Peyzaj

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Peyzaj (frans. paysage — mamlakat, joy) —1) rassomlik (rangtasvir, grafika) va haykaltaroshlik (relyef)da tabiatni aks ettiruvchi janr yoki shu janrda yaratilgan alohida asar (qarang Mantra); 2)adabiyotda — badiiy soʻz vositasidagi tabiat tasviri, ifodasi. P. yozuvchining oʻz asarida tanlagan ifoda usuli va ijodiy uslubi bilan bogʻliq holda turlicha vazifalarni bajarishi mumkin. Tabiat manzarasi tasviri orqali yozuvchi oʻzining yurtiga, Vataniga, ona tabiatga boʻlgan munosabatini ifodalaydi. Tabiat tasviri syujetning tarkibiy qismlaridan biri boʻlib, asarning gʻoyaviy-estetik quvvatini oshirish, syujet rivojini tezlatish yoki sekinlatish, qahramonning ichki dunyosini ochish kabi vazifalarni ba-jaradi. Bu bilan P. badiiy asarda ishtirok etuvchi personajlarnn yanada toʻla-qonli ifodalashga yordam beradi. Badiiy asarda P.dan 2 xil usulda foy-dalaniladi: qahramonning ruhiy holatini tabiat tasviri bilan parallel ravishda tasvirlash va qaramaqarshi (kontrast) usulda tasvirlash. P. tasviri orqali muallif oʻzining asosiy gʻoyaviy niyatini ilgari surishi ham mumkin. Mas, Choʻlpon "Kuz" sheʼrida fasl koʻrinishini chizish orqali rus bosqinchiligining mudhish oqibatlarini koʻrsatmoqchi boʻladi. Shuningdek, Oybekning "Naʼmatak", H. Olimjonning "Oʻzbekiston", "Oʻrik gullaganda", A. Oripovning "Sen bahorni sogʻinma-dingmi?" sheʼrlari P. lirikasining eng yaxshi namunalari hisoblanadi.[1]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil