Anton Shkaplerov

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Anton Nikolayevich Shkaplerov
Tavalludi 20-fevral 1972-yil (1972-02-20) (52 yosh)
Sevastopol, Ukraina SSR
Fuqaroligi Rossiya
Kasbi Rossiya Harbiy havo kuchlari polkovnigi
Millati Rus
Kosmik karyera
Kosmosdagi vaqt
 709 kun 8 soat 4 daqiqa
Tanlash 2003
Jami EVAs
 3
Jami EVA vaqti
 21 soat 39 daqiqa
Missiyalar Soyuz TMA-22 (Expedition 29/30), Soyuz TMA-15M (Expedition 42/43), Soyuz MS-07 (Expedition 54/55), Soyuz MS-19 (Expedition 65/66)
Missiya belgisi

Anton Nikolaevich Shkaplerov (ruscha: Антон Николаевич Шкаплеров; 1972-yil 20-fevralda tugʻilgan) - rus kosmonavti. Toʻrtta kosmik parvozning faxriysi.[1]

Shaxsiy hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shkaplerov Tatyana Petrovnaga uylangan va ularning Kristina va Kira ismli ikki qizi bor. Uning ota-onasi Nikolay Ivanovich Shkaplerov va Tamara Viktorovna Shkaplerova Sevastopolda yashaydi. Uning sevimli mashgʻulotlariga sport, sayohat, baliq ovlash va golf kiradi.[2]

Ta'lim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shkaplerov 1989-yilda Sevastopol aviatsiya klubida Yak-52 uchish mashgʻulotlarini tamomlagan. 1989-yilda Sevastopol oʻrta maktabini tugatgandan soʻng Kachinsk havo kuchlari uchuvchilar maktabiga oʻqishga kirdi. 1994-yilda uchuvchi-muhandis sifatida uni tamomladi. 1997-yilda N.E.Jukovskiy nomidagi Harbiy-havo kuchlari muhandisligini tamomlagan.

Tajriba[tahrir | manbasini tahrirlash]

O'qishni tugatgandan soʻng Shkaplerov Rossiya Harbiy-havo kuchlarida katta uchuvchi-instruktor boʻlib xizmat qildi. U Yak-52, L-29 va MiG-29 samolyotlarini boshqargan. U havo kuchlarining 2-toifali uchuvchi-instruktori. U, shuningdek, parashyutda umumiy tayyorgarlik boʻyicha instruktor boʻlib, 300 dan ortiq parashyut sakrashini amalga oshirgan.

Roskosmos faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shkaplerov 2012-yil fevral oyida EVA sessiyasida ishtirok etmoqda.

2003-yil may oyida Shkaplerov Gagarin nomidagi Kosmonavtlarni tayyorlash markazi kosmonavtlar idorasining sinov-kosmonavt nomzodi sifatida tanlandi. 2003-yil iyunidan 2005-yil iyunigacha u asosiy kosmik mashgʻulotlarda qatnashdi va 2005-yilda sinov kosmonavti sifatida malaka oldi.

2007-yil aprel-oktabr oylarida Shkaplerov Texasning Xyuston shahridagi Jonson kosmik markazida joylashgan Rossiya kosmik agentligining operatsiyalar boʻyicha direktori lavozimida ishlagan.

Anton 22-ekspeditsiyaning zaxira qoʻmondoni etib tayinlandi.

Ekspeditsiya 29/30[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shkaplerov ISS bortida 29/30-ekspeditsiyada bort muhandisi boʻlib ishlagan. U "Soyuz TMA-22" komandiri boʻlgan va bort muhandislari Anatoli Ivanishin va Dan Burbank bilan 2011-yil 16-noyabrda uchirilgan. 2 kun orbitada boʻlgandan soʻng ular 29/30 ekspeditsiyasini boshlash uchun ISS bilan tutashdilar. 2012-yil 12-fevralda Shkaplerov va hamkasbi kosmonavt Oleg Kononenko XKS tashqarisida olti soatlik koinot sayohatini amalga oshirdilar. Ular Zvezda xizmat koʻrsatish moduliga uni mikrometeoroid orbital qoldiqlardan himoya qilish uchun qalqonlarni oʻrnatdilar va Strela 1 kranini Pirs oʻrnatish boʻlinmasidan Poisk Mini tadqiqot moduliga (MRM-2) oʻtkazdilar. Yurish davomiyligi 6 soat 15 daqiqa boʻldi.[3] Ular 2012-yil 27-aprelda Yerga qayitshdi va koinotda 165 kun oʻtkazdilar.

