Anatoly Artsebarsky

Anatoly Pavlovich Artsebarsky
Tavalludi	9-sentyabr 1956-yil (1956-09-09) Prosyana, Ukraina SSR, Sovet Ittifoqi
Fuqaroligi	SSSR
Kasbi	Sinov uchuvchisi
Millati	Ukrain
Mukofotlari	Sovet Ittifoqi Qahramoni
Kosmik karyera
Daraja	Polkovnik, Rossiya havo kuchlari
Kosmosdagi vaqt	144 kun 15 soat 21 daqiqa
Tanlash	1985
Missiyalar	Soyuz TM-12, Mir EO-9

Anatoly Artsebarsky (1956-yil 9-sentyabr, Prosyanaya qishlogʻi, Pokrovskiy tumani, Dnepropetrovsk viloyati, Ukraina SSR) — SSSR uchuvchi — kosmonavti, SSSRning 71-kosmonavti, sinovchi uchuvchi, Sovet Ittifoqi Qahramoni , Rossiya Federatsiyasining jamoat va fan arbobidir.

Biografiya

Taʼlim

1973-yilda Prosyanaya qishlogʻidagi 2-son oʻrta maktabni tamomlagan. 1977-yil oktyabr oyida Xarkov oliy harbiy aviatsiya uchuvchilar maktabini tamomlagan. ikki marta Sovet Ittifoqi Qahramoni S.I.Gritsevets, mutaxassisligi „Taktik qiruvchi aviatsiya qoʻmondonligi“, „Jarbiy uchuvchi-muhandis“ malakasini oshirdi.1983—1987-yillarda Moskva aviatsiya instituti Axtuba filialining aviatsiya fakultetining kechki boʻlimida tahsil olgan.

• 1994-yil 28-iyuldan Rossiya Federatsiyasi Mudofaa vazirligi Bosh shtab akademiyasida tahsil olgan, 1996-yil 18-iyunda uni tamomlagan.
• 2002-yilda Inqirozga qarshi boshqaruv dasturi boʻyicha Moskva Mehnat bozori va axborot texnologiyalari akademiyasini tamomlagan.
• 2006-yil 18-sentyabrdan 2008-yil 17-sentyabrgacha „Rossiya Federatsiyasi Prezidenti huzuridagi Rossiya davlat boshqaruvi akademiyasi“ Federal davlat oliy kasbiy taʼlim muassasasida „Biznes boshqaruvi magistri (MBA)“ qoʻshimcha malakasi bilan tahsil olgan.

Harbiy xizmat

• 1973-yilda Sovet Armiyasi safiga Xarkov VVAULga qabul qilingan
• 1973—1977-yillarda Xarkov VVAUL kursanti. L-29, UTI MiG-15, MiG-17, MiG-21 samolyotlarida parvozlar
• 1977-yil 25-noyabrda Xarkov VVAULning 812-oʻquv aviatsiya polkiga (UAP) yoʻriqchi-uchuvchi sifatida qabul qilindi. MiG-21PF, MiG-21PFM, MiG-21U, MiG-21US, MiG-21UM samolyotlarini oʻzlashtirgan va uchish uchun ruxsat olgan.
• 1978-yil — havo nishonini tutib olish uchun navbat
• 1982-yil — Aviatsiya uskunalarini sinovdan oʻtkazish va sinov uchuvchilarni tayyorlash boʻyicha 267-markazga oʻtkazildi.
• 1982—1996-yillarda parvoz sinovi va kosmik xizmatda
• 1996-yil 2-noyabrdan — Rossiya Federatsiyasi Harbiy-havo kuchlari Bosh shtabining Orbital va qayta ishlatiladigan aerokosmik komplekslari boʻyicha Ilmiy-texnik qoʻmitasining aʼzosi.
• 1998-yil 20-avgustda u Rossiya Federatsiyasi Qurolli Kuchlaridan tashkiliy va kadrlar faoliyati uchun zaxiraga boʻshatildi.

Umumiy parvoz vaqti 1600 soatdan ortiq, 48 parashyutdan sakrashdan iborat.

