AbbVie

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

AbbVie — 2013-yilda tashkil etilgan amerikalik ochiq biofarmatsevtika kompaniyasi. U Abbott Laboratories kompaniyasining bir qismi sifatida paydo boʻlgan.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

2011-yil 19-oktyabrda Abbott Laboratories ikkita ochiq kompaniyaga boʻlinish rejasini eʻlon qildi. Yangi Abbott laboratoriyalari tibbiy asboblar, diagnostika uskunalari va oziq-ovqat mahsulotlarini oʻz ichiga olgan diversifikatsiyalangan mahsulotlarga ixtisoslashgan boʻladi, AbbVie esa tadqiqotga asoslangan farmatsevtika ishlab chiqaruvchisi sifatida ishlaydi.[1] Ajralish 2013-yil 1-yanvardan kuchga kirdi va AbbVie 2013-yil 2-yanvarda Nyu-York fond birjasida (ABBV) rasman roʻyxatga olindi[2]

Oʻsha paytdagi bosh direktor Miles Uaytning soʻzlariga koʻra, boʻlinishdan maqsad bozorlarga ikki biznesni alohida baholash imkonini berish edi.[3] Baʻzi sarmoyadorlar bu boʻlinish dori-darmon boʻlimi daromadining yarmini tashkil etgan Humira patentlarining muddati yaqinda tugashi munosabati bilan dori-darmon boʻlimi duch keladigan qiymat yoʻqolishidan qurilma biznesining qiymatini himoya qilish uchun qilinganidan xavotirda edilar.[3]

2015-yil dekabr holatiga koʻra, kompaniya butun dunyo boʻylab 28 000 dan ortiq kishini ish bilan taʻminlagan va 170 dan ortiq mamlakatlarda jismoniy shaxslarga mahsulot yetkazib bergan.[4]

2020-yil mart oyida, COVID-19 pandemiyasi xalqaro inqirozga aylanganda, Isroil hukumati AbbVie kompaniyasini davolash va oldini olish uchun lopinavir /ritonavir markasi boʻlgan Kaletra patentlariga litsenziya olishga majbur qilishini eʼlon qildi. OIV/OITSning COVID-19 ga qarshi kurashda ham qoʻllanilishi mumkinligi taxmin qilingan. Bunga javoban AbbVie oʻz patentlarini dori vositalariga qoʻllashni butunlay toʻxtatishini eʻlon qildi.[5]

2021-yil iyun oyida AQSh Senatining Moliya qoʻmitasi raisi Ron Uayden (D-OR) boshchiligida kompaniya soliq qonunchiligida saqlangan daromaddan oʻz aktsiyalarini qaytarib sotib olish uchun 2017-yilgi Soliqlarni qisqartirish va ish oʻrinlari toʻgʻrisidagi qonundan foydalanganligini aniqlash uchun tergov boshladi.[6] AbbVie bosh direktori Richard Gonsalesga yoʻllagan maktubida Uayden kompaniya 2020-yilda AQShda soliq toʻlashdan oldin 4,5 milliard dollar zarar koʻrganini va oʻsha yili chet elda soliq toʻlashdan oldingi foydasi 7,9 milliard dollarni tashkil etganini qayd etdi. Uayden kompaniyani AQSh soliqlaridan qochish uchun daromadni oʻzgartirishda aybladi.[7]

Sotib olishlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

2014-yil yanvar oyida kompaniya ImmuVenni oshkor etilmagan summaga sotib oldi.  2014-yil 3-sentyabrda AbbVie va Infinity Pharmaceuticals saraton bilan kasallangan bemorlarni davolash uchun Infinity kompaniyasining PI3K inhibitori duvelisibni ishlab chiqish va tijoratlashtirish boʻyicha global hamkorlikka kirishganliklarini eʻlon qilishdi. Oʻsha kuni AbbVie va Calico qarilik kasalliklari, shu jumladan neyrodegeneratsiya va saraton kasalligi bilan ogʻrigan bemorlar uchun yangi davolash usullarini kashf qilish, ishlab chiqish va bozorga chiqarish maqsadida ilmiy-tadqiqot ishlari boʻyicha hamkorlikka kirishganliklarini eʻlon qilishdi. California Life Company, Calico sifatida faoliyat yuritadi, Alphabet Inc.ning qarish va yosh bilan bogʻliq kasalliklarga yoʻnaltirilgan shoʻʻba korxonasi boʻlib, uni Genentech kompaniyasining sobiq raisi va bosh direktori Artur D. Levinson hamda Genentech kompaniyasining sobiq EVP va bosh tibbiy xodimi Hal V. Barron boshqaradi (kim keyinchalik kompaniyani tark etdi).[8]

2014-yil oktyabr oyida, uzoq davom etgan muzokaralardan soʻng, AbbVie Shire -ni sotib olish boʻyicha sa’y-harakatlarini toʻxtatdi. AQSh gʻaznachiligi; AbbVie ajralish uchun 1,6 milliard dollar toʻlashi kerak edi.[9]

2015-yil 4-martda AbbVie Pharmacyclics onkologiya firmasini va uning qon saratonini davolash uchun ibrutinibni sotib olish boʻyicha kelishuvini eʻlon qildi; AstraZeneca, shuningdek, Pharmacyclics sotib olish uchun taklif qilgan edi.[10][11] Bitim shartlariga koʻra, AbbVie naqd pul va AbbVie kapitali aralashmasi sifatida har bir aksiya uchun 261,25 dollar toʻlashga rozi boʻldi. Taxminan 21 milliard dollarga baholangan xarid 2015-yil 26-mayda yakunlandi[12] Pharmacyclics nomi saqlanib qoldi va u AbbVie kompaniyasining avvalgi Sunnyvale (Kaliforniya) shtab-kvartirasidan shoʻʻba korxonasi sifatida ishlaydi.[13] 2015-yil 3-iyunda AbbVie va Halozyme Therapeutics AbbVie muolajalari va Halozyme’ning ENHANZE dori yetkazib berish texnologiyasini birlashtirgan mahsulotlarni ishlab chiqish va tijoratlashtirish boʻyicha global hamkorlik va litsenziyalash kelishuviga kirganliklarini e’lon qildilar, bu 2016-yil noyabrida tugatildi[14]

2016-yil 28-aprelda kompaniya Stemcentrxni 9,8 milliard dollarga sotib olishini eʻlon qildi.[15] Bir kun oʻtgach, kompaniya Galapagos bilan ikki yarim yillik mukovistsidoz kasalligi boʻyicha kelishuvni kengaytirishni eʻlon qildi, bu esa muhim toʻlovlarni 600 million dollarga ikki baravar oshirishi mumkin.[16]

2019-yil 25-iyunda AbbVie Irlandiyada joylashgan Allergan plc kompaniyasini taxminan 63 milliard dollarga sotib olishini eʼlon qildi; ammo tranzaktsiya soliq inversiyasi sifatida tuzilmaydi va bitimdan keyin AbbVie (va guruh) soliq maqsadlarida AQShda qonuniy yashash joyida qoladi;[17][18] AbbVie kompaniyasining Allergan plc kompaniyasini sotib olishi 2020-yil 4-sentyabrda Federal Savdo Komissiyasi tomonidan boshqarilgan antimonopoliyani buzdi.[19] Iyul oyida kompaniya Mavupharmani sotib olishini eʻlon qildi, bu esa saratonga qarshi dori-darmonlarni ishlab chiqarish liniyasini kengaytirdi.[20][21]

2021-yil may oyida Allergan Aesthetics Solitonni sotib olishini eʻlon qildi.[22] Iyun oyida Abbvie TeneoOne va uning yetakchi birikmasi TNB-383B ni sotib olishini eʻlon qildi. Murakkab relapsli yoki refrakter multipl miyelom uchun BCMA maqsadli immunoterapevtik hisoblanadi.[23]

2022-yil mart oyida Abbvie Belgiyada joylashgan Syndesi Therapeutics kompaniyasini 1 milliard dollargacha sotib olishini eʻlon qildi va uning 2A sinaptik pufak oqsili va SDI-118 qoʻrgʻoshin birikmasining yangi modulyatorlari portfelini sotib oladi.[24][25]