Ekspeditsiya 42/43[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shkaplerov (chapda) Taqdir laboratoriyasida Skott Kelli bilan birga

2014-yil 23-noyabrda Shkaplerov “Soyuz TMA-15M” kemasida Boyqoʻngʻir kosmodromidan bort muhandislari Samanta Kristoforetti va Terri Virts bilan birga kosmosga koʻtarildi. Taxminan olti soat oʻtgach, u Xalqaro kosmik stansiyaga muvaffaqiyatli qoʻshildi va ekipaj qoʻmondon Barri Uilmor va bort muhandislari Aleksandr Samokutyayev va Yelena Serovadan iborat Ekspeditsiya 42 ekipajiga qoʻshildi.[4] Ekipaj 2015-yil 11-iyun kuni Yerga qaytganda koinotda 199 kun oʻtkazgan edi. Shkaplerovning koinotdagi umumiy vaqti 365 kunga yetdi.

Ekspeditsiya 54/55[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shkaplerov NASA astronavti Skott Tingl va JAXA vakili Norishige Kanai bilan 2017-yil 17-dekabr kuni UTC vaqti bilan soat 07:21da Soyuz MS-07 bortida koinotga uchirildi.[5] U 54-ekspeditsiyaning bort muhandisi va 55-ekspeditsiya komandiri edi.

2018-yilning 2-fevralida Shkaplerov 54-ekspeditsiya qoʻmondoni Aleksandr Misurkin bilan birgalikda yuqori daromadli aloqa antennasiga eski elektronika qutisini almashtirish uchun XKS tashqarisida 8 soat 13 daqiqalik kosmik yurishda qatnashdi. Yakunga koʻra, ikki kosmonavt Rossiyaning hozirgi kunga qadar eng uzun kosmosga chiqishi boʻyicha yangi rekord oʻrnatdi.[6]

Ekspeditsiya 65/66[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shkaplerov kinorejissor Klim Shipenko va aktrisa Yuliya Peresild bilan 2021-yil 5-oktabr kuni UTC vaqti bilan soat 08:55da “Soyuz MS-19” bortida XKSga uchdi. 6-noyabrda Shkaperlov 66-ekspeditsiya tarkibida ISS qoʻmondoni boʻldi.[7]

2022-yilning 19-yanvarida u “Soyuz” va “Progress” avtomashinalariga tashrif buyurishni qoʻllab-quvvatlash uchun Prichal modulini sozlash maqsadida 7 soat 11 daqiqalik kosmik yurishda qatnashdi.[8]

Shkaplerov 2022-yil 30-martda rossiyalik kosmonavt Pyotr Dubrov va amerikalik astronavt Mark Vande Xey bilan birga yerga qoʻndi.[9]

Statistika[tahrir | manbasini tahrirlash]

# Kosmik kemaning

nomi

Ishga tushirish sanasi Missiya Kosmik kemaning qoʻnishi Uchish sanasi Davomiyligi Kosmosda yurish vaqtlari Kosmik yurish davomiyligi
1 Soyuz TMA-22 2011-yil 14-noyabr, 04:14 (UTC) ISS-29 / ISS-30 Soyuz TMA-22 27-aprel 2012-yil, 11:45 (UTC) 165 kun 7 soat 31 daqiqa 1 6 soat 15 daqiqa
2 Soyuz TMA-15M 2014-yil 23-noyabr, 21:01 (UTC) ISS-42 / ISS-43 Soyuz TMA-15M 2015-yil 11-iyun, 13:44 (UTC) 199 kun 16 soat 43 daqiqa 0 0
3 Soyuz MS-07 17-dekabr 2017-yil, 07:21 (UTC) ISS-54 / ISS-55 Soyuz MS-07 2018-yil 3-iyun, 12:39 (UTC) 168 kun 5 soat 18 daqiqa 1 8 soat 13 daqiqa
4 Soyuz MS-19 2021-yil 5-oktabr, 08:55 (UTC) ISS-65 / ISS-66 Soyuz MS-19 2022-yil 30-mart, 11:28:26 (UTC) 176 kun 2 soat 33 daqiqa 1 7 soat 11 daqiqa
Jami:[10] 709 kun 8 soat 4 daqiqa 3 21 soat 39 daqiqa

Kinematografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

2021-yil 14-may kuni Idoralararo qoʻmita 2021—2023-yillar uchun XKSning asosiy va muqobil ekipajlari tarkibini tasdiqladi.[11] Kosmonavt Anton Shkaplerov (komandir) va “Challenge ” filmi ekipaji: aktrisa Yuliya Peresild va rejissor Klim Shipenko “Soyuz MS-19” da XKSga uchirildi. Drama "Roskosmos", "Birinchi kanal" va "Sariq, qora va oq" studiyasining qoʻshma loyihasidir.[12][13] Tibbiy komissiyadan oʻtgan muqobil boruvchilar: Yangi drama teatrining aktrisasi Alyona Mordovina, rejissor Aleksey Dudin[14] va komandir Oleg Artemyev.[15] 24-maydan boshlab ekipaj a'zolari Yuriy Gagarin nomidagi Kosmonavtlarni tayyorlash markazida mashgʻulot oʻtkazdi.[16] 23-iyul kuni bosh ekipaj “Sokol” kostyumida[17] “Soyuz” nusxasi ichida toʻrt soatlik simulyatsiyada qatnashdi va 30-iyulda kosmik kemaning uchirilishidan oldingi tayyorgarlik ishlari boshlandi.[18]

Shipenko va Peresild 2021-yil 17-oktabrda “Soyuz MS-18” kemasida komandir Oleg Novitskiy bilan Yerga qaytishdi. Kosmonavt Pyotr Dubrov va “Soyuz MS-18”da XKSga kelgan astronavt Mark Vande Xey “Soyuz MS-19” qoʻnishida Shkaplerovga qoʻshiladi, Shkaplerov 66 va 67-ekspeditsiyalar qoʻmondoni sifatida xizmat qiladi.[19][20] “Soyuz MS-19” 2022-yil 28-martda qaytishi rejalashtirilgan.[21]

Roskosmos rahbari Dmitriy Rogozinning soʻzlariga koʻra, "Roskosmos ikki oddiy odamni 3 yoki 4 oy ichida uchishga tayyorlay oladimi yoki yoʻqligini koʻrish uchun tajriba" boʻlgan film ilmiy va aerokosmik hamjamiyatlarning e'tiroziga uchradi. Ular oʻqitilgan kosmonavtlarni parvozlaridan olib tashlashadi, davlat pullaridan notoʻgʻri foydalanish[22] yoki hatto stansiya resurslaridan ilmiy boʻlmagan maqsadlarda foydalanish noqonuniy boʻladi deb hisoblashadi.[23] Xabarlarga koʻra, Roskosmosdagi ekipaj dasturlari direktori Sergey Krikalev loyihaga qarshi chiqish orqali oʻz pozitsiyasini yoʻqotgan[24], biroq kosmonavtlarning noroziliklaridan soʻng faol ish joyiga qaytarildi.[25]

