Amir Muzaffar

Muzaffar (Amir Muzaffar, Amir Muzaffarxon, Amir Sayyid Muzaffar)
Sayyid Muzaffar
Amir Muzaffarning portreti
Buxoro amirligi hukmdori
Mansab davri 1860-yil 23-sentabr — 1885-yil 13-dekabr
Oʻtmishdoshi	Amir Nasrulloh
Vorisi	Amir Abdulahad
Karmana viloyati hokimi
Mansab davri ? — 1860-yil 23-sentabr
Monarx	Amir Nasrulloh
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	1834-yil Buxoro, Buxoro amirligi
Vafoti	13-dekabr 1885-yil(1885-12-13) (51 yoshda) Buxoro, Buxoro amirligi
Fuqaroligi	Buxoro amirligi
Turmush oʻrtogʻi	Xasa Zumrad Shamshod
Bolalari	Sayyid Abdumalik Sayyid Nuriddin Sayyid Abdulmoʻmin Sayyid Akram Sayyid Abdulfattoh Sayyid Abdulahad Sayyid Najmiddin Sayyid Mir Siddiq Sayyid Mir Mansur Sayyid Mir Azim Sayyid Mir Nosir
Otasi	Amir Nasrulloh

Muzaffar (Amir Muzaffar, Amir Muzaffarxon,
Amir Sayyid Muzaffar) (1829 — Buxoro — 1885) — Buxoro amiri (1860.23.9 — 1885.13.12). Buxoro amirligida Oʻzbeklarning Mangʻit sulolasining vakili.

Amir Nasrullaxonning oʻgʻli. Otasi davrida Karmanaga hokimlik qilgan. Amir Nasrulla vafotidan soʻng , Buxoro taxtiga oʻtirgan. Otasi tomonidan Karmanaga surgun qilingan kishilarni Buxoroga qaytarib, yuqori lavozimlarga tayinlagan. Markaziy hokimiyatga boʻysunishni istamayotgan Hisor, Shaxrisabz, Darvoz, Koʻlob, Baljuvon bekliklari va Qoʻqon ustiga yurish qilib, ularning qarshiligini yengdi (1863—65). Mallaxon tomonidan taxtdan tushirilgan Qoʻkrn xoni Xudoyorxon Buxoroga qochib kelganida xonlik taxtini qayta egallashi uchun unga harbiy yordam bergan (1861). M.ning hukmronlik davri Rossiyaning Oʻrta Osiyo xonliklariga qarshi harbiy harakatlari kuchaygan davrga toʻgri keladi. Rossiya bilan boʻlgan kelishmovchiliklarni tinch yoʻl bilan bartaraf etishdan umidini uzmay, u Najmiddinxoʻja boshliq elchilarni Peterburgga joʻnatdi (1865-yil iyul). Biroq, koʻzlangan maqsadga erishilmay, ikki oʻrtada harbiy harakatlar boshlandi. M. qoʻshini bilan general Romanovskiy boshchiligidagi Rossiya qarbiy kuchlari oʻrtasidagi dastlabki toʻqnashuv Jizzax bilan Oʻratepa oʻrtasidagi Erjar (Maydayulgʻun)da boʻlib, unda Buxoro qoʻshini magʻlubiyatga uchragan (1866.8.05). M. mufti Muhammad Porso boshchiligidagi elchilarni Afgʻoniston va Hindiston orqali yordam soʻrab Istanbulga yuborsa ham, rad javobini olgan.. 1868-yil 2—3-iyunda Zirabuloq jangiaya magʻlubiyatga uchragach, 1868-yil 23-iyunda Samarqandda imzolangan Rossiya—Buxoro sulh shartnomasiga koʻra, Buxoro amirligi Rossiyaga tobe bulib qolgan. Oʻgʻli va valiaxd Abdulmalik (Katta tura) Rossiya bosqini va otasi hukmronligiga qarshi Shaxrisabz va Kitobda qoʻzgʻolon koʻtarganda M. rus qoʻshinlari yordamida uni bostirgan (1870). M. davrida Buxoro amirligining Rossiyaga qaramligi kuchayishi bilan bir qatorda agialarning taʼsiri ham ortgan. Buxorodagi Eshon Imlo mozorida dafn etilgan M. faoliyati Ahmad Donish, Mirzo Abdulazim Somiy Bustoniy, Mirzo Salimbek, S. Ayniy, Fitrat kabi buxorolik tarixchilar asarlarida oʻzining talqinini topgan.

Adabiyot

• Mirza Abdalazim Sami,Tarix-i salatin-i mangitiyya, M., 1962;
• Traktat Axmad Danisha, Istoriya mangitskoy dinastii, Dushanbe, 1967;
• Aini S., Istoriya mangitskix emirov [Sobraniye sochineniy, t. 6 (v 6 tomax)], M., 1975;
• Fitrat, Amir Olimxonning hukmronlik davri, T., 1992.
• Qahramon Rajabov.