Kontent qismiga oʻtish

Armstrong Vitvors qiruvchisi

Vikipediya, erkin ensiklopediya
A.W.38 Whitley
Whitley Mk.V
Rol Heavy bomber, night bomber
Milliy kelib chiqishi United Kingdom
Ishlab chiqaruvchi Armstrong Whitworth Aircraft
Dizayner John Lloyd
Birinchi parvoz 17 March 1936
Kirish 1937
Xizmatdan chiqarilgan 1945
Status Retired
Asosiy foydalanuvchi Royal Air Force
Seriya nomer 1,814[1]
ishlab chiqilgan joyi Armstrong Whitworth AW.23

Armstrong Vitvors AW38 Vitley 1930-yillarda Britaniyaning oʻrta tipdagi qiruvchi samolyoti edi. Bu Ikkinchi Jahon urushining boshlanishida Qirollik havo kuchlarida (RAF) xizmat qilgan uchta ikki dvigatelli, oʻrta tipdadi <a href="./Bombachi" rel="mw:WikiLink" data-linkid="54" data-cx="{&quot;adapted&quot;:false,&quot;sourceTitle&quot;:{&quot;title&quot;:&quot;Bomber&quot;,&quot;thumbnail&quot;:{&quot;source&quot;:&quot;https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/B-52_Stratofortress_assigned_to_the_307th_Bomb_Wing_%28cropped%29.jpg/80px-B-52_Stratofortress_assigned_to_the_307th_Bomb_Wing_%28cropped%29.jpg&quot;,&quot;width&quot;:80,&quot;height&quot;:54},&quot;description&quot;:&quot;Heavy[sayt ishlamaydi] ground attack aircraft&quot;,&quot;pageprops&quot;:{&quot;wikibase_item&quot;:&quot;Q170877&quot;},&quot;pagelanguage&quot;:&quot;en&quot;},&quot;targetFrom&quot;:&quot;mt&quot;}" class="cx-link" id="mwDw" title="Bombachi">qiruvchi</a> samolyot turlaridan biri edi. Vikkers Vellington va Handley Page Hampden bilan bir qatorda, Vitley 1930-yillarning oʻrtalarida Havo Kuchlari Vazirligininng B.3/34 qoʻllanmasiga muvofiq ishlab chiqilgan va keyinchalik u sinovdan oʻtkazish uchun tanlangan. 1937 yilda Vitley rasmiy ravishda Qirollik Havo Kuchlari(RAF) eskadron xizmatiga kirdi; u joriy qilingan uchta oʻrta tipdagi qiruvchi samolyotlardan birinchisi edi.

1939 yil sentyabr oyida I jahon urush boshlanganidan soʻng, Vitley Germaniya hududiga birinchi Havo Kuchlari qiruvchisi sifatida ishtirok etdi va yovuz ingliz qiruvchisi boʻlib qoldi. 1942 yilda u qiruvchi sifatida Avro Lancaster kabi „oʻta ogʻir“ toʻrta dvigatell bilan almashtirildi.[2] Ushbu turdagi samolyot Britaniya Tashqi Havo Korporatsiyasi tomonidan fuqarolik yuk tashuvchi samolyot sifatida ham foydalanilgan. Samolyot Armstrong Vitvorsga tegishli boʻlib, Vitley sharafiga nomlangan.

Takomillashuv

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kelib chiqishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ikkinchi Jahon urushi boshlanishida Britaniyaning ikki dvigatelli oʻrta tipdagi qiruvchi uchligining shkalasini solishtirish chizmasi; Vitley (pushti), Vikers Vellington (koʻk) va Handley Peyj Xempden (sariq)

1934 yil iyul oyida Havo Vazirligi B.3/34 nomli yoʻriqnomani ishlab chiqdi. Bundan maqsad Handley Page Heyford ikki qanotli qiruvchisining oʻrniga katta hajmli tungi qiruvchi yoki qoʻshin tashuvchi transport qidirish edi.[3] Bu kabi qiruvchi yoki transport Qirollik Havo Kuchlarining Britaniya imperiyasining harbiy bazalarida urush olib borish rejasining bir qismi boʻlib, u yerda samolyot qoʻshinlarni tashish va havo hujumidan yordam koʻrsatadi.

