Kontent qismiga oʻtish

Ana Brnabić

Vikipediya, erkin ensiklopediya

Ana Brnabić(1975-yil 28-sentyabrda tugʻilgan) — serb siyosatchisi, 2017-yildan beri Serbiya bosh vaziri lavozimini egallagan. U bu lavozimni egallagan birinchi ayoldir[1].

U 2016-yil 11-avgustdan 2017-yil 29-iyungacha Bosh vazir Aleksandr Vuchich va Bosh vazir vazifasini bajaruvchi Ivitsa Dachich davrida davlat boshqaruvi va mahalliy oʻzini oʻzi boshqarish vaziri[2] sifatida hukumatga kirdi. Bu rolda Brnabich Serbiyada markaziy davlat xizmatlarini isloh qilishni boshladi.

2017-yilning 31-mayida Serbiya prezidenti sifatida inauguratsiya qilinganidan soʻng, Vuchich 2017-yil iyun oyida Brnabichni oʻzining vorisi sifatida taklif qildi[3] Bosh vazir Brnabich va uning kabineti 2017-yil 29-iyunda Serbiya Milliy Assambleyasining 250 aʼzosidan 157 nafarining koʻpchilik ovozi bilan oʻz lavozimiga saylandi. Partiyasiz siyosatchi sifatida saylangan u 2019-yilda hukmron Serbiya progressiv partiyasiga qoʻshilgan va 2021-yilda vitse-prezident etib saylangan.

2019-yilda Brnabich Forbes jurnali tomonidan dunyodagi 88-eng kuchli ayol va 19-eng kuchli ayol siyosat va siyosat yetakchisi sifatida qayd etilgan[4][5].

Dastlabki va shaxsiy hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Brnabich Belgradda tugʻilgan. Uning otasi Zoran 1950-yilda Uzice shahrida tugʻilgan va oilasi yashagan Belgradda oʻqishni tugatgan. Uning otasi tomonidan bobosi Anton Brnabich, etnik xorvat Yugoslaviya harbiy ofitseri, Yugoslaviya Qirolligidagi (hozirgi Xorvatiya) Xorvatiyaning Krk orolidagi Stara Baška shahrida tugʻilgan. U Ikkinchi jahon urushi paytida Yugoslaviya partizanlari bilan jang qilgan va urushdan keyin podpolkovnik unvonini olgan. Uning ota-bobosi Serbiya janubi-sharqidagi Babušnitsa shahridan. Ana oʻzini serb deb eʼlon qilgan[6].

Brnabich — lezbiyan, Yoxanna Sigurdottir (Islandiya 2009-13) dan keyin dunyodagi ikkinchi LGBT ayol hukumat rahbari va Jóhanna, Elio Di Rupo (Belgiya 2011-14), Xavier Bettelg (Luksembourg) dan keyin beshinchi ochiq LGBT hukumat rahbari. 2013-hozirgi) va Leo Varadkar (Irlandiya 2017-20). 2017-yilda u Belgradda boʻlib oʻtgan geylar marshida qatnashgan Bolqon mamlakatlarining birinchi hukumat rahbari boʻldi.[7]

2019-yilda uning sherigi Milika Dyurdjich oʻgʻil tugʻdi; Brnabich birinchi ochiq gey bosh vazir boʻlib, uning sherigi bosh vazir lavozimida boʻlganida tugʻgan.[8]

Taʼlim va biznes faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Brnabich Serbiyaning Belgrad shahrida oʻsgan va u yerda nufuzli Belgrad Beshinchi gimnaziyasida oʻqigan. Serb tilidagi taʼlimdan tashqari, Brnabich Michigan (AQSh) Northwood universitetining Biznes boshqaruvi bakalavri (BBA) diplomiga va Hull universiteti (Angliya, Buyuk Britaniya) MBA darajasiga ega va xalqaro tashkilotlar, xorijiy tashkilotlar bilan oʻn yildan ortiq ishlagan[9].

Brnabich Serbiya hukumatiga tayinlanishidan oldin u Continental Wind Serbia direktori[10] boʻlgan U yerda Kovindagi shamol parkiga 300 million yevro sarmoya kiritish ustida ishlagan[11] U „Peksim“ notijorat jamgʻarmasi boshqaruv kengashi aʼzosi edi[12].

