Oksana Chusovitina

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Oksana Aleksandrovna Chusovitina
Оксана Александровна Чусовитина
Shaxsiy maʼlumotlari
Jinsi Ayol
Fuqaroligi  Sovet Ittifoqi Sovet Ittifoqi→
Birlashgan jamoa → Oʻzbekiston bayrogʻi Oʻzbekiston → Olmoniya bayrogʻi Germaniya → Oʻzbekiston bayrogʻi Oʻzbekiston
Tavallud sanasi 19-iyul 1975-yil (1975-07-19) (48 yosh)
Buxoro, Oʻzbekiston
Boʻyi 153 sm
Vazni 44 kg
Sport
Qaysi sport Gimnastika
Murabbiy(lar)i Shanna Polyakova, Svetlana Kuznetsova
Medallar

Mehnat shuhrati ordeni

Sport mukofotlari
Olimpiada oʻyinlari
EUN vakili
Oltin Barselona 1992 jamoa
GER vakili
Kumush Pekin 2008 tayanib sakrash
Jahon chempionati
USSR vakili
Oltin Indianapolis 1991
Oltin Indianapolis 1991 erkin
Kumush Indianapolis 1991 tayanib sakrash
Bronza Parij 1992 tayanib sakrash
UZB vakili
Bronza Birmingem 1993 tayanib sakrash
Kumush Gent 2001 tayanib sakrash
Bronza Debresen 2002 tayanib sakrash
Oltin Anaxaym 2003 tayanib sakrash
Kumush Melburn 2005 tayanib sakrash
Bronza Orxus 2006 tayanib sakrash
GER vakili
Kumush Tokio 2011 tayanib sakrash
Osiyo oʻyinlari
UZB vakili
Bronza Xirosima 1994 brus
Bronza Xirosima 1994 tayanib sakrash
Oltin Pusan 2002 tayanib sakrash
Kumush Pusan 2002 koʻp kurash
Kumush Pusan 2002 toʻsiq
Oltin Pusan 2002 erkin
Kumush Inchxon 2014 tayanib sakrash
Kumush Jakarta 2018 tayanib sakrash
Yevropa
GER vakili
Kumush Amsterdam 2007 tayanib sakrash
Oltin Klermon 2008 tayanib sakrash
Kumush Berlin 2011 tayanib sakrash
Kumush Bryussel 2012 tayanib sakrash

Oksana Aleksandrovna Chusovitina — 1975-yilda Buxoroda tugʻilgan. Sport gimnastikasi sportchi. U dunyo boʻyicha sakkizta olimpiadada qatnashgan yagona gimnastikachidir. Oksana Chusovitina 1992-yilgi Barselona olimpiadasida oltin, 2008-yilga Pekin olimpiadasida kumush medalni qoʻlga kiritgan. 2023-yilgi Bokuda oʻtkazilgan jahon kubogida kumush medalni qoʻlga kiritdi[1].

Sport faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sovet Ittifoqi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chusovitina gimnastikadagi faoliyatini 1982-yilda boshladi[2]. 1988-yilda, 13 yoshida, u oʻsmirlar toifasida SSSR milliy chempionatida koʻpkurash boʻyicha gʻolib chiqdi.

1990-yilga kelib Chusovitina Sovet jamoasining muhim aʼzosiga aylandi va turli xalqaro uchrashuvlarda qatnashish uchun yuborildi. U 1990-yilgi Yaxshi niyat o‘yinlarida tayanch gimnastika boʻyicha oltin medali sohibi boʻlgan va 1990-yilda Yaponiyada boʻlib oʻtgan Butunjahon sport yarmarkasida notekis panjaralardan tashqari barcha musobaqalarda gʻalaba qozondi. Keyingi yili u 1991-yil badiiy gimnastika boʻyicha jahon chempionatida polda mashq boʻyicha gʻolib chiqdi va tayanchda ikkinchi oʻrinni egalladi. 1992-yilda Chusovitina Olimpiadada final bosqichida ettinchi oʻrinni egalladi. Shuningdek, u ikkinchi jahon chempionatida bronza medalini qoʻlga kiritdi.

