Aşağı Ağcakənd

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Aşağı Ağcakənd
Շահումյան • Shahumyan
Aşağı Ağcakənd is located in Azerbaijan
Aşağı Ağcakənd
Aşağı Ağcakənd
Aşağı Ağcakənd is located in Republic of Artsakh
Aşağı Ağcakənd
Aşağı Ağcakənd
Joylashuv: 40°25′20″N 46°33′36″E / 40.42222°N 46.56000°E / 40.42222; 46.56000 G OKoordinatalari: 40°25′20″N 46°33′36″E / 40.42222°N 46.56000°E / 40.42222; 46.56000 G O
Mamlakat Ozarbayjon bayrogʻi Ozarbayjon
Tuman Goranboy

Aşağı Ağcakənd (Ashaghy Aghjakend; armancha: Շահումյան)— Ozarbayjon ning Gʻoranboy tumani tarkibiga kiruvchi qishloq. Munitsipalitet Asagi Agcakend, Yuxari Agcakend va Meshali qishloqlaridan iborat[1] Qishloqda Birinchi Togʻli Qorabogʻ urushi va Operation Ringgacha armanlar koʻpchilikni tashkil qilgan.[2]

Toponimiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qishloq allaqachon tanilgan Nerkinshen edi(armancha: Ներքինշեն).[3].

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Antik davrda hudud Artsax tarkibiga kirgan; oʻrta asrlarda Xachen knyazligi tarkibida boʻlgan; 17-18-asrlarda bu hudud Gulistonning Melik-Aboviya sulolasi Melikdomlari tarkibiga kirgan, poytaxti shu nomdagi qalʼada joylashgan[4].

Sovet davrida bu hudud Armanlar bolsheviklar Stepan Shaumyan sharafiga oʻzgartirilgan, uning maʼmuriy markazi, avvalroq armanlarning Nerkishen qishlogʻi boʻlgan[5] yoki Nerkinshen[3] (Nerkin Shen, Ներքին Շեն "pastki qishloq") xuddi shu nomni olgan.

1990-yillarga kelib Shohumyan tumani aholisi deyarli faqat armanlar edi, garchi bu hudud Sovet Ittifoqi tomonidan Togʻli Qorabogʻ avtonom viloyati chegaralariga kiritilmagan edi. 1991-yil bahor-yoz oylarida SSSR prezidenti Mixail Gorbachev Operation Ringni qatl etishni buyurdi, bunda Sovet Qizil Armiya hududning baʼzi arman qishloqlarini (xususan, Getashen va Martunashenni) oʻrab oldi. va ularning aholisini Armaniston SSRga zo'ravonlik bilan surgun qilgan. Shohumyanning yigirma uchta qishlog'ida yashovchi 17 mingga yaqin arman mintaqadan quvib chiqarildi.

1991-yil dekabrda Sovet Ittifoqi parchalanishi bilan Shohumyanga Artsax Respublikasi da'vogarlik qildi va Birinchi Tog'li Qorabog' urushi paytida jiddiy janglar o'chog'iga aylandi. Bu 1992-yil yozida, Ozarbayjon armiyasi hududning katta qismini oʻz nazoratini saqlab qolishga muvaffaq boʻlganida avjiga chiqdi. Zarar katta bo'ldi va arman aholisi qochib ketdi.1992-yilda Shaumyan nomi Aşağı Agcakand deb oʻzgartirildi va shundan soʻng bu shahar qisman Ozarbayjon qochqinlari va ichki koʻchirilganlar tomonidan qayta joylashdi[6].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Belediyye Informasiya Sistemi“ (az). 2008-yil 24-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  2. „Карта 33. Зона конфликта в Нагорном Карабахе (1988–1994...)“. iriston.com.
  3. 3,0 3,1 Сергей Новиков: Нагорный Карабах. Фронт за околицей. Часть третья, 19 май, 2017 (Map with names)
  4. G. Melvyn Howe, Ronald Grigor Suny, Aleksey Aleksandrovich Mints, Charles James Frank Dowsett, Armenia, Encyclopaedia Britannica. Quote: "In mountainous Karabakh a group of five Armenian maliks (princes) succeeded in conserving their autonomy and maintained a short period of independence (1722-30) during the struggle between Persia and Turkey at the beginning of the 18th century; despite the heroic resistance of the Armenian leader David Beg, the Turks occupied the region but were driven out by the Persians under the general Nādr Qolī Beg (dan 1736-47, Nādir Shah) in 1735."
    - Encyclopaedia of Islam. — Leiden: BRILL, 1986. — vol. 1. — p. 639-640.
    - Րաֆֆի (Հակոբ Մելիք-Հակոբյան). Խամսայի մելիքութիւնները: Ղարաբաղի աստղագէտը: Գաղտնիքն Ղարաբաղի, Վիեննա, 1906. [Raffi (Hakob Melik-Hakobyan). The History of Karabagh's Meliks, Vienna, 1906, in Armenian. Another edition is «Խամսայի մելիքությունները», Երկերի ժողովածու, Երևան, 1964. Collection of Yerkrapah, Yerevan, 1964.]
  5. Egbert Jahn, Nationalism in Late and Post-Communist Europe, vol. 2, Nomos, 2009, p. 277.
  6. Trailblazer "Azerbaijan with Excursions to Georgia", Hindhead, UK, 2004; p245

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]