Klim Shipenko XKSda taxminan 35-40 daqiqalik film suratga olishi, shuningdek, rejissor, operator, badiiy direktor va vizajist lavozimlarini egallashi kerak. Filmda Oleg Novitskiy va Pyotr Dubrov suratga tushadi[26], Dubrov va Mark Vande Xey ishlab chiqarishda yordam berishadi.[27] Shkaplerov filmning ba'zi sahnalarida koʻrinadi.[28]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Soyuz MS-19 to send a "movie crew" to ISS“. russianspaceweb.com (2021-yil 22-oktyabr). Qaraldi: 2021-yil 16-noyabr.
  2. ↑ NASA. „Cosmonaut Bio: Anton Shkaplerov“ (2011-yil iyul). 6-dekabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-avgust 2016-yil.
  3. ↑ „Soyuz TMA-03M“. Russianspaceweb.com (23-dekabr 2011-yil). Qaraldi: 25-dekabr 2011-yil.
  4. ↑ Associated Press. „Crew docks at International Space Station“. USA Today. Qaraldi: 24-noyabr 2014-yil.
  5. ↑ Chris Gebhardt. „Soyuz MS-07 launches on final human mission of 2017“. nasaspaceflight.com (17-dekabr 2017-yil).
  6. ↑ „Cosmonauts Break Russian Spacewalk Record During Space Station Antenna Repair“ (en). SPACE.com (2018-yil 2-fevral). Qaraldi: 2018-yil 3-fevral.
  7. ↑ „ISS Expedition 66 Change of Command Ceremony“ (6-noyabr 2021-yil). Qaraldi: 5-dekabr 2021-yil.
  8. ↑ „Cosmonauts complete Russian spacewalk to integrate Prichal node“. www.nasaspaceflight.com (19-yanvar 2022-yil). Qaraldi: 19-yanvar 2022-yil.
  9. ↑ Navin. „Soyuz MS-19 lands in Kazakhstan amid tense U.S.-Russian relations“ (en-US). NASASpaceFlight.com (2022-yil 29-mart). Qaraldi: 2022-yil 8-may.
  10. ↑ „Statistics - Anton Shkaplerov“ (en). spacefacts.de. Qaraldi: 2017-yil 22-dekabr.
  11. ↑ „Космонавты готовятся к очередной экспедиции на МКС“ (ru). ЦПК им. Ю.А.Гагарина (2021-yil 25-may). Qaraldi: 2021-yil 25-may.
  12. ↑ „Актриса и режиссер фильма «Вызов» полетят к МКС 5 октября“ (ru). ТАСС (2021-yil 29-aprel). Qaraldi: 2021-yil 30-aprel.
  13. ↑ „Экспедиция МКС-65/66. План полёта“ (ru). Русский космос (2021-yil aprel).
  14. ↑ „Фильм «Вызов»: итоги медкомиссии“ (ru). Роскосмос (2021-yil 13-may). Qaraldi: 2021-yil 13-may.
  15. ↑ Носенкова С. „В открытом космосе рекорды не самая хорошая вещь“ (ru). Русский космос (2021-yil aprel).
  16. ↑ „Russian Movie in Space Part 8“ (2021-yil 10-iyul). Qaraldi: 2021-yil 25-iyul.
  17. ↑ „У основного экипажа МКС-66 начались совместные тренировки“ (ru) (2021-yil 23-iyul). Qaraldi: 2021-yil 23-iyul.
  18. ↑ „На Байконуре началась предполетная подготовка корабля «Союз МС-19»“ (ru) (2021-yil 30-iyul). Qaraldi: 2021-yil 7-avgust.
  19. ↑ „Срок полета двух членов экипажа «Союза МС-18» увеличат“ (ru). ТАСС (2021-yil 14-mart). Qaraldi: 2021-yil 23-aprel.
  20. ↑ „На МКС 10 человек“ (ru). Роскосмос (2021-yil 9-aprel). Qaraldi: 2021-yil 30-aprel.
  21. ↑ „ISS: Expedition 67“ (en). spacefacts.de (2021-yil 15-iyun). Qaraldi: 2021-yil 16-iyun.
  22. ↑ „Russian actresses who will compete for trip to ISS identified“ (2021-yil 21-mart). Qaraldi: 2021-yil 25-iyul.
  23. ↑ „Russia looks for actress to steal Tom Cruise space movie thunder“ (2020-yil 4-noyabr). Qaraldi: 2021-yil 25-iyul.
  24. ↑ „СМИ: Космонавт Сергей Крикалев лишился должности в «Роскосмосе» после критики идеи съемок на МКС“ (ru) (2021-yil 13-iyun). Qaraldi: 2021-yil 25-iyul.
  25. ↑ „Russian Movie in Space Part 8“ (2021-yil 10-iyul). Qaraldi: 2021-yil 25-iyul.
  26. ↑ „Создатели научно-просветительского проекта «Вызов» раскрыли некоторые секреты фильма“ (ru) (2021-yil 31-iyul). Qaraldi: 2021-yil 7-avgust.
  27. ↑ „Russia to switch to year-long expeditions to orbital outpost, says Roscosmos chief“ (2021-yil 16-iyun). Qaraldi: 2021-yil 12-iyul.
  28. ↑ „Soyuz MS-19 | Soyuz 2.1a“ (en-US). Everyday Astronaut (2021-yil 1-oktyabr). Qaraldi: 2021-yil 1-oktyabr. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Anton_Shkaplerov&oldid=3757948" dan olindi