Aloro-pantar xalqlari
| Aloro-pantar xalqlari | |
|---|---|
 | |
| Hozirgi joylashuv areali va aholi soni | |
Jami: 170 000 Indoneziya | |
| Til | Indoneziya tili |
| Dini | Islom (musulmon-sunniylar), nasroniylar |
Aloro-pantar xalqlari — Indoneziyaning janubi-sharqidagi Alor va Pantar orollaridagi xalqlar guruhidir: abui, blagar, voisika, kabola, kafoa, kui, kelon, kolana, lamma, nedebang, tanglapui, teva va boshqalar. Umumiy soni 170 ming kishiga yaqin.[1]
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aloro-pantar xalqlarining ajdodlari Sharqiy Indoneziya aholisi edi. Ular doimo avstroneziya xalqlari taʼsirida boʻlgan. 20-asrning oʻrtalarigacha aloro-pantarlarda feodalizm hukm surgan. Markaziy rayonlarning qabilalari platolarni bosib oldi. Endi feodal mulklarning barcha izlari yoʻqoldi.
Tili[tahrir | manbasini tahrirlash]
Til jihatidan ular Timor xalqlariga (bunak, makay, fataluku) va yana Yangi Gvineyaning shimoli-gʻarbiy qismidagi papualiklar (konda, yaxodiy) xalqlariga yaqin. Aloro-pantar xalqlari indoneziya tilidan foydalanadilar.
Dini[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aloro-pantar xalqlarining aksariyati nasroniylar (katoliklar, protestantlar) va musulmon-sunniylar, shuningdek, anʼanaviy eʼtiqodlarga ega. Katoliklar ustunlik qiladi, keyin protestantlar. Biroq sunnat islom vakillari ham bor. Monoteistik dinlar bilan bir qatorda aloro-pantark xalqlari oʻzlarining anʼanaviy eʼtiqodlarini saqlab qolishgan. Ular missionerlar yetib bora olmaydigan tog‘li hududlarda keng tarqalgan.
Kasb-hunari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aloro-pantar xalqlarining asosiy kasbi — dehqonchilik, asosiy donli ekinlari — makkajoʻxori, ikkilamchi ekinlari sholi, banan va ildiz ekinlaridir. Ovchilik muhim rol oʻynaydi.[2]
Hayot tarzi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Oilalar patriarxallik yana meros otadan oʻgʻilga beriladi. Umuman olganda, xalqlar gavayiliklar qabul qilingan qarindoshlik bilan ajralib turadi. Aloro-panteralar 20-asrgacha yashagan dastlabki davrda ovchilik anʼanalariga ega boʻldi, hozir u yoʻqolgan. Aloro-pantar xalqlarining sheʼriyati oʻziga xos turi — serintaga ega edi. Bular qadim zamonlarda xalq hayotida sodir bo‘lgan voqealar haqida sheʼriy shakldagi qisqa hikoyalardir. Ular koʻpincha ommaviy bayramlarda (masalan, toʻylarda) oʻqilgan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Slovari i ensiklopedii na Akademike https://illustrated_dictionary.academic.ru/356/%D0%90%D0%BB%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B
- ↑ Әlem xaliqtariniң ensiklopediyasi. Aloro-pantar xaliqtari http://www.etnolog.ru/people.php?id=ALOP