U Serbiyada USAID tomonidan moliyalashtirilgan loyihalarni amalga oshiruvchi turli AQSH konsalting kompaniyalarida ishlagan. U Serbiya raqobatbardoshligi loyihasi menejerining oʻrinbosari, Serbiyada mahalliy oʻzini oʻzi boshqarish tizimini isloh qilish dasturi boʻyicha ekspert va munitsipalitetlarni iqtisodiy rivojlantirish dasturining katta koordinatori boʻlgan[9] U 2006-yilda Mahalliy Iqtisodiy Rivojlanish uchun Milliy Alyans (NALED) tashkil etishda faol ishtirok etgan[13].. U NALED boshqaruv kengashining aʼzosi, keyin esa prezidenti boʻldi[13].

Siyosat

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bosh vazir Ana Brnabich Yaponiya Bosh vaziri Sindzo Abe bilan, Tokio, 2019-yil 21-oktabr
Brnabich Bolgariya Prezidenti Rumen Radev bilan Belgradga rasmiy davlat tashrifi chogʻida
Brnabich Rossiya Bosh vaziri Dmitriy Medvedev bilan Serbiyaga tashrifi chogʻida

2016-yil avgust oyida u Davlat boshqaruvi va mahalliy oʻzini oʻzi boshqarish vaziri etib tayinlangan. Bundan tashqari, u Serbiya hukumatining Innovatsion tadbirkorlik va axborot texnologiyalari boʻyicha kengashi, shuningdek, milliy ozchiliklar boʻyicha Respublika kengashi va Davlat boshqaruvini isloh qilish boʻyicha Respublika kengashi vitse-prezidenti.

Brnabich oʻzini yevropaparast va texnokratik bosh vazir deb taʼriflagan[14][15]. U oʻz hukumati uchun ustuvor vazifalar modernizatsiya, taʼlim islohoti va raqamlashtirish ekanligini tushuntirgan[16][17].

2018-yilning may oyida Brnabich Dusan Vuyovich isteʼfoga chiqqanidan keyin yangi vazir tayinlangunga qadar Moliya vazirligini egallab oldi[18] 2018-yil 29-mayda u Sinisa Malini Vuyovichning bu lavozimga vorisi etib tayinladi[19]. 2018-yil 26-iyul kuni Brnabich Vashingtondagi Amerika Qoʻshma Shtatlari Kongressida Oq uy oldida Serbiya bayrogʻi koʻtarilganining 100 yilligiga bagʻishlangan tantanali marosimni oʻtkazdi[20].


2020-yil mart oyida COVID-19 pandemiyasi Serbiyaga tarqalgach, Brnabich Sogʻliqni saqlash inqirozi qoʻmitasi rahbari etib tayinlandi[21]. Prezident Vuchich 15-mart kuni favqulodda holat eʼlon qilganidan soʻng, hukumat epidemiya oqibatlarini bostirish maqsadida favqulodda holat davridagi chora-tadbirlar toʻgʻrisida nizom chiqardi[22]. Serbiyada Ikkinchi jahon urushidan beri birinchi marta komendantlik soati joriy etildi[23].

Konstitutsiyaviy rollar haqida munozara

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2019-yil fevral oyida Freedom House tashkiloti saylovlarning yomonlashuvi, hukumat va unga aloqador ommaviy axborot vositalarining mustaqil jurnalistlarni qonuniy taʼqib va tuhmat kampaniyalari orqali izdan chiqarishga urinishlarining davom etishi va Vuchichning ijroiya organlarini toʻplashi tufayli Serbiyaning maqomi „Erkin“dan qisman erkinga tushib qolgani haqida xabar berdi.[24]. Muxolifat yetakchilari va baʼzi kuzatuvchilar uni Vuchichning shunchaki qoʻgʻirchogʻi sifatida taʼriflashadi, uning prezidentligi, Konstitutsiyaga koʻra, asosan tantanali tarzda, muhim ijrochi hokimiyatga ega emas[1][25][26][27]. Brnabich buni hech qachon inkor etmagan va hatto Vuchich bosh vazirning „ustozi“ sifatida harakat qilishi kerakligini aytgan[28].