Armstrong Vitvors qiruvchii samolyotining bosh konstruktori Jon Lloyd AW.38 qoʻllanmasiga javobgar sifatida tanladi, keyinchalik u Armstrong Vitvorsning asosiy zavodi joylashganidan keyin Vitley nomini oldi. AW.38 dizayni Armstrong Vitvors AW.23 qiruvchi-transport dizaynining rivojlanishi boʻlib, u dastlabki C.26/31 qoʻllanmasi uchun Bristol Bombeyga yutqazgan edi.[3]

Keyingi rivojlanish

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dastlabki 34 ta samolyot ishlab chiqarilgandan soʻng, dvigatellar yanada ishonchli yuqori kuchlanishli tezlikda ishlaydigan Tiger VIII bilan almashtirildi. K7243, 27-chi Vitleyning ishlab chiqarilishi modifikatsiyadan keyin prototip sifatida xizmat qilgan.[4] Yangi samolyot Whitley Mk II deb ataldi. Jami 46 ta ishlab chiqarish samolyotlari Vitley Mk II standartiga moslashtirildi.[4] Bir dona Vitley Mk II, K7243, 1200hp(890kW) 21 slindrli dvigatelga ega boʻlib, sinov sifatida ishlatilgan.[5]

Dizayn

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Vitley minorasiga oʻrnatilgan Browning pulemyoti, 1940 yil

Armstrong Vitvors Vitley ikki dvigatelli ogʻir vaznli qiruvchi boʻlib, dastlab 795 hp (593 kW) li kuchlanishli dvigatel bilan jihozlangan. Armstrong Siddeley Tiger IX radial dvigatellari .[6] Tiger dvigatelining yanada takomillashgan modellari boʻlib, Vitleyning baʼzi keyingi modellari bilan jihozlangan; Vitley Mk IV variantidan boshlab, Tigers 1,030 hp (770 kW)kuchlanishlilRolls-Royce Merlin IV V12 dvigatellari bilan almashtirildi.[7] Moyesning soʻzlariga koʻra, Merlin dvigatelining tadbiq etilishi Vitleyning ishlashini sezilarli darajada oshirdi.[8]

Vitley bordidagi parashyutchilar, 1942 yil avgust

Koʻrinishlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Vitley prototipi, taxminan 1936 yil
502-sonli eskadronning Vitley Mk V-ga 250 funt bomba yuklayotgan xodimlar, 1940 yil

Operatorlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
1940 yil 12-noyabrdan 13-noyabrga oʻtar kechasi Rurga bombardimon qilingan reyddan qaytgach, 102-sonli eskadronning Vitley Mk V P5005 „DY-N“ port tomonidagi shikastlangan koʻrinishi. U nemis samalyoti oʻqi tomonidan urilgan.
Vitliga tashviqot varaqalari yuklanmoqda, taxminan 1940 yil
Ayollar yordamchi havo kuchlari (WAAF) xodimlari 51-sonli eskadronning Vitley Mk V-ni tozalash va boʻyash, taxminan 1942 yil

Texnik xususiyatlari (Whitley Mk V)

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Merlin quvvatli Vitley Mk. V chizmasi Tiger tomonidan boshqariladigan Mk III ning oʻrnatilgan profili bilan tortib olinadigan „chang qutisi“ minorasi bilan.
Midlend Havo Muzeyida saqlanib qolgan orqa bord qismi, 2006 yil
  1. ↑ Moyes 1967, p. 16.
  2. ↑ Crosby 2007, ss. 48–49.
  3. ↑ 3,0 3,1 Moyes 1967, p. 3.
  4. ↑ 4,0 4,1 Moyes 1967, p. 5.
  5. ↑ Moyes 1967, p. 10.
  6. ↑ Moyes 1967, pp. 4-5.
  7. ↑ Moyes 1967, pp. 5-6.
  8. ↑ Moyes 1967, p. 6. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Armstrong_Vitvors_qiruvchisi&oldid=5432757" dan olindi