Klass

• 1978-yil 11-avgustdan — 3-darajali harbiy uchuvchi
• 1980-yil 5-noyabrdan — 2-darajali harbiy uchuvchi
• 1981-yil 21-fevraldan — 1-darajali harbiy uchuvchi
• 1983-yil 4-avgustdan — 3-toifali sinov uchuvchisi
• 1986-yil 14-fevraldan — 2-sinf uchuvchisi
• 1992-yil 24-yanvardan — 2-darajali kosmonavt

Parvoz sinovi ishi

• 1982-yil noyabrdan 1983-yil avgustgacha Astraxan viloyati Axtubinsk shahridagi 267-aviatsiya texnikasini sinovdan oʻtkazish va sinov uchuvchilarni tayyorlash markazida oʻqitilgan.
• 1983-yil 11-avgustda u Davlat Qizil Bayroq ordeni ilmiy-tadqiqot instituti 1-direksiyasining Havo mudofaasi qiruvchi-toʻxtatuvchilari va frontal aviatsiya samolyotlarining parvoz sinovlari xizmatining 1-sinov aviatsiya eskadroniga (IAE) sinovchi uchuvchi sifatida qabul qilingan. Parvoz sinovi davomida u MiG-23 ni, MiG-25, MiG-27, MiG-29, Su-17, Yak-40, Tu-134, A-50 (DRLO) ning barcha modifikatsiyalarini oʻzlashtirdi.
• 1986-yil 16-oktyabrda oʻsha institutning 2-IAE ga oʻtkazildi

Kosmik tadqiqotlar

Trening

• U Buran dasturida ishlash uchun SSSR Harbiy-havo kuchlari Davlat ilmiy-tadqiqot instituti tomonidan oʻtkazilgan tanlov dasturiga kiritilgan. U Markaziy harbiy ilmiy-tadqiqot aviatsiya gospitalida (TsVNIAG) tibbiy koʻrikdan oʻtkazildi.
• 1985-yil iyun oyida u Markaziy tibbiy parvoz komissiyasining (TsVLK) ijobiy xulosasini oldi.
• 1985-yil 2-sentyabrda Davlat idoralararo komissiyasining (GMVK) qarori bilan u Harbiy havo kuchlari davlat ilmiy-tadqiqot institutidan kosmonavtlar nomzodi etib saylandi.
• 1985-yil noyabr — 1987-yil may — Kosmonavtlarni tayyorlash markazida umumiy kosmik oʻquv siklining yigʻish usulidan oʻtdi.
• 1987-yil may — sinovlarni muvaffaqiyatli yakunlash va „sinov kosmonavti“ malakasini oshirdi
• 1988-yil 8-yanvar — SSSR Mudofaa vazirligining buyrugʻi bilan u Harbiy havo kuchlari Kosmonavtlarni tayyorlash markazining kosmonavtlar otryadining 2-guruhiga sinov kosmonavti lavozimiga oʻqishga qabul qilindi (9-yozuv, V.M.Afanasyev va G.M.Manakov). Tayinlash „Buran“ dasturini amalga oshirish muddatlari oshirilishi munosabati bilan amalga oshirildi.
• 1988—1989-yillar — orbital kompleksda parvoz dasturi boʻyicha kosmonavtlar guruhida mashgʻulot " Mir "(OK „Mir“).
• 1989-yil iyul — 1990-yil fevral — S.D.Avdeev bilan birgalikda zaxira ekipaj komandiri sifatida Mir OKga parvozga tayyorgarlik koʻrgan.
• 1990-yil fevral — 1990-yil iyul — uchinchi (zahira) ekipaj komandiri sifatida 7-asosiy ekspeditsiya (EO-7) dasturi boʻyicha Mir OKga parvozga tayyorgarlik koʻrgan
  • 1990-yil fevral — 1990-yil 13-iyun M.X.Manarov bilan birga ishlagan
  • 1990-yil 13-iyundan — sheriklarsiz (M. X. Manarov bort muhandisi sifatida „Soyuz TM-10“ kosmik kemasining zaxira ekipajiga V.I.Sevastyanova tibbiy sabablarga koʻra uzoq parvozdan toʻxtatilgan.)
• 1990-yil 13-avgustdan 12-noyabrgacha u Mir OKga 8-bosh ekspeditsiya (EO-8) dasturi boʻyicha S. bilan birgalikda zaxira ekipaj komandiri sifatida oʻqitilgan.
• 1990-yil 5-dekabrdan 1991-yil 19-aprelgacha u Mir OKga 9-bosh ekspeditsiya (EO-9) dasturi boʻyicha asosiy ekipaj komandiri sifatida ish boshlagan.