Qabul qilish tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hamkorlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

2016-yil 10-fevralda AbbVie va Kembrij, Massachusets shtatida joylashgan Synlogic koʻp yillik ilmiy-tadqiqot ishlari boʻyicha hamkorlikni eʼlon qildi. Synlogic - bu MITdagi Jeyms Kollinz va Tim Lu laboratoriyalarida olib borilgan tadqiqotlar asosida qurilgan sintetik biologiya kompaniyasi. Hamkorlikning bir qismi sifatida AbbVie butun dunyo boʻylab Synlogic-ning yalligʻlanishli ichak kasalliklarini davolash uchun probiyotiklarga asoslangan texnologiyasiga ega boʻladi va tadqiqot guruhlari Kron kasalligi va yarali kolitga eʻtibor qaratadilar.[27] 2016-yilning aprel oyida kompaniya Chikago universiteti bilan hamkorlikda onkologiyaning bir qator yoʻnalishlarini: koʻkrak, oʻpka, prostata, yoʻgʻon ichak va gematologik saratonlarni oʻrganishga kirishdi.[28] Xuddi shu oyda kompaniya Argenx-ning ARGX-115 klinikadan oldingi immunoterapiyasini birgalikda tijoratlashtirishini eʻlon qildi. ARGX-115 - bu T hujayralarining immunosupressiv taʻsirini kuchaytiradigan membrana oqsili boʻlgan GARP (glikoprotein A takrorlanishi ustunlik qiladi) ga qaratilgan birinchi sinfdagi immunoterapiya.[29] Kompaniya, shuningdek, CD71 (transferrin retseptorlari 1) ga qarshi CytomX Probody konjugatlaridan kamida bittasini birgalikda ishlab chiqish/tijoriylashtirish boʻyicha kelishuvni eʻlon qildi.[30]

2020-yil mart oyida AbbVie Kaletra/Aluvia OIV dorisini COVID-19 ni davolashning mumkin boʻlgan davolash usuli sifatida baholash rejalarini eʼlon qildi. Dori samaradorligini tekshirish uchun kompaniya turli mamlakatlardagi sogʻliqni saqlash idoralari bilan turli hamkorlikka kirishdi.[31] Biroq, birinchi koʻr boʻlmagan, randomizatsiyalangan sinov preparatni ogʻir COVID-19-ni davolash uchun foydali emasligini aniqladi.[32]

Mahsulotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Wall Street Journal maʻlumotlariga koʻra, 2016-yil yanvar oyi holatiga koʻra, maxsus dori ibrutinib Qoʻshma Shtatlarda yiliga ulgurji 116 600 dan 155 400 dollargacha turadi. Chegirmalar va tibbiy sugʻurtaga qaramay, taqiqlangan narx baʻzi bemorlarning retseptlarini toʻldirmasliklariga olib keladi.[33] AbbVie preparatning global savdosini 2016-yilda 1 milliard dollar va 2020-yilda 5 milliard dollarga baholaydi[33]

2018-yilda u Texnologik va qurilish sudida NHS Angliyaga qarshi sud jarayonini boshladi, chunki ular gepatit uchun etkazib beruvchilarni izlashda "NHS tomonidan amalga oshirilgan yagona yirik dori-darmon xaridi" deb taʻriflangan paytda ular xarid qoidalarini buzganliklari va kompaniyaga adolatli munosabatda boʻlmaganliklari daʻvo qilingan. C muolajalari.[34] 2019-yilda Buyuk Britaniya sudi AbbVie ning NHSga qarshi ishini rad etdi.[35]

2019-yil holatiga koʻra, kompaniya ushbu sohadagi asosiy raqobatchisi Vertex tomonidan katta muvaffaqiyatlarga erishganiga qaramay, mukovistsidoz kasalligi sohasida mahsulot ishlab chiqarishga sodiq qoldi.[36]

