Adamit

Asosiy
Formulasi	Zn2AsO4(OH)
Fizik xususiyatlari
Rangi	Sariq, yashil, oq (kamdan-kam), binafsha (kamdan-kam)
Qirra rangi	oq
Yaltiroqlik	shishasimon
Shaffoflik	shaffof
Qattiqlik	3,5
Sinishi	moʻrt
Zichligi	4,3—4,5 g/sm³ g/sm³
singoniyasi	Rombik (planaksiyal)
	Adamit

Adamit (Zn₂AsO₄(OH)) — qoʻshimcha gidroksil anionlari boʻlgan sink arsenatli ikkilamchi mineral. Adamit fransuz mineralogi Gilbert-Jozef Adam (1795-1881) sharafiga nomlangan^[2]. Rombik kristall sistemada kristallanadi. Bu odatda rux rudasi paydo boʻlishidan yuqori oksidlangan yoki nurash zonasida uchraydi. Sof adamit rangsiz lekin odatda Fe aralashmalari tufayli sariq rangga ega. Yashil ranglar ham paydo boʻladi va mineral tuzilishdagi mis almashinuvi bilan bogʻliq^[3]. Olivenit mis arsenat boʻlib, adamit bilan izostrukturali boʻlib, rux va mis oʻrtasida sezilarli darajada almashinadi, natijada kuproadamit deb ataladigan oraliq mahsulot paydo boʻladi.

Hosil boʻlishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Adamit ikkilamchi mineral sifatida rux va mishyak oʻz ichiga olgan gidrotermal mineral konlarning oksidlangan zonasida uchraydi^[2]. Smitsonit, hemimorfit, skorotit , olivenit , kaltsit, kvarts va temir va marganets oksidlari bilan bogʻliq holda hosil boʻladi. U yupqa qobiq yoki druza shaklida ajratiladi. Kamroq tarqalgani prizmatik kristallar boʻlib, baʼzida fanatlarning oʻzaro oʻsishini hosil qiladi. Asosan adamit temir gidroksidlarida, limonitda oʻsadi.

Kimyoviy tarkibi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Zn — 56,78 %
Kabi — 26,13 %
H — 0,35 %
O — 27,90 %

Kelib chiqishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Adamit birinchi marta Atakama choʻlida (Chili) ikkilamchi ruda konlarining oksidlanish zonalarida oz miqdorda topilgan. Rossiya (Dalnegorsk), Jazoir , Meksika (Mapimi), Turkiya , Gretsiya va Fransiyada ham topilgan. Dunyoda adamit qazib olinadigan Gretsiyaning janubi -sharqiy sohilidagi Lavrion , Rodelgraben (Avstriya) va Monte Valerio (Italiya) konlari mavjud. Adamitning yaxshi namunalari AQShning Namibiya (Yuta okrugi), Chili , Mapimi (Meksika) da qazib olinadi. Adamit kristallarining uzunligi kamdan-kam hollarda bir santimetrdan oshadi ammo baʼzilari masalan Meksikadagi Mapimi konidagi adamit uzunligi 2,5 santimetrgacha boradi.