Aldair
 Aldair 2005-yilda | |||
| Shaxsiy maʼlumot | |||
|---|---|---|---|
| Toʻliq ismi | Aldair Nascimento dos Santos | ||
| Tavallud sanasi | 30-noyabr, 1965-yil | ||
| Tavallud joyi | Ilheus, Braziliya | ||
| Boʻyi | 1.82 m | ||
| Ampluasi | Markaziy himoyachi | ||
Aldair Nascimento dos Santos (braziliya portugalchasi: [awdaˈiʁ]; 1965-yil 30-noyabrda tugʻilgan) — oddiygina Aldair nomi bilan tanilgan, braziliyalik nafaqaga chiqqan futbolchi, himoyachi sifatida oʻynagan va 1994-yilgi FIFA Jahon chempionatida gʻolib chiqqan Braziliya terma jamoasining bir qismi edi.
U oʻzining professional faoliyatining koʻp qismini Italiyaning „Roma“ klubida oʻtkazdi, keyinchalik u jamoa sardori sifatida ham ishladi va 2001-yilda klub bilan A Seriya chempionligini qoʻlga kiritdi. U AS Roma shon-shuhrat zaliga kiritilgan aʼzolardan biridir.[1]
Jamoalardagi faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aldair Flamengoda oʻynashni boshladi, u yerda 1986-yilda Campeonato Carioca shtat chempionatida gʻolib chiqdi. U 1989-yilda Yevropaga koʻchib oʻtdi, „Benfica“ bilan oʻynadi, Portugaliya Superkubogini qoʻlga kiritdi va jamoadagi yagona mavsumida Yvropa kubogi finaliga chiqdi.
Keyinchalik Aldair 1990-yilda „Roma“ga oʻtdi va bu klubda 2003-yilgacha 13 mavsum oʻynadi. U Giallorossi bilan jami 436 ta oʻyin oʻtkazib, jami 20 ta gol urgan. Bu davrda u 2001-yilda A Seriyada, bir marta Italiya Superkubogida va 1991-yilda bir marta Italiya Kubogida gʻolib chiqdi (shuningdek, oʻsha yili UEFA kubogi finaliga chiqdi). Aldair 2000-yilda FIFA XI da saylanish orqali dunyoning eng yaxshi futbolchilaridan biri sifatida tan olingan; u klub bilan hech qanday yirik xalqaro unvonlarni qoʻlga kiritmaganiga qaramay, Romaga sodiq qoldi.
Romadagi uzoq yillik faoliyati tufayli Aldair hozirda Italiya klubi tarixida eng koʻp oʻyin oʻtkazgan xorijlik futbolchi hisoblanadi va u 2003-yilda jamoani tark etganidan soʻng, klub uning 6-raqamli libosini istefoga chiqarishga qaror qildi. Biroq, bu istefo doimiy emas edi, chunki 2013-yilda 6-raqamli futbolka Kevin Strootmanga Aldairning roziligi bilan berilgan edi.[2] 1998-yilda u Giallorossi sardori etib saylandi, ammo qoʻl bogʻichini oʻsha paytdagi 22 yoshli Franchesko Tottiga berishni afzal koʻrdi.[3] Klubga qoʻshgan hissasi uchun Aldair 2012-yilda „“Roma shon-shuhrat zaliga kiritildi va shu tariqa klub tarixidagi eng yaxshi futbolchilardan biri sifatida e'tirof etildi. Roma muxlislari uni „Pluton“ deb atashgan.[4]
„Roma“dan keyin Aldair qisqa vaqt ichida „Jenoa CFC“ga qoʻshildi. 2005-yil iyul oyida Aldair Rio Branco uchun oʻynash rejalarini eʼlon qildi va klub uchun Stadual Chempionatda ikkita oʻyin oʻtkazdi va jamoasiga chempion boʻlishiga yordam berdi.
Sobiq jamoadoshi va yaxshi doʻsti Massimo Agostini Chempionlar ligasi kampaniyasini kuchaytirish uchun uni San-Marinoda SS Murata uchun oʻynashga ishontirdi. Murata 2006-07-yilgi UEFA kubogi saralashining birinchi bosqichida Kiprning APOEL jamoasiga umumiy hisobda 7–1 hisobida magʻlub boʻlganidan soʻng, Agostini Aldairni Italiya yarim oroliga qoʻshilishga chaqirishga qaror qildi. Aldair 2007-yilning iyul oyida Chempionlar ligasi saralash bosqichida ishtirok etgan.