Kosovo

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2018-yil dekabr oyida Kosovo Xavfsizlik kuchlarining Kosovo Qurolli Kuchlariga aylantirilishini izohlar ekan, Brnabich shunday dedi: „Umid qilamanki, biz armiyamizdan foydalanishga majbur boʻlmaymiz, ammo hozirda bu stoldagi variantlardan biri, chunki serblarning yangi etnik tozalanishiga va yangi boʻronlarga guvoh boʻlmaydi — garchi Edi Rama ularni chaqirayotgan boʻlsa ham. Agar kimdir sizning kuchli armiyangiz borligini bilsa, siz bilan oʻtirib gaplashishi kerak“[29][30].

Bundan tashqari, 2019-yilning may oyida Kosovo tashqi ishlar vaziri Begjet Pakolli Brnabichning Kosovoga kirishiga ruxsat bermasligini, chunki uning fikricha, uning irqchilik mafkurasi borligini aytdi. Brnabich, Yevropa Komissiyasining 2019-yilgi taraqqiyot hisobotini topshirish paytida shunday dedi: „ Haradinay, Tachi va Veseli eng katta millatchi va shovinist kimligini bilish uchun raqobatlashmoqda. Meni eng qoʻrqitadigan narsa shundaki, biz mantiqsiz odamlar, eng yomon populistlar, oʻrmondan chiqib ketgan odamlar bilan ishlaymiz.“[31][32] Bu, ayniqsa, bosh vazirni masxara qilish maqsadida #literallyjustemergedfromthewoods xeshtegi bilan kampaniya olib borgan Twitter foydalanuvchilari tomonidan qattiq tanqidga uchradi[33].