Kosmik parvoz

Kosmonavt Artsebarskiyning lojasi A.P.

1991-yil 18-maydan 10-oktyabrgacha u 9-asosiy ekspeditsiya (EO-9) va Yunona dasturi (Yunona) doirasida „Soyuz TM-12“ transport kosmik kemasi va „Mir“ kosmik kemasining ekipaj komandiri sifatida uzoq muddatli kosmik parvozlarni amalga oshirdi. Uchirish ekipaji tarkibiga S.K.Krikalev va H.P.Sharman kirgan. U koinotda 248, SSSRda 71-oʻrinni egallagan.

„Ozon-1“ shaxsiy qoʻngʻiroq belgisi hisoblangan.

Kosmik parvoz paytida u oltita kosmik yurishni amalga oshirdi:

• 24-iyun, davomiyligi 4 soat 58 daqiqa
• 28-iyun — 3 soat 24 daqiqa
• 15-iyul — 6 soat 4 daqiqa
• 19-iyul — 5 soat 28 daqiqa
• 23-iyul — 5 soat 34 daqiqa
• 27-iyul — 6 soat 49 daqiqa

U OK „Mir“ ga oʻtishni 10-umumiy ekspeditsiya (EO-10) komandiri A.A.ga topshirdi. Volkov, „Soyuz TM-12“ kosmik kemasida 8-chi tashrif buyuruvchi ekspeditsiya (EP-8) aʼzolari bilan Yerga qaytib keldi.

Parvoz davomiyligi 144 kun 15 soat 21 daqiqa 50 soniyadir. Ochiq maydonda ishlash muddati 32 soat 17 minutdir.; Statistika

#	kemani uchirish	Boshlash, UTC	Ekspeditsiya	Qoʻnish kemasi	Uchish, UTC	Vaqt	Kosmik yurishlar	kosmosdagi vaqt
1	Soyuz TM-12	18.12.1991, 12:50	Soyuz TM-12, Mir-9	Soyuz TM-12	10.10.1991 04:12	144 kun 15 soat 21 daqiqa	6	32 soat 17 daqiqa
						144 kun 15 soat 21 daqiqa	6	32 soat 17 daqiqa

Keyingi tayyorgarlik

• 1992-yil 24-aprel — Harbiy havo kuchlari kosmonavtlarni tayyorlash markazining 2-guruhiga sinov kosmonavti oʻqituvchisi sifatida qabul qilingan. U shartli ekipaj aʼzosi sifatida oʻqitilgan.
• 1992-yil iyul — Mir OK 13-umumiy ekspeditsiyasining zaxira komandiri etib tayinlandi, ammo mashgʻulotlarni boshlamadi.
• 1993-yil 7-sentyabrda Rossiya Federatsiyasi Mudofaa vazirligining buyrugʻi bilan u Rossiya Harbiy-havo kuchlari Kosmonavtlarni tayyorlash markazining kosmonavtlar korpusidan chiqarildi va Rossiya Fanlar akademiyasining (RAS) Dastur tadqiqot markaziga maslahatchi sifatida yuborildi.
• 1994-yil 4-yanvar — Rossiya Fanlar akademiyasining buyrugʻi bilan u Rossiya Fanlar akademiyasining maslahatchisi, instruktor-sinov kosmonavti lavozimiga qabul qilindi.
• 1994-yil 28-iyul — RF Mudofaa vazirligi Bosh shtab akademiyasiga oʻqishga qabul qilinganligi munosabati bilan Rossiya Fanlar akademiyasining kosmonavti lavozimidan ozod etildi.

Jamoatchilik va ilmiy faoliyat

Anatoliy Artsebarskiy yonida Yekaterinburg shahar dumasi deputatlari Igor Volodin va Sergey Voronin Yekaterinburg, 2019-yil 18-aprel

• 1980-yildan KPSS aʼzosi.
• 1999-yil 20-martdan — Rossiya kosmonavtika federatsiyasining targʻibot boʻlimi boshligʻi.
• 2000-yil 16-iyundan — Rossiya Kosmonavtika Federatsiyasi vitse-prezidenti
• 2000-yil — Xalqaro tabiat va jamiyatda axborot, aloqa va nazorat akademiyasining akademigi etib saylangan.
• 2005-yil — Rossiya Federatsiyasi Mudofaa xavfsizligi va huquqni muhofaza qilish muammolari akademiyasining akademigi etib saylandi.

Mehnat faoliyati

• 1999-yil 12-apreldan — „Mir“ OKni saqlash xalq xayriya jamgʻarmasi boshqaruvi raisining 1-oʻrinbosari.
• 1999-yil 9-noyabrdan — „Mir“ OKni saqlash xalq xayriya fondi bosh direktori.
• 2001-yil 22-martdan — Yevropa ishonchli banki CB YoAJ prezidenti maslahatchisi
• 2004-yil 26-maydan — Yevropa ishonchli banki CB YoAJ direktorlar kengashi aʼzosi
• 2007-yil 15-martdan — „Kazkosmos“ Milliy kompaniyasi (Qozogʻiston Respublikasi) aksiyadorlik jamiyatining Moskva shahridagi vakolatxonasi rahbari. Kompaniya 2007-yil 2-avgustda „Qozogʻiston Garish“ Milliy kompaniyasi aksiyadorlik jamiyati deb oʻzgartirildi.

Oila

Ota — Pavel Karpovich Artsebarskiy. Onasi — Mariya Vasilevna Artsebarskaya (Storcheus). Oilada besh farzand bor. Oʻgʻil Taras (birinchi toifadagi rus sinovchi uchuvchisi), oʻgʻli Aleksandr va uchta qizi — Alesya, Mariya va Yekaterina.

Harbiy unvonlar

• 1977-yil 21-oktabr — leytenant
• 1979-yil 3-noyabr — katta leytenant
• 1982-yil 17-fevral — kapitan
• 1985-yil 3-mart — mayor
• 1988-yil 31-mart — podpolkovnik
• 1991-yil 25-oktabr — polkovnik

Mukofotlar va unvonlar

• „Oltin yulduz“ medali va Lenin ordeni bilan Sovet Ittifoqi Qahramoni (1991-yil 10-oktyabr)
• „Koinotni oʻrganishdagi xizmatlari uchun“ medali (2011-yil 12-aprel) — kosmosni tadqiq qilish, tadqiq qilish va undan foydalanish sohasidagi ulkan xizmatlari, koʻp yillik vijdonli mehnati, faol ijtimoiy faoliyati uchun
• SSSR va Rossiya Federatsiyasining 11-medali
• Aleksey Leonov medali (Kemerovo viloyati, 2015-yil) — oltita kosmik yurish uchun
• „Kosmonavtikaga 50 yil“ esdalik medali (KPRF, 2013)
• SSSR uchuvchi-kosmonavti (1991-yil 10-oktyabr)
• „Kosmik texnologiyaning xizmat koʻrsatgan sinovchisi“ faxriy unvoni (2000)

Shuningdek

• Soyuz TM-12
• "Mir" orbital stantsiyasi

Adabiyotlar

• Kavaleri ordena Slavi tryox stepeney: Kratkiy biograficheskiy slovar / Pred. red. kollegii D. S. Suxorukov. — M.: Voenizdat, 2000. — 703 s. — 10 000 ekz. — ISBN 5-203-01883-9.
• И. А. Маринин, С. Х. Шамсутдинов, А. В. Глушко (составители). Советские и российские космонавты. 1960—2000. М.: ООО Информационно-издательский дом «Новости космонавтики», 2001. ISBN 5-93345-003-0. 
• Gareeva A. „Zemlya v illyuminatore“…: Geroy Sovetskogo Soyuza, lyotchik-kosmonavt A. P. Arsebarskiy pobival v Ishimbae / A. Gareeva // Podmetki +.- 2011.- 5 okt.- S.2,6.
• Rezyapov N. Paxnet polinyu nasha Zemlya…: Ishimbay posetil lyotchik-kosmonavt A. P. Arsebarskiy / N. Rezyapov // Vosxod.- 2011.- 4 okt.- S.2.

Havolalar

• Anatoliy Pavlovich Arsebarskiy (rus.). Sayt „Geroi strani“.
• Kosmicheskaya ensiklopediya
• Kosmonavt Anatoliy Arsebarskiy. Videoensiklopediya „Kosmonavti“. Telestudiya Roskosmosa