Arkadiy Voloj
| Arkadiy Voloj | |
|---|---|
 | |
| Tugʻilgandagi ismi | Arkadiy Yuriyevich Voloj |
| Tavallud sanasi | 1964-yil 11-fevral |
| Tavallud joyi | Guryev, Qozog'iston, SSSR |
| Fuqaroligi |
 Isroil |
| Kompaniya | Yandex |
| Lavozim | Kompaniya Direktori |
Arkadiy Yuriyevich Voloj (1964-yil 11-fevralda tugʻilgan, Guryev, Qozogʻiston SSR, SSSR) — rossiyalik tadbirkor va dasturchi, Yandex kompaniyalar guruhining asoschisi va sobiq bosh direktori[1][2]. 2018-yilda Forbes maʼlumotlariga koʻra, u 1,5 milliard dollar boyligi bilan Rossiyada 65-oʻrinni egallagan[3].
2022-yil 3-iyundan boshlab Qrimning anneksiya qilinishi va Ukrainaning Yevropa Ittifoqi sanksiyalari ostida beqarorlashuvi uchun mas’ul boʻlgan Rossiya hukumatiga daromad keltirishi sababli[4][5].
Biografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Arkadiy Voloj 1964-yil 11-fevralda Qozogʻiston SSRning Guryev shahrida (hozirgi Atirau) tugʻilgan. Uning otasi Yuriy Abramovich Voloj (1938-yilda tugʻilgan), geolog, Kaspiy mintaqasi neft konlari boʻyicha mutaxassis va Qashagʻon konining kashfiyotchilaridan biri, Olma-Otadagi „Kazgeofiztrest“ partiyasining rahbari; keyinchalik — geologiya-mineralogiya fanlari doktori, Rossiya Fanlar akademiyasining Geologiya institutida katta ilmiy xodim[6]. Onasi, Sofya Lvovna Voloj, Guryev musiqa kolleji oʻqituvchisi[7].
Arkadiy Olma-Otadagi Respublika fizika-matematika maktabi bitiruvchisi. I. M. Gubkin nomidagi Neft va gaz institutini tamomlagan. 1986-yilda amaliy matematika darajasiga ega. U SSSR Fanlar akademiyasining Nazorat muammolari institutida (IPU) katta hajmdagi maʼlumotlarni qayta ishlash sohasida tadqiqotlar bilan shugʻullangan[8].
1989-yilda u Comptek kompaniyasiga asos solgan va u yerda 2000-yilgacha bosh direktor boʻlib ishlagan[9]. Xuddi shu yili u „Arcadia“ firmasini ochdi; Arkadiy Borkovskiy bilan birgalikda ular patentlash bilan bogʻliq ilmiy-tadqiqot institutlari va tashkilotlarida qoʻllanilgan taxminan 10 Mb hajmdagi ixtirolarni tasniflash boʻyicha mahsulotni chiqardilar[8].
1998-yilda Rossiya hujjatli telekommunikatsiyalar assotsiatsiyasining Simsiz ulanish tarmoqlari qoʻmitasi rahbari (RANS. UZ) Arkadiy simsiz ulanish operatorlari uchun chastotani tartibga solish jarayonida ishtirok etdi. 1999-yilda u Rossiyada IP-telefoniyaning qonuniylashtirilishi taqdiriga taʼsir koʻrsatganlardan biri edi.
1997-yilda Voloj Yandex kompaniyasini yaratishda birinchi qadamni qoʻydi — 1 Gb qattiq diskli uchta server 10 ming dollarga sotib olindi, ularda Runetning barcha tarkibi indekslangan. Ushbu investitsiyalar natijasida Yandex 1999-yilda Internetning rus tilida soʻzlashuvchi segmentida yettita eng mashhur saytlardan biriga aylandi[9].
2000-yildan beri u Yandex kompaniyasining bosh direktori. 2007-yildan — Moskva fizika- texnika instituti Innovatsiyalar va yuqori texnologiyalar fakultetida maʼlumotlarni tahlil qilish kafedrasi mudiri[10].
2010-yilda „Kommersant“ gazetasining top-menejerlari reytingida u Media Business nominatsiyasida birinchi oʻrinni egalladi[11].