Oʻzbekiston[tahrir | manbasini tahrirlash]

1992-yilgi Olimpiya oʻyinlaridan soʻng, sobiq sovet gimnastikachilari oʻz vatanlariga qaytganlaridan soʻng, Chusovitina Oʻzbekiston terma jamoasi uchun kurashni boshladi va Oʻzbekiston bosh murabbiyi, shuningdek, shaxsiy murabbiyi Svetlana Kuznetsova bilan mashgʻulotlarni davom ettirdi. Toshkentdagi milliy oʻquv maskanidagi sharoit Sovetlarning Round Leyk oʻquv markaziga qaraganda ancha ogʻir edi va Chusovitina eskirgan, baʼzi hollarda esa xavfsiz boʻlmagan jihozlarda mashq qilishga majbur boʻldi. Ushbu qiyinchiliklarga qaramay, u doimiy ravishda jahon darajasidagi formasini saqlab qola oldi[3][4].

Chusovitina 1993-yildan 2006-yilgacha Oʻzbekiston sharafini himoya qilgan va ular uchun 1996, 2000 va 2004-yilgi Olimpiadalar, 1994, 1998 va 2002 Osiyo o‘yinlari hamda 1994 va 2001 Yaxshi niyat o‘yinlarida qatnashgan. Bu davrda u Oʻzbekiston terma jamoasining eng kuchli gimnastikachisi boʻlib, xalqaro musobaqalarda 70 dan ortiq medallarni qoʻlga kiritdi va uch marta Olimpiya oʻyinlariga yoʻllanma oldi.

Chusovitina gimnastikaga qoʻshgan hissasi uchun Oʻzbekiston Madaniyat va sport ishlari vazirligi tomonidan „Oʻzbekiston Respublikasida xizmat koʻrsatgan sportchi“ unvoni bilan taqdirlangan[5]. 2001-yilda u Xalqaro gimnastika federatsiyasining (FIG) sportchilar komissiyasiga birinchi WAG vakili etib tayinlandi[6]. Qoʻshimcha qilib aytganda, Chusovitina Toshkentdagi sport universitetini tamomlagan[7].

1997-yil oxirida Chusovitina oʻzbek olimpiya kurashchisi Bahodir Qurbonovga turmushga chiqdi[8], u bilan birinchi marta 1994-yilda Xirosimada boʻlib oʻtgan Osiyo oʻyinlarida tanishgan[7]. Er-xotinning oʻgʻli Alisher 1999-yil noyabr oyida tugʻilgan[2][4].

Hayotiy sinovlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sidneydagi Olimpiada oʻyinlari tugagach, 25 yashar Oksana katta sportni tark etishi mumkin edi. Ammo qoʻlidagi goʻdagining saratonning ogʻir koʻrinishi — oqqonga chalingani¸ sportchi qizning yashirin matonatini bulogʻini ochib yubordi.

Bolasini davolatish uchun Germaniyaga kelgan Oksana¸ Germaniyadagi musobaqalarda qatnashib¸ yutgani evaziga berilgan pullarni oʻgʻlining muolajasiga toʻlay boshladi.

Oʻgʻli Alisher tuzalib ketdi va oʻz minnatdorligini izhor qilish yoʻli sifatida Oksana¸ oʻz talantini Germaniya badiiy gimnastika jamoasiga taklif etdi. Shu tarzda u Germaniya fuqaroligi¸ uning asosida milliy jamoasiga qabul qilindi. Uning Germaniya uchun birinchi musobaqasi 2006-yilgi Jahon chempionati boʻlib, u yerda tayanib sakrashda bronza medalini qoʻlga kiritdi va koʻpkurashda toʻqqizinchi oʻrinni egalladi[9].

2007-yil iyul oyida u Germaniya milliy chempionatida koʻpkurash boʻyicha gʻoliblikni qoʻlga kiritdi[10]. 2007-yil Shtutgartda boʻlib oʻtgan jahon chempionatida Chusovitina nemis terma jamoasiga dastlabki bosqichda 10-oʻrinni egallashga yordam berdi, bu esa ularga 2008-yili Pekinda boʻlib oʻtadigan Olimpiadaga toʻliq jamoani yuborish huquqini berdi. 2008-yilgi Pekin olimpiadasida 33 yashar Oksana Germaniya bayrogʻi ostida musobaqalarga kirdi.[11][12][2][3][4][5][6][7]. 2008-yilgi Olimpiya oʻyinlarida Germaniya terma jamoasi musobaqaning saralash bosqichida 12-oʻrinni egalladi[13]. Chusovitina yakkalik ko‘pkurash bahslarida finalga yo‘llanma oldi va u umumiy hisobda to‘qqizinchi o‘rinni egalladi.  Shuningdek, u tayanib sakrash boʻyicha finalda ishtirok etdi va 15.575 ball bilan kumush medalni qoʻlga kiritdi[14].

Tokio 2020[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chusovitina Tokioga yo