Bahslar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dori narxining oshishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Humira - revmatoid artrit, Kron va boshqa otoimmün kasalliklarni davolash uchun ishlatiladigan dori. Birinchi marta 2003-yilda chiqarilgan AbbVie oʻshandan beri dori narxini 470 foizdan koʻproq koʻtardi, bu esa yillik yetkazib berish bilan yakunlanib, hozirda taxminan 77 000 dollarni tashkil etadi. Mantiya hujayrali limfoma va boshqa saraton kasalliklarini davolashda ishlatiladigan Imbruvica preparati narxini 2013-yilda ishlab chiqarilganidan beri 82 foizga oshirdi. 2022-yilda uning narxi 181 529 dollarni tashkil qiladi. Har kuni toʻrtta tabletka oladigan bemorlar uchun bu 242 039 dollar turadi.[37]

Raqobatga qarshi amaliyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

AbbVie potentsial arzonroq biosimilarlarning bozorga kirishiga yoʻl qoʻymaslik uchun raqobatga qarshi patent chakalakzorlaridan foydalanganlikda ayblangan. Hozirda u Humira biosimilarini bozorga chiqarishga harakat qilayotgan Islandiya Alvotechga qarshi qonunchilik kurashida.[38][39] AbbVie shoʻba korxonasi boʻlgan Forest Laboratories oʻzining Altsgeymer kasalligiga qarshi dori vositasi Namendaning umumiy versiyalarining bozorga kirishiga yoʻl qoʻymaslik uchun noqonuniy bitimlardan foydalanganlikda ayblangan.[40][41]

2018-yilda AbbVie xolesterinli Tricor preparatini ilgari surish uchun orqaga qaytarish sxemalaridan foydalangani haqidagi ayblovlarni hal qilish uchun 25 million dollar toʻlashga rozi boʻldi.[42] 2020-yilda AbbVie "hamshira elchilari" yordamida revmatoid artritga qarshi "Humira" preparatini targʻib qilish uchun orqaga qaytarish sxemalaridan foydalangani haqidagi ayblovlarni hal qilish uchun 24 million dollar toʻlashga rozi boʻldi.[43][44]

Uglerod izi[tahrir | manbasini tahrirlash]

AbbVie 2020-yil 31-dekabrda tugaydigan oʻn ikki oy davomida jami CO2 emissiyasini (toʻgʻridan-toʻgʻri + bilvosita) 508 Kt (-57 /-10,1%) tashkil etdi.[45] va 2015-yilgi bazaviy yilga nisbatan 2025-yilga kelib emissiyalarni 25 foizga kamaytirishni rejalashtirmoqda.[46]