2012-yil dekabr oyida Rossiya Prezidenti huzuridagi Rossiya iqtisodiyotini modernizatsiya qilish va innovatsion rivojlanish boʻyicha kengashda Arkadiy Voloj Rossiya Bosh vaziri Dmitriy Medvedevga davlat organlaridan maʼlumot taqdim etish shakllarini standartlashtirish va uning ochiqligini oshirish boʻyicha takliflar bilan murojaat qildi, bu avtomatik rejimda Yandex qidiruv tizimlari tomonidan olingan maʼlumotlarni qayta ishlashni yaxshilashi kerak[12].
2013-yil mart oyida u Forbes jurnali tomonidan har yili tuziladigan milliarderlar reytingiga kiritildi, uning shaxsiy boyligi 1,15 milliard AQSh dollariga baholandi[13]. Xuddi shu oyda, Yandex aksiyalarining ikkilamchi taklifi natijasida u birjada 5,14 million dona aksiyani 117 million dollarga sotdi[14].
2014-yil 1-sentyabrda Voloj Yandex bosh direktori lavozimini Aleksandr Shulginga topshirdi va Yandex kompaniyalar guruhi rahbari lavozimini egalladi[15].
2016-yilda[16], ota-onasi va bolalari bilan birgalikda u ikkinchi fuqaroligini oldi, Malta, buning uchun kamida yevro investitsiya dasturi doirasida 880 ming rubl toʻlash kerak edi.
2021-yilning 1-martida Yandex Arkadiy Voloj va uning oilaviy trasti kompaniya aksiyalarini 1,9 million dollarga sotishni rejalashtirayotgani haqida xabar berdi[17]. Oʻsha paytda Arkadiy Voloj B sinfidagi 30,8 million aksiyaga ega boʻlib, ularning iqtisodiy ulushi 8,7 foizni tashkil etdi va ovozlarning 45,5 foizini taʼminladi[18].
2022-yil 3-iyun kuni unga nisbatan Yevropa Ittifoqi sanksiyalari qoʻllanilgandan soʻng u Yandex kompaniyalar guruhi direktorlar kengashi va bosh direktori lavozimini, shuningdek, guruhning xalqaro shoʻ’ba korxonalaridagi yuqori lavozimlarni tark etgan, deyiladi kompaniya bayonoti rasmiy xabarida[19].
Vaziyatni baholash[tahrir | manbasini tahrirlash]
Forbes jurnali 2018-yil iyun oyida Volojning boyligini 1,5 milliard dollarga baholagan (Rossiyada 65-oʻrin)[20].
Forbes jurnali tomonidan shtatning oldingi taxminlari:
| Indeks | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
| Boyligi (milliard dollar) | 0,9 | 0,95 | 1.15 | 1.7 | 0,8 | 0,7 | 1.1 | 1.5 | 1.4 | 1.2 |
| Joylashuv (Rossiyada) | 114 | 97 | 94 | 60 | 114 | 118 | 85 | 65 | 68 | 76 |
Shaxsiy hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]
Uylangan, uch farzandi bor[21].
Xalqaro sanksiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
2022-yil iyun oyida u Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi munosabati bilan Yevropa Ittifoqining sanksiyalar roʻyxatiga kiritilgan[22].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Компания Яндекс — Руководство компании Яндекс“ (ru). Компания Яндекс. Qaraldi: 27-oktyabr 2018-yil.
- ↑ „Хозяева виртуальной реальности“ (ru). Forbes. forbes.ru (28-fevral 2011-yil). 9-mart 2013-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 5-mart 2013-yil.
- ↑ „Волож Аркадий Юрьевич“ (en). Forbes.ru (15-aprel 2011-yil). 26-dekabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 27-dekabr 2018-yil.
- ↑ „ЕС ввел санкции против Воложа, Кабаевой и детей Пескова. Волож уходит с поста гендиректора «Яндекса»“. 4-iyun 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 4-iyun 2022-yil.
- ↑ „ЕС ввел санкции против основателя «Яндекса» Аркадия Воложа Как утверждают источники «Медузы», он «ничего не подозревал и был полон надежд»“. 4-iyun 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 4-iyun 2022-yil.
- ↑ „Последние новости Казахстана и мира - Аналитический интернет-журнал Vласть“ (ru). vlast.kz. 28-dekabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 27-dekabr 2018-yil.
- ↑ Дорофеев, Владислав 2013.
- ↑ 8,0 8,1 „История компании Яндекс. Как создавался интернет гигант“ (ru). ComputerBild. computerbild.ru (17-may 2012-yil). 9-mart 2013-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-mart 2013-yil.
- ↑ 9,0 9,1 Валерий Игуменов. „Миллиарды «Яндекса». В процессе поиска“ (ru). Forbes. forbes.ru (18-mart 2011-yil). 9-mart 2013-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 6-mart 2013-yil.
- ↑ „Кафедра «Анализ данных» ФИВТ МФТИ“. 2-noyabr 2012-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 30-avgust 2012-yil.
- ↑ „Рейтинг высших руководителей-2010“. Газета «Коммерсантъ» № 176 (4476) (23-sentyabr 2010-yil). 7-avgust 2011-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 23-sentyabr 2010-yil.
- ↑ „«Яндекс» просит у государства открытости данных“ (ru). Известия. izvestia.ru (28-dekabr 2012-yil). 9-mart 2013-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 6-mart 2013-yil.
- ↑ Redaksiya Forbes. „11 новичков из России в рейтинге миллиардеров Forbes | Milliarderi | Forbes.ru“ (ru). www.forbes.ru (5-mart 2013-yil). 12-iyun 2018-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-iyun 2018-yil.
- ↑ Игорь Королев. „Аркадий Волож заработал на продаже акций «Яндекса» 2117 млн“ (ru). CNews. cnews.ru (14-mart 2013-yil). 17-mart 2013-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 14-mart 2013-yil.
- ↑ Игорь Новиков. „В «Яндексе» сменится гендиректор.“. Компьютерра (25-avgust 2014-yil). 25-avgust 2014-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 25-avgust 2014-yil.
- ↑ Pubblikata b’Awtorità - Published by Authority. [https://gov.mt/en/Government/Government%20Gazette/Documents/12/Government%20Gazette%20-%2022nd%20December.pdf „PERSUNI NATURALIZZATI/REĠISTRATI BĦALA ĊITTADINI TA’ MALTA - PERSONS NATURALISED/REGISTERED AS CITIZENS OF MALTA“]. Gazzetta tal-Gvern ta’ Malta - The Malta Government Gazette. Ippubblikat mid-Dipartiment tal-Informazzjoni (doi.gov.mt) — Valletta — Published by the Department of Information (doi.gov.mt) — Valletta (22-dekabr 2017-yil). 4-aprel 2018-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2-iyun 2018-yil.
- ↑ „Волож и его семейный траст хотят продать акции «Яндекса» на 24,9 млн“ (ru). Коммерсантъ (1-mart 2021-yil). 1-mart 2021-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2-mart 2021-yil.
- ↑ „Аркадий Волож продаст акции «Яндекса» на 25,9 млн“. The Bell (1-mart 2021-yil). 1-mart 2021-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 6-mart 2021-yil.
- ↑ „Компания Яндекс — Главные новости — Аркадий Волож покидает совет директоров и пост генерального директора группы компаний Яндекса“ (ru). Компания Яндекс. 3-iyun 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 3-iyun 2022-yil.
- ↑ „Волож Аркадий Юрьевич | Forbes.ru“ (en). www.forbes.ru. 12-iyun 2018-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-iyun 2018-yil.
- ↑ Артем Загороднов. „Аркадий Волож: широкий взгляд на интернет“ (ru). Российская газета. rg.ru (7-avgust 2009-yil). 24-sentyabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 8-mart 2013-yil.
- ↑ „Сооснователь "Яндекса" Аркадий Волож попал в санкционный список Евросоюза“ (ru). Российская газета. 3-iyun 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 3-iyun 2022-yil.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Соколов-Митрич Д. В.. Яндекс.Книга, Реальные истории. М.: Манн, Иванов и Фербер, 2014. ISBN 978-5-00057-092-0.
- Владислав Дорофеев. Яндекс Воложа: История создания компании мечты. М.: Альпина Паблишер, 2013. ISBN 978-5-9614-4514-5.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Константин Чернозатонский. „Такая порода“ (ru). Большой город. bg.ru (22-aprel 2006-yil). 9-mart 2013-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 8-mart 2013-yil.
- Николай Гришин. „Мы интроверты: сидим себе, стучим по клавишам"“ (ru). Коммерсантъ. Коммерсантъ (8-mart 2010-yil). Qaraldi: 5-mart 2013-yil.
- Александр Малахов. „"Мы в России всегда были избалованы конкуренцией поисковиков"“ (ru). Коммерсантъ. Коммерсантъ (7-oktyabr 2011-yil). Qaraldi: 5-mart 2013-yil.