Ataya Aliyeva
| Ataya Aliyeva | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
2-may 1920-yil |
| Vafoti |
4-iyun 1995-yil (75 yoshda) Boku, Ozarbayjon |
| Fuqaroligi |
 SSSR Ozarbayjon |
| Taʼlimi | Boku Teatr Texnikumi |
| Kasbi | aktrisa |
| Faoliyat yillari | 1936–1995 |
| Unvoni |
Ozarbayjon Davlat Akademik Drama Teatri Irevan Davlat Ozarbayjon Drama Teatrii Ganja Davlat Drama Teatri |
| Turmush oʻrtogʻi | Hasanaga Mirzoev |
| Mukofotlari |
 |
Ataya Gʻulom qizi Aliyeva (1920-yil 2-may, Turkiston Muxtor Sovet Sotsialistik Respublikasi Poltoratsk — 1995-yil 6-aprel, Boku ) — Ozarbayjon teatr va kino aktrisasi, Ozarbayjon SSRda xizmat koʻrsatgan artist (1964). Ozarbayjonda suratga olingan oʻnlab filmlarda rol oʻynagan.
Hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ataya Aliyeva 1920-yil 2-mayda Poltoratskda tugʻilgan.[1] U sahnadagi faoliyatini havaskor sifatida boshlagan. 1933-yilda ilk bor Ashxobod musiqali drama teatrida Rizo Afg‘onliyning sahnalashtirgan “Oshiq G‘arib” spektaklida G‘aribning singlisi rolini ijro etgan.[2] Boku teatr texnikumida tahsil olgan. Bu yerda Fotima Qadriy tashabbusi bilan drama to‘garagida bir qancha rollarda ishtirok etgan.[2] 1934-yilda texnikumning 1-kurs talabasi Ataya Aliyeva M. Fuzuliy nomidagi Ozarbayjon Davlat akademik drama teatriga taklif qilinadi.[3] 1936-yilda Ataya xonim bir guruh teatr aktyorlari bilan Iravon (Yerevan) ga jo‘nab ketadi va bu yerda Iravon Davlat Ozarbayjon drama teatrida o‘n yil ishlaydi.[3][4] U Iravon teatrida ham milliy, ham xorijiy asarlar ijrosida oʻnlab sahna obrazlarini yaratadi.[3]
1948-1949-yillar teatr mavsumida Ganja drama teatriga taklif qilinadi. Ataya xonimning sahna faoliyati Jafar Jabborli ijodi bilan chambarchas bog‘liq.[4] Uning Sevil va Dilbar, Yoqut va Tanya, So‘na va So‘lmaz (Iravon teatrida), Olmos, Sara, Gultakin (Ganja teatrida) obrazlari ustidagi ijodi aktrisa uchun katta maktab bo‘ldi.[5]
1956-yilda Ataya Aliyeva M. Fuzuliy nomidagi Ozarbayjon davlat akademik drama teatriga ishga qaytadi. Bu yerda u mumtoz va zamonaviy Ozarbayjon dramaturglarining spektakllarida, shuningdek, tarjima asarlarida rollar ijro etadi.[4] Pari (Pari Jodu), So‘na (Hoji Qora), Fotimaniso (O‘liklar), Valida (Ilyich ko‘rfazi), Nazokat (Sen hamisha meninglasan), Rafiqa (Yolg‘on), Malohat (Ikkinchi ovoz) va boshqa o‘nlab sahna obrazlari aktrisaning so‘nggi yillarda ijro etgan rollaridir.[4]
Ataya Aliyeva radio va televideniya dasturlarida va kinoda ko‘p rollarni o‘ynagan. U J.Jabborli nomidagi “Ozarbayjonfilm” kinostudiyasida ishlab chiqarilgan “Bizning ko‘cha” filmida “Begim xola”, “Tog‘lardagi jang” filmida “ona”, “Telefonchi qiz” filmida “Simuzar”, “Bolalikning so‘nggi kechasi” filmida “Manzura” rollarini ijro etgan. Rejissyor Rizo Tahmasibning 1959-yilda suratga olingan “Uni kechirish mumkinmi?” filmda aktrisa “Leytenant Garayeva” va “Sara xola” rollarini ijro etgan.[1]
Aktrisa 1995-yil 6-aprelda Bokuda vafot etdi.[3] Ataya Aliyeva Yasamal qabristoniga dafn etilgan.[6]
Oilasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ataya Aliyevaning otasi Gʻulom Marogʻa shahridan, onasi Humay xonim esa Tabriz shahridan edi.[7] Oilada 6 nafar farzand bo‘lgan.[7]
Aktyor Hasanog‘a Mirzayev bilan turmush qurgan.[4] Bu nikohdan 3 nafar farzand dunyoga kelgan.[7] Ataya Aliyeva rejissyorlar Ramiz Hasano‘g‘li va Rauf Sulaymonning onasidir.[4]
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 1964-yil 29-iyunda unga “Ozarbayjon SSRda xizmat ko‘rsatgan artist” faxriy unvoni berilgan [8][9].[8][9]
Filmoqrafiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Olma olmaga o‘xshar (film, 1975) — Hoshimning qaynonasi (Susan Majidova)
- Onalar (film, 1988)
- Arshin mol olan (film, 1965)
- Bir janub shahrida (film, 1969)
- Bizning ko‘chamiz (film, 1961)
- Tog‘lardagi jang (film, 1967)
- Haqiqiy do‘st (film, 1959)
- General (film, 1970)
- O‘tgan kun (film, 1971)
- Inson maskan quradi (film, 1967)
- Chaqaloq (film, 1962)
- Qonun uchun (film, 1968)
- Qoracha qiz (film, 1966) (film, film almanaxi)
- Men chiroyli emas edim (film, 1968)
- Uni kechirish mumkinmi? (film, 1959)
- Romeo mening qo‘shnim (film, 1963)
- Sizni kichik to‘yga taklif qilamiz (film, 1979)
- Syurpriz (film, 1977)
- Telefonchi qiz (film, 1962)
- Topal Teymur (film, 1983)
- Tuproq. Dengiz. Olov. Osmon (film, 1967)
- Bolalikning so‘nggi kechasi (film, 1968)
- Yun shal (film, 1965)
Eslatmalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 Fərəcov, Savalan „Ətayə Əliyeva“ (az). melumatlar.az. 2023-yil 29-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 30-noyabr.
- ↑ 2,0 2,1 „Əliyeva Ətayə Qulam qızı“. musigi-dunya.az. 2014-yil 17-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 30-noyabr.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Əliyeva, Nurlanə „Müdrik ana obrazlarını yaradan sevilən xanım - Ətayə Əliyeva“. kayzen.az. Qaraldi: 2023-yil 30-noyabr.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 „“Sənəti və ailəsi arasında harmoniya tapan xoşbəxt qadın” - Ramiz Həsənoğlu“ (az). Teleqraf.com (2022-yil 3-may). 2022-yil 29-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 30-noyabr.
- ↑ Əmirli, Şəhla „Təvazökar xanımın ecazkar sənəti“ (az). medeniyyet.az (2020-yil 1-may). 2020-yil 3-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 30-noyabr.
- ↑ „Ətayə Əliyeva“ (az). http://tvseans.com. 2018-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 30-noyabr.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 „Ailəsindən 50 il ayrı qalan aktrisa - Oğlunun təkliflərindən imtina edən sənətkar“ (az-AZ). modern.az (2020-yil 2-may). 2023-yil 29-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 30-noyabr.
- ↑ Əliyeva, Nurlanə „"Qaçaq Nəbi"nin Həcəri, "Fərhad və Şirin"in Şirini... - Əməkdar artist Ətayə Əliyeva kim olub? + FOTOLAR“ (az). mia.az (2021-yil 6-aprel). 2023-yil 29-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 30-noyabr.
- ↑ Bürcəliyeva, Şəhla „Bənzərsiz rollar, sevilən ifalar“. Mədəniyyət qəzeti (2012-yil 11-may). 2021-yil 6-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 30-noyabr.