Qoraqurum

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

QoraqurumMarkaziy Osiyodagi togʻ sistemasi, Hindiston (Jammu va Kashmir shtatlarida) va Xitoy hududlarida. Yer yuzidagi eng baland togʻ sistemalaridan biri. Shimolida Pomir va Kunlun, janubida Himolay va Gandi-sishan tizmalari oraligʻida. Uzunligi 500 km, sharqidagi Changchenmo va Pangong tizmalari bilan birga 800 km chamasida. Eni 150–250 km. Oʻrtacha balandligi 6000 m, eng baland joyi 8611 m (Chogori choʻqqisi). Bir qancha choʻqqilarining balandligi 8000 m dan ziyod. Q. alp burmalanishida vujudga kelgan boʻlib, yalon-gʻoch qoyali choʻqqilar, toshloq, tik yon bagirli chuqur daralar, qurumlar xos. Zamini granit, marmar, kristalli slanets, gneys, vulkanogen choʻkindi jinslardan tarkib topgan. Iqlimi keskin kontinental, choʻl iqlimi. Janubiy yon bagʻri Hind okeani mussonlari taʼsirida bir oz sernam. Yillik yogʻin 100–500 mm. Muzliklar maydoni 16,3 ming km², yiriklari: Siachen (uz. 75 km), Baltoro, Rimo. Q. Hind va tarim daryolari oʻrtasida suvayirgʻichdir. Daryolari qor va muzliklardan toʻyinadi. Oqmas koʻl va botqoqliklar bor. 3000–3500 m balandlikkacha qaragʻay, himolay kedri, daryo vodiylarida tol, terak oʻrmonlari oʻsadi. Shimoliy yon bagʻirlari sovuq choʻl va quruq dasht, jan. musson taʼsiridagi yon bagʻri dasht landshaftli, alp oʻtloqlari bor. Togʻ yon bagʻirlarida donli ekinlar ekiladi, mol boqiladi, bogʻ va tokzorlar barpo qilingan.