AbbVie kompaniyasining yillik jami CO2 emissiyasi - Bozorga asoslangan qamrov 1 + qamrov 2 (kilotonnalarda)
2014-yil dekabr 2015-yil dekabr 2016-yil dekabr 2017-yil dekabr 2018-yil dekabr 2019-yil dekabr 2020-yil dekabr
679[47] 654[48] 610[49] 583[50] 585[51] 565[52] 508[45]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Abbott Labs to Split Into 2 Companies“. The New York Times (19-oktabr 2011-yil). Qaraldi: 19-oktabr 2011-yil.
  2. ↑ „Abbott Completes Separation of Research-Based Pharmaceuticals Business“. AbbVie Inc. (2-yanvar 2013-yil). 2013-yil 14-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-yanvar 2013-yil.
  3. ↑ 3,0 3,1 „More than splitting pills: Health care giant Abbott Laboratories ready to spin off AbbVie“. Chicago Tribune (30-dekabr 2012-yil). Qaraldi: 25-oktabr 2016-yil.
  4. ↑ „AbbVie - About Us“. abbvie.com. 2016-yil 26-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-yanvar 2016-yil.
  5. ↑ Bonadio. „Drug companies should drop their patents and collaborate to fight coronavirus“. The Conversation (1-aprel 2020-yil).
  6. ↑ Kovaleski. „Senate Finance Committee launches investigation into Abbvie tax practices“. Financial Regulation News. Macallan Communications (4-iyun 2021-yil).
  7. ↑ Owusu. „AbbVie Faces U.S. Senate Pressure Over Tax Payments“ (en-us). TheStreet (2021-yil 2-iyun).
  8. ↑ „Google-Backed Calico Joins AbbVie in Up to $1.5B Collaboration“. Genetic Engineering & Biotechnology News (3-sentabr 2014-yil). Qaraldi: 4-iyun 2015-yil.
  9. ↑ Gelles, David. „After Tax Inversion Rules Change, AbbVie and Shire Agree to Terminate Their Deal“. The New York Times.
  10. ↑ Nisen, Max (2015). „AstraZeneca Chases AbbVie, Cheaply“. Chicago Business (online, December 17-nashr). Crain's. Qaraldi: 31–dekabr 2015–yil.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  11. ↑ Staff (1–aprel 2015–yil). „AbVie Acquires Oncology Drug Firm Pharmacyclics for $21B“. Genetic Engineering & Biotechnology News. 35-jild, № 5. 10-bet.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  12. ↑ Rockoff, Jonathan D.; Loftus, Peter. „AbbVie to Buy Pharmacyclics in $21 Billion Deal“. The Wall Street Journal (5-mart 2015-yil). Qaraldi: 4-iyun 2015-yil.(subscription required)
  13. ↑ „AbbVie (ABBV) Announces Completion of Pharmacyclics Acquisition“. StreetInsider.com (26-may 2015-yil). Qaraldi: 5-iyun 2015-yil.
  14. ↑ „Abbvie Terminates Development Deal with Halozyme - GEN“. GEN (21-noyabr 2016-yil).
  15. ↑ „AbbVie to Acquire Stemcentrx for Up to $9.8B“. GEN (28-aprel 2016-yil).
  16. ↑ „Galapagos, AbbVie Expand CF Collaboration to Up-to-$600M“. GEN (29-aprel 2016-yil).
  17. ↑ Julia Kollewe. „Botox maker Allergan bought by US drug giant for $63bn“ (25-iyun 2019-yil). Qaraldi: 25-iyun 2019-yil.
  18. ↑ Rebecca Spalding; Riley Griffin. „AbbVie Strikes $63 Billion Deal for Botox Maker Allergan“. Bloomberg News (25-iyun 2019-yil). Qaraldi: 25-iyun 2019-yil. „The deal will return Allergan to the U.S., at least for tax purposes.“.
  19. ↑ „FTC Approves Final Order Imposing Conditions on AbbVie Inc.'s Acquisition of Allergan plc“ (inglizcha). Federal Trade Commission (4-sentabr 2020-yil). Qaraldi: 5-sentabr 2020-yil.
  20. ↑ „AbbVie Dives into STING and Boehringer Ingelheim Snaps Up Swiss-based AMAL“. BioSpace (15-iyul 2019-yil).
  21. ↑ „AbbVie Enhances Early Stage Oncology Pipeline with Acquisition of Mavupharma“. BioSpace (2019-yil 15-iyul).
  22. ↑ „Allergan Aesthetics to Acquire Soliton, Expanding Body Contouring Portfolio“.
  23. ↑ „With Myeloma Drug Proving Merit in Phase I, AbbVie Scoops up TeneoOne“.
  24. ↑ „AbbVie Bolsters Neuro Platform with $1B Syndesi Buy“.
  25. ↑ „AbbVie Acquires Syndesi Therapeutics, Strengthening Neuroscience Portfolio“.
  26. ↑ „AbbVie Announces Commencement of Exchange Offers and Consent Solicitations for Allergan Notes“. BioSpace.
  27. ↑ „AbbVie, Maker of World's No. 1 Drug, Bets Synthetic Biology Startup Can Raise the Bar“. Forbes (10-fevral 2016-yil). Qaraldi: 10-fevral 2016-yil.
