Arsenal Futbol klubi (ingl. Arsenal Football Club; arabcha talaffuzi: [ˈɑrsənəl]) — Londonning professional klublaridan biri. 1886 yilda Dial Square nomi bilan asos solingan. Angliya premyer ligasida qatnashib butun tarixining asosiy qismida premyer ligada qatnashib kelmoqda. Angliyada XX asrning eng muvaffaqiyatli klubi nomini olgan. Arsenal Angliya Primer ligasini 13 marotaba, Angliya kubogini 12 marotaba yutgan. Arsenal 1marotaba Uefa Chempionlar ligasi(2006) va Yevropa ligasi (2019) finalchisi boʻlgan. Arsenal muxlislari oʻzlarini „Gunners“ yaʼni "Toʻpchilar deb atashadi.
Murabbiy Mikel Arteta.
„Arsenal“ klubi 1886-yil oktyabr oyida Londonning janubi-sharqida Vulvichda joylashgan „Royal Arsenal“ artilleriya zavodi ishchilari tomonidan tashkil etilgan. Dastlab klub „Dayal Skuer“ (ingl. Dial Square) (koʻplab birinchi tarkib oʻyinchilari ishlagan kema qurilishi ustaxonalaridan biri nomi bilan)[2]. Oʻzining birinchi oʻyinini „Arsenal“ 1886-yil 11-dekabrda "Istern Wonderers"ga qarshi oʻtkazdi. „Kanonirlar“ 6:0 hisobida gʻalaba qozondi. Ikki hafta oʻtgach, Rojdestvo kuni futbolchilar yigʻilishi tashkil etildi, unda klubni „Royal Arsenal“ deb nomlashga qaror qilindi, oʻyinlar oʻtkaziladigan joy va oʻyinchilar shakli tanlandi. Qizil rangni Nottingem Forestning sobiq futbolchisi Fradbeardsli taklif qilgan. 1891-yilda klub professional maqomga ega boʻlganidan soʻng, u „Vulij Arsenal“ (ingl. Woolwich Arsenal). Muxlislar klubni „Vulij Reds“deb ham atashgan. „Vulvich Arsenal“ 1893-yilda futbol ligasiga qoʻshildi va buni amalga oshirgan birinchi Janubiy jamoa boʻldi.
Klub ikkinchi divizionda start oldi va 1904-yilda birinchi divizionga yoʻl oldi. Biroq, klubning geografik uzoqligi oʻyinlarda kam ishtirok etishiga sabab boʻldi, bu esa moliyaviy muammolarga olib keldi. 1913-yilda (ikkinchi divizionga qaytganidan koʻp oʻtmay) klub Temza daryosidan oʻtib, yangi arenani — London shimolida joylashgan Hayberi stadionini egallab oldi. (Xayberi 2006-yil avgust oyigacha „Arsenal“ ning uy arenasida boʻlib, klub yangi „Amirliklar“stadionini qurib bitkazdi. Jamoa keyingi 1914-yilda „Vulvich“ qismini oʻz nomidan olib tashladi. 1914/1915-yilgi mavsumni „Arsenal“ 5-oʻrinni egallab yakunladi, ammo shunga qaramay birinchi divizionga oʻtkazildi. Keyin birinchi diviziondagi jamoalar sonini 20 dan 22 gacha oshirishga qaror qilindi. ammo ikkinchi divizionda birinchi va ikkinchi oʻrinni egallagan ikkita jamoa bilan boʻlinishni kengaytirish oʻrniga, Genri Norris („Arsenal“ egasi) jon Makkenni („Liverpul“ egasi, futbol Ligasi raisi va Norrisning doʻsti) ishontirishga muvaffaq boʻldi) Liga aʼzolarining ovoz berishiga birinchi divizionga yoʻllanmalar taqdirini taqdim etish. Ulardan biriga yetti nomzod bor edi, ular orasida „Arsenal“ (ikkinchi divizionda 5-oʻrin), "Tottenxem Hotspur" (birinchi divizionda 20-oʻrin), „Barnsli“ (ikkinchi divizionda 3-oʻrin) va „Vulverhempton Vanderers“ (4-oʻrin) bor edi. ikkinchi divizionda). Makkena „Arsenal“ ga murojaat qilib, bu klub ligaga jiddiy xizmat koʻrsatganini taʼkidladi va „Arsenal“ futbol Ligasida „Tottenxem“dan 15 yil koʻproq boʻlganini eslatdi. Ovoz berishda „Arsenal“katta farq bilan gʻalaba qozondi. Qolgan yoʻllanmalar „Chelsea“ (birinchi divizionda 19-oʻrin), „Derbi Kaunti“ va „Preston North End“ (ikkinchi divizionda 1-va 2-oʻrinlar) ga berildi. Ushbu hikoya „Arsenal“ va „Tottenxem“ oʻrtasidagi murosasiz dushmanlikning boshlanishi boʻlib xizmat qildi, „kanonerlar“ esa oʻshandan beri hech qachon Angliya chempionatining yuqori divizionini tark etmadi.
1925-yilda „Arsenal“ menejeri lavozimiga Gerbert Chapman tayinlandi. Chapman rahbarligida 1924-yilda" Xaddersfild Town " jamoasi ligada birinchi oʻrinni egalladi. Bu odam „Arsenal“ ga muvaffaqiyatning dastlabki daqiqalarini keltirdi. 1925-yilda „oʻyindan tashqari“qoidasi oʻzgartirildi. Chapman birinchilardan boʻlib ushbu qoidalarni oʻzgartirishdan qanday foyda olish mumkinligini tushundi. Uning inqilobiy taktikasi va mashgʻulot usullari, Aleks Jeyms va Kliff Bastin singari yulduz futbolchilar bilan birgalikda 30-yillarda klubning ustun boʻlishiga yordam berdi[3].
Attwood, Tony; Kelly, Andy; Andrews, Mark. Woolwich Arsenal FC: 1893–1915 The club that changed football, First, First and Best in Education, 1 August 2012. ISBN 978-1-86083-787-6.
Elkin, James; Shakeshaft, Simon. The Arsenal Shirt: Iconic Match Worn Shirts from the History of the Gunners. Vision Sports Publishing, 1 November 2014. ISBN 978-1-909534-26-1.