Xalqaro karyera[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aldair 1990-yilgi FIFA Jahon chempionatida ishtirok etgan Braziliya terma jamoasining bir qismi edi. 1994-yilda u 1994-yilgi futbol boʻyicha jahon chempionatida gʻolib chiqqan Braziliya terma jamoasida oʻynab, karyerasining choʻqqisiga chiqdi. U 1998-yilgi Jahon chempionatida ham Braziliya terma jamoasida oʻynadi, chunki Braziliya yana bir bor finalga chiqdi, faqat Fransiyaga magʻlub boʻldi. U Braziliya terma jamoasi bilan uchta Amerika kubogida qatnashib, 1989 va 1997-yillarda chempionlikni qoʻlga kiritgan, 1995-yilda esa ikkinchi oʻrinni egallagan. Aldair 1996-yilgi yozgi Olimpiya oʻyinlarida bronza medalini qoʻlga kiritdi va 1997-yilda FIFA Konfederatsiyalar kubogini qoʻlga kiritgan Braziliya terma jamoasi tarkibida edi. Ushbu turnirlardan tashqari, Aldair Braziliya bilan ikkita oʻrtoqlik turnirida ham qatnashib, 1995-yilgi Umbro kubogini qoʻlga kiritdi va 1997-yilgi Tournoi de France musobaqasida ikkinchi oʻrinni egalladi. Umuman olganda, u 1989-2000-yillarda Braziliya terma jamoasi safida 81 marta maydonga tushib, 3 ta gol urgan.[5]
O'yin uslubi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Nafis va taktik jihatdan koʻp qirrali himoyachi Aldair oʻzining koʻrish qobiliyati, texnik qobiliyati va toʻp uzatish masofasi tufayli ham supuruvchi, ham markaziy himoyachi sifatida oʻynashga qodir edi. Uning toʻp bilan boʻlgan ishonchi, xususan, uzun toʻplarda mohirligi unga yarim himoyaga oʻtish va jamoadoshlariga imkoniyat yaratish imkonini berdi. Garchi u unchalik tez boʻlmasa-da, havoda oʻzini koʻrsatuvchi kuchli himoyachi edi. Shuningdek, u oʻyinni oʻqish qobiliyati tufayli uni oʻz vaqtida oldindan koʻra olardi va kelayotgan raqiblarni qiynaydigan xolatda kutib olardi. Aldair oʻzining himoya va texnik mahoratidan tashqari, butun faoliyati davomida oʻzining yetakchiligi va sport mahorati bilan ham tanilgan.[6][7][8]
Karyera statistikasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Jamoalardagi faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Klub faoliyati | Liga | |||
|---|---|---|---|---|
| Mavsum | Klub | Liga | Oʻyinlar | Gollar |
| Braziliya | Liga | |||
| 1985-yil | Flamengo | Seriya A | - | - |
| 1986-yil | 23 | 1 | ||
| 1987-yil | 7 | 0 | ||
| 1988-yil | 24 | 2 | ||
| 1989-yil | - | - | ||
| Portugaliya | Liga | |||
| 1989–90 | Benfica | Primera Liga | 22 | 5 |
| Italiya | Liga | |||
| 1990–91 | Roma | A seriya | 29 | 2 |
| 1991–92 | 33 | 3 | ||
| 1992–93 | 28 | 2 | ||
| 1993–94 | 12 | 0 | ||
| 1994–95 | 28 | 1 | ||
| 1995–96 | 31 | 0 | ||
| 1996–97 | 32 | 2 | ||
| 1997–98 yillar | 28 | 3 | ||
| 1998–99 | 27 | 0 | ||
| 1999–00 | 34 | 1 | ||
| 2000–01 | 15 | 0 | ||
| 2001–02 | 16 | 0 | ||
| 2002–03 | 17 | 0 | ||
| 2003–04 | Genuya | B seriya | 17 | 1 |
| San-Marino | Liga | |||
| 2007–08 | Murata | Campionato
Sammarincha |
10 | 0 |
| 2008–09 | - | - | ||
| 2009–10 | - | - | ||
| Mamlakat | Braziliya | 54 | 3 | |
| Portugaliya | 22 | 5 | ||
| Italiya | 347 | 15 | ||
| San-Marino | 10 | 0 | ||
| Jami | 433 | 23 | ||