2020-yilning 20-yanvarida Serbiya va Kosovo hukumatlari yigirma yildan ortiq vaqt ichida birinchi marta oʻz poytaxtlari oʻrtasida aviaqatnovlarni tiklashga kelishib oldilar[34][35] Kelishuv AQShning Germaniyadagi elchisi Richard Grenellning bir necha oy davom etgan diplomatik muzokaralaridan soʻng amalga oshirildi, u bir yil avval prezident Donald Tramp tomonidan Serbiya-Kosova munosabatlari boʻyicha maxsus elchi etib tayinlangan edi[34].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ 1,0 1,1 Surk, Barbara. „Serbia Gets Its First Female, and First Openly Gay, Premier“. The New York Times (2017-yil 28-iyun). Qaraldi: 2017-yil 30-iyun.
  2. ↑ „Потпредседници и министри“. www.srbija.gov.rs. Qaraldi: 2017-yil 30-iyun.
  3. ↑ „Ana Brnabić mandatarka za sastav nove Vlade“. N1 (2017-yil 15-iyun). 2018-yil 13-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 16-iyun.
  4. ↑ „The World's Most Powerful Women in 2019“. forbes.com. Qaraldi: 2018-yil 22-dekabr.
  5. ↑ „The Most Powerful Women In Politics 2019: Merkel, Pelosi And The Women Running The World“. forbes.com. Qaraldi: 2018-yil 22-dekabr.
  6. ↑ „"MOJ DEDA JE HRVAT, JA SAM SRPKINJA" Ovo je porodični "rodoslov" Ane Brnabić“ (sr). Blic. Qaraldi: 2018-yil 17-may.
  7. ↑ „Serbia's gay PM is first in region to attend pride parade“. BBC News (2017-yil 17-sentyabr). Qaraldi: 2018-yil 17-may.
  8. ↑ Peter Stubley. „Gay partner of Serbian PM Ana Brnabic gives birth in first for a world leader“. The Independent (2019). 2019-yil 21-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 21-fevral.
  9. ↑ 9,0 9,1 „Ana Brnabić, Prime Minister“. East Wesy Bridge. Qaraldi: 2020-yil 10-iyun.
  10. ↑ Danas Conference Center (2014-10-08), Ana Brnabić, generalni direktor Continental Wind Srbija, qaraldi: 2018-11-07
  11. ↑ „Construction of Cibuk wind farm in Kovin begins late 2013“. Qaraldi: 2018-yil 7-noyabr.
  12. ↑ „Brnabic Named Serbia's New PM-Designate“ (en). Qaraldi: 2018-yil 7-noyabr.
  13. ↑ 13,0 13,1 „Biografija Ane Brnabić“. Radio Television of Serbia. Qaraldi: 2020-yil 10-iyun.
  14. ↑ Anastasijevic, Dejan. „Hard days ahead for Serbia's gay PM“. EUobserver (2017-yil 19-iyun). Qaraldi: 2019-yil 8-yanvar.
  15. ↑ „Brnabic: Everyone forgets i'm a technocrat Prime Minister“. N1 (2018-yil 27-may). 2019-yil 31-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 8-yanvar.
  16. ↑ Gec, Jovana. „Serbia's next premier: EU membership, modernization priority“. Associated Press (2017-yil 28-iyun). Qaraldi: 2019-yil 8-yanvar.
  17. ↑ „Digitalization, education reform are priorities, Serbian PM“. N1 (2018-yil 1-noyabr). 2019-yil 31-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 8-yanvar.
  18. ↑ „Brnabićeva ministar finansija, do imenovanja novog“ (sr). b92.net. Tanjug (2018-yil 16-may). Qaraldi: 2018-yil 16-may.
  19. ↑ „Mali izabran za ministra finansija“ (sr). b92.net. Beta (2018-yil 29-may). Qaraldi: 2018-yil 29-may.
  20. ↑ „Strong historical links between Serbia, United States“. B92 (2018-yil 26-yanvar).
  21. ↑ „Nove mere Vlade Srbije: Formirana dva krizna štaba, zabrana ulaska iz Rumunije“. N1 (2020-yil 13-mart). 2020-yil 20-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 19-sentyabr.
  22. ↑ „Proglašeno vanredno stanje na teritoriji čitave Srbije“. Government of Serbia (2020-yil 15-mart).
  23. ↑ „Prvi put policijski čas od Drugog svetskog rata, građani uglavnom poslušni“. N1 (2020-yil 19-mart). 2020-yil 19-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 19-sentyabr.
  24. ↑ „Freedom in the World 2019“. Freedom House (2019-yil 5-yanvar).
  25. ↑ Zuba, Krzysztof (2019). „Leaders without Leadership: Surrogate Governments in Poland“. Europe-Asia Studies. 72-jild. 33–54-bet. doi:10.1080/09668136.2019.1673321.
  26. ↑ Gouveia, José Fialho. „Serbia chooses first woman to lead government and please EU“ (es). Diário de Notícias (2017-yil 7-iyul). Qaraldi: 2019-yil 16-oktyabr.
  27. ↑ Karabeg, Omer. „Ana Brnabić: Premijerka ili Vučićeva marioneta“ (sh). Radio Free Europe (2018-yil 15-aprel). Qaraldi: 2019-yil 16-oktyabr.
  28. ↑ „Brnabić: Vučić da ima ulogu mentora nad premijerom“ (sr). Danas (2017-yil 6-iyun). Qaraldi: 2019-yil 16-oktyabr.
  29. ↑ „I hope Serbia won't have to use army - but it's an option“. B92 (2018-yil 5-dekabr). Qaraldi: 2018-yil 12-dekabr.
  30. ↑ „Serbian premier: Armed intervention in Kosovo an option“. The Washington Post (2018-yil 5-dekabr). 2019-yil 4-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 12-dekabr.
  31. ↑ „Incensed By 'Racist' Comments, Kosovo Says It Is Banning Serbian PM“. Radio Free Europe/Radio Liberty (2019-yil 30-may). Qaraldi: 2019-yil 31-may.
  32. ↑ „Kosovo FM Pacolli calls Serbian PM Brnabic racist“. N1 (2019-yil 30-may). 2019-yil 29-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 31-may.
  33. ↑ „Is Serbia's prime minister racist?“. TRT World (2019-yil 31-may). Qaraldi: 2019-yil 13-iyul.
  34. ↑ 34,0 34,1 Eddy, Melissa. „Serbia-Kosovo Flights to Resume Under U.S.-Brokered Deal“ (en). The New York Times (2020-yil 20-yanvar).
  35. ↑ „Kosovo-Serbia flights to restart after two decades“ (en). Euronews (2020-yil 25-yanvar). 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Ana_Brnabić&oldid=4583581" dan olindi