Avrangobod Mahal
Aurangabadi Mahal (forscha: اورنگ آبادی محل ; „Arshning farovonligi“ maʼnosi;[1] 1688-yilda vafot etgan) Boburiylar imperatori Avrangzebning rafiqasi edi.[2]
Kelib chiqishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aurangabadi Mahal uning kelib chiqishi Aurangobodga[3] borib taqalar edi. U Aurangobod shahridan Aurangzebning haramiga kirgan degan taxminlar mavjud.[4] U kelib chiqishi boʻyicha gruzin yoki cherkes edi.[5] Imperator Akbar hukmronligi davridan boshlab, imperator haramidagi ayollarning ismlari omma oldida tilga olinmaslik, ularning ismi tugʻilgan joyi yoki shahar yoki shahardan olingan biron bir nom bilan belgilanishi kerakligi belgilab qoʻyilgan edi.[6]
Ayrim manbalarda Avrangzeb shahzoda Shahreyar Mirzoning qizi, Jahongir va Nur Jahonning nabiralari Arzani Begumga uylangani ham aytiladi. Aytishlaricha, Nur Jahon va Ladli Begim vafotidan keyin Arzani Begum yolgʻiz qolgan Avrangzeb uni Lahordan Aurangobodga olib kelib, unga uylangan. Nikohdan keyin uning ismi Aurangabadi Mahal deb oʻzgartirilgan.
Nikoh[tahrir | manbasini tahrirlash]
1661-yil 28-sentabrda u Aurangzebning kenja qizi Mihr-un-nissa Begumni dunyoga keltirdi. U otasining toʻqqizinchi farzandi va onasining yagona farzandi edi.[7]
1680-yil mart oyida Yalangtoʻshxon Bahodur Aurangobodi Mahal va malika Zeb-un-nissa Begumni Dehlidan Ajmerga olib kelish uchun yuboriladi.[7] Ularning ikkalasi ham may oyida u yerga yetib kelishdi va ularni shahzoda Muhammad Aʼzam Shoh Mirzo kutib oldi va ularni imperator haramiga olib bordi.[7] Biroq 1681-yil fevralida shahzoda Muhammad Akbar Mirzo otasi Avrangzebga qarshi qoʻzgʻolon koʻtarganida, Aurangobodi Dehliga qaytarildi. Unga shahzoda Muhammad Akbar Mirzoning rafiqasi va shahzoda Sulaymon Shiko Mirzoning qizi Salima Banu Begim hamrohlik qildi.[7]
1686-yil mart oyida Avrangzebning Bijapur qal’asini egallash uchun yurishi oldidan Xon Jahon Bahodur Burhonpurga Aurangobodini olib kelish uchun yuboriladi. Uning uchun unga zumraddan smarani berildi. U 1686-yil may oyida Dehlidan Sholapurdagi Avrangzeb qarorgohiga yetib bordi va uni Deorxi yaqinidagi qal’a eshigi oldida shahzoda Muhammad Kam Baxsh Mirzo kutib oldi.[7] U Avrangzebga ergashib, Bijapurga bordi va 1686-yil sentabrida Bijapur bosib olinganidan keyin oʻsha yerda qoldi.
Oʻlim[tahrir | manbasini tahrirlash]
1688-yil noyabr oyida Aurangabadi Bijapurda yashayotgan edi, shaharda oʻlat tarqaldi. Vabo koʻplab odamlarning oʻlimiga sabab boʻlgan va uning qurbonlaridan biri Aurangabadi Mahal edi. Uning oʻlimidan soʻng „Maʼasir-i Olamgiri“ muallifi Soqi Mustadxon uni „Imperatorning suyanchigʻi, keksa va sadoqatli choʻrisi“ deb taʼriflagan.[7]
Zeb-un-nissa Begim uning kasalligini eshitib, qattiq qaygʻuga tushdi, chunki Aurangabadi Mahal hammaga yaxshi munosabatda boʻlgan.[8] Uning oʻlimi Aurangzebning eng yosh va eng sevimli kanizagining, shahzoda Kam Baxshning onasi Udaipuri Mahalning[9] soʻngi raqibini yoʻldan olib tashladi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Manucci, Niccolò. Storia Do Mogor: Or, Mogul India, 1653-1708 - Volume 2. J. Murray, 1907 — 333 bet.
- ↑ Mukerjee, Soma. Royal Mughal ladies and their contributions. Gyan Publishing House, 2001 — 23 bet. ISBN 9788121207607.
- ↑ Iftikhar, Rukhsana. Indian Feminism: Class, Gender & Identity in Medieval Ages. Notion Press, 6-iyun 2016-yil. ISBN 978-9-386-07373-0.
- ↑ Sarkar, Sir Jadunath. 1618-1659. Orient Longman, 1973 — 34 bet.
- ↑ Krieger-Krynicki, Annie. Captive Princess: Zebunissa, Daughter of Emperor Aurangzeb. Oxford University Press, 2005 — 3, 41 bet. ISBN 978-0-195-79837-1.
- ↑ Eraly, Abraham. The Mughal World: Life in India's Last Golden Age. Penguin Book India, 1-yanvar 2007-yil — 126 bet. ISBN 978-0-143-10262-5.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Sarkar 1947.
- ↑ Krieger-Krynicki, Annie. Captive Princess: Zebunissa, Daughter of Emperor Aurangzeb. Oxford University Press, 2005 — 175 bet. ISBN 978-0-195-79837-1.
- ↑ Sarkar, Jadunath. History of Aurangzib mainly based on Persian sources: Volume 1 - Reign of Shah Jahan. M.C. Sarkar & sons, Calcutta, 1912 — 64 bet.