  28. ↑ „AbbVie, University of Chicago Launch Cancer Research Alliance“. GEN (20-aprel 2016-yil).
  29. ↑ „AbbVie to Co-Develop argenx's Cancer Immunotherapy ARGX-115 - GEN News Highlights - GEN“. GEN.
  30. ↑ „AbbVie to Co-Commercialize CytomX's Probody Drug Conjugates“. GEN.
  31. ↑ „Covid-19 treatment tested through HIV medicine by AbbVie.“ (inglizcha) (11-mart 2020-yil). Qaraldi: 11-mart 2020-yil.
  32. ↑ „A Trial of Lopinavir-Ritonavir in Adults Hospitalized with Severe Covid-19“. New England Journal of Medicine. 382-jild, № 19. 2020-yil mart. 1787–1799-bet. doi:10.1056/NEJMoa2001282. PMC 7121492. PMID 32187464. „This randomized trial found that lopinavir–ritonavir treatment added to standard supportive care was not associated with clinical improvement or mortality in seriously ill patients with Covid-19 different from that associated with standard care alone.“ {{cite magazine}}: Invalid |display-authors=6 (yordam); sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)
  33. ↑ 33,0 33,1 Walker, Joseph. „Patients Struggle With High Drug Prices“. Wall Street Journal (1-yanvar 2016-yil). Qaraldi: 1-yanvar 2016-yil.
  34. ↑ „NHS England taken to court over 'largest ever medicines procurement'“. Health Service Journal (6-noyabr 2018-yil). Qaraldi: 8-dekabr 2018-yil.
  35. ↑ Burki, Talha (2019). „UK court dismisses Abb Vie's legal challenge against the NHS“. The Lancet. 393-jild, № 10169. 307–308-bet. doi:10.1016/S0140-6736(19)30156-4.
  36. ↑ Carroll. „AbbVie doubles down on cystic fibrosis R&D, adding a new drug to the pipeline as Vertex seals its domination of the field with Trikafta OK“. EndpointNews (25-oktabr 2019-yil).
  37. ↑ „Pharmaceutical company AbbVie inflated prices for two major drugs, House Oversight report says“ (inglizcha). NBC News. Qaraldi: 6-fevral 2022-yil.
  38. ↑ „Alvotech Files Suit to Invalidate Humira Patents“ (inglizcha). The Center For Biosimilars. Qaraldi: 6-fevral 2022-yil.
  39. ↑ „Alvotech Beats Back AbbVie's Trade Secrets Lawsuit“ (inglizcha). www.businesswire.com (7-oktabr 2021-yil). Qaraldi: 6-fevral 2022-yil.
  40. ↑ „AbbVie subsidiary Forest faces more antitrust litigation over Alzheimer's drug as judge rejects its bid to toss case“ (inglizcha). FiercePharma (14-iyun 2021-yil). Qaraldi: 6-fevral 2022-yil.
  41. ↑ Pierson, Brendan. „AbbVie must face health plans' lawsuit over Alzheimer's drug“ (inglizcha). Reuters (11-iyun 2021-yil). Qaraldi: 6-fevral 2022-yil.
  42. ↑ „Abbott Laboratories and AbbVie Inc. to Pay $25 Million to Resolve False Claims Act Allegations of Kickbacks and Off-Label Marketing of the Drug TriCor®“ (inglizcha). www.justice.gov (26-oktabr 2018-yil). Qaraldi: 6-fevral 2022-yil.
  43. ↑ „AbbVie accused of 'far-reaching' kickback scheme for Humira“ (inglizcha). BioPharma Dive. Qaraldi: 6-fevral 2022-yil.
  44. ↑ „In kickbacks case, California insurance chief says AbbVie used nurse 'ambassadors' to protect Humira sales“ (inglizcha). FiercePharma (18-sentabr 2018-yil). Qaraldi: 6-fevral 2022-yil.
  45. ↑ 45,0 45,1 „AbbVie's Sustainability Report for 2020Q4“. 2021-yil 17-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  46. ↑ „AbbVie's Sustainability Report for 2020Q4“. 2021-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  47. ↑ „AbbVie's Sustainability Report for 2018Q4“. 2021-yil 1-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  48. ↑ „AbbVie's Sustainability Report for 2019Q4“. 2020-yil 25-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  49. ↑ „AbbVie's Sustainability Report for 2020Q4“. 2021-yil 17-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  50. ↑ „AbbVie's Sustainability Report for 2020Q4“. 2021-yil 17-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  51. ↑ „AbbVie's Sustainability Report for 2020Q4“. 2021-yil 17-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  52. ↑ „AbbVie's Sustainability Report for 2020Q4“. 2021-yil 17-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=AbbVie&oldid=3873888" dan olindi