Xalqaro[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Braziliya terma jamoasi | ||
|---|---|---|
| Yil | Oʻyinlar | Gollar |
| 1989 | 15 | 0 |
| 1990 | 3 | 1 |
| 1991 | - | - |
| 1992 | - | - |
| 1993 | - | - |
| 1994 | 11 | 0 |
| 1995 | 13 | 1 |
| 1996 | 1 | 0 |
| 1997 | 19 | 1 |
| 1998 | 9 | 0 |
| 1999 | 3 | 0 |
| 2000 | 6 | 0 |
| Jami | 80 | 3 |
Yutuqlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Klub[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Flamengo[9]
- Campeonato Carioka: 1986-yil
- Campeonato Brasileiro A Seriya: 1987-yil yil
- Benfica[10]
- Portugaliya superkubogi: 1989-yil
- Roma[11]
- A seriya: 2000–01-yil
- Italiya kubogi: 1990–91-yil
- Italiya Superkubogi: 2001-yil
- Murata[12]
- Campionato Sammarinese di Calcio: 2007–08-yil
Xalqaro[tahrir | manbasini tahrirlash]
- FIFA Jahon chempionati: 1994-yil; Ikkinchi oʻrin 1998-yil
- Copa Amerika: 1989-yil,[15] 1997-yil; Ikkinchi oʻrin 1995-yil
- Yozgi Olimpiya oʻyinlari: bronza medali 1996-yil
- FIFA Konfederatsiyalar kubogi: 1997-yil
Individual[tahrir | manbasini tahrirlash]
- FIFA XI: 2000-yil[16]
- Golden Foot: 2008-yil, futbol afsonasi sifatida[17]
- AS Roma shon-sharaf zali: 2012[18]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „A.S. Roma Hall of Fame“. A.S. Roma. 21-iyul 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-iyul 2017-yil.
- ↑ „CALCIO, ROMA: STROOTMAN AVRA' MAGLIA N. 6 DI ALDAIR | News Sport | Repubblica.it“. 2018-yil 11-martda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Aldair: "Totti un leader silenzioso, scelsi io di dargli la fascia da capitano"“.
- ↑ „Pluto Aldair: Classe e lentezza“ (5-oktabr 2016-yil).
- ↑ „Aldair's profile on sambafoot.com“. Sambafoot (4-iyul 2007-yil). 27-oktabr 2009-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-sentabr 2007-yil.
- ↑ Darwin Pastorin. „ALDAIR, Nascimento Dos Santos“ (it). Enciclopedia dello Sport Treccani. Qaraldi: 5-iyun 2015-yil.
- ↑ Corrado Zunino. „La rabbia di Capello“ (it). La Repubblica (20-avgust 1998-yil). Qaraldi: 5-iyun 2015-yil.
- ↑ Franco Melli. „le paure della Roma passano con Aldair“ (it). Il Corriere della Sera (26-noyabr 1992-yil). Qaraldi: 5-iyun 2015-yil.
- ↑ „Aldair“. Yahoo.com. Qaraldi: 5-fevral 2016-yil.
- ↑ „Aldair“. Yahoo.com. Qaraldi: 5-fevral 2016-yil.
- ↑ „Aldair“. Yahoo.com. Qaraldi: 5-fevral 2016-yil.
- ↑ „Aldair“. Soccerway. Qaraldi: 5-fevral 2016-yil.
- ↑ „Aldair“. Yahoo.com. Qaraldi: 5-fevral 2016-yil.
- ↑ „Aldair“. Soccerway. Qaraldi: 5-fevral 2016-yil.
- ↑ Tabeira. „Copa América 1989“. RSSSF (2-may 2013-yil). Qaraldi: 6-iyul 2015-yil.
- ↑ „FIFA XI´s Matches – Full Info“.
- ↑ „Golden Foot Legends“. goldenfoot.com. 16-aprel 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-mart 2015-yil.
- ↑ „A.S. Roma Hall of Fame“. A.S. Roma. 21-iyul 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-iyul 2017-yil.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Aldair – FIFA competition record (archived)
- Aldair at National-Football-Teams.com
- Aldair (Wayback Machine saytida 2022-05-22 sanasida arxivlangan) at ForaDeJogo
- Aldair at FootballDatabase.eu
- Aldair at WorldFootball.net