshta kuch mudofaasi kelishuvida hamkorlar hisoblanadi. 2008-yil avgust oyida oʻsha paytdagi Avstraliya Bosh vaziri Kevin Radd va Singapurlik hamkasbi Li Syan Lung Singapurda uchrashib, ikki tomonlama mudofaa aloqalarini mustahkamlash boʻyicha oʻzaro anglashuv memorandumini imzoladilar. Bosh vazirlarning qo‘shma bayonotida aytilishicha, pakt ikki davlat o‘rtasidagi mudofaa munosabatlarini „hamkorlikni kengaytirish va harbiy tajribani rivojlantirish uchun resurslarni bo‘lishish“ orqali yaxshilashga qaratilgan[15].

Avstraliyaning sobiq tashqi ishlar vaziri Stiven Smit ikki davlatni „kuchli ikki tomonlama mudofaa munosabatlariga ega“ deb taʼrifladi. Singapur, shuningdek, Avstraliya Mudofaa Kuchlarining Afgʻonistondagi operatsiyalarini qoʻllab-quvvatlaydi[4].

2015-yil iyun oyida ikki davlat keng qamrovli strategik sheriklikka kirishdi, bu mamlakatlar oʻrtasidagi mudofaa va iqtisodiy hamkorlikni kuchaytirdi. Bosh vazirlar Toni Abbott va Li Syan Lung matbuot anjumanida Avstraliya Bosh vazirining Singapurga tashrifi chogʻida hamkorlikning ortishi haqida eʼlon qilishdi. Bosh vazir Li bu hamkorlik „savdo, sarmoya, mudofaa, xavfsizlik va tashqi siyosatda yaqinroq aloqalar uchun yoʻl xaritasi“ ekanligini taʼkidladi". Bosh vazir Ebbot kelishuv rasmiylashtirilganidan mamnun ekanini bildirdi[6].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Singapore founding PM Lee Kuan Yew once warned Australia could be 'white trash' of Asia“. Australian Broadcasting Corporation (ABC) (2015-yil 24-mart). Qaraldi: 2015-yil 29-mart.
  2. ↑ „the poor white trash of Asia: a phrase that changed an economy“. Australian Financial Review (2015-yil 23-mart). Qaraldi: 2015-yil 29-mart.
  3. ↑ „Singapore-Australia Free Trade Agreement (SAFTA)“. Austrade.gov.au. Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  4. ↑ 4,0 4,1 „Singapore Australia Joint Ministerial Committee“. Foreignminister.gov.au (2009-yil 26-iyul). Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  5. ↑ „SPEECH-CREAN-200709“. Singapore.embassy.gov.au (2009-yil 20-iyul). Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  6. ↑ 6,0 6,1 „Australia-Singapore CSP: Tony Abbott, Lee Hsien Loong sign agreement formalising defence, economic ties“. ABC News (Australia). Australian Broadcasting Corporation (2015-yil 29-iyun). Qaraldi: 2015-yil 29-iyun.
  7. ↑ „About Optus - SingTel Australia completes acquisition of“. Optus.net.au. 2011-yil 8-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  8. ↑ „Singtel's Chief Defends Optus Purchase“. The New York Times. Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  9. ↑ „Agreement To Boost Clean Energy Ties With Singapore - The Hon Simon Crean MP, Australian Minister for Trade“. Trademinister.gov.au. 2017-yil 8-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.
  10. ↑ „SINGAPORE“. Department of Foreign Affairs and Trade. 2016-yil 28-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 23-avgust.
  11. ↑ „Australian High Commission, Singapore“. Department of Foreign Affairs and Trade. Qaraldi: 2016-yil 23-avgust.
  12. ↑ "Architects for new Embassy Buildings". Australian Foreign Affairs Record 44 (9): 619-620. September 1973. https://nla.gov.au/nla.obj-906419169/. Qaraldi: 17 July 2022. Avstraliya — Singapur munosabatlari]]
  13. ↑ Richardson, Michael. $4.2 million home for High Commission in Singapore: New chancery spotlights Govt staff cuts. The Sydney Morning Herald (1977-yil 22-yanvar), s. 21.
  14. ↑ „Joint Communiqué of the Ninth Singapore-Australia Joint Ministerial Committee (SAJMC)“. Department of Foreign Affairs and Trade. Qaraldi: 2016-yil 23-avgust.
  15. ↑ „Singapore and Australia Sign Bilateral Defence Agreement“. Naval Technology. Qaraldi: 2016-yil 22-oktyabr.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Avstraliya_—_Singapur_munosabatlari&oldid=3522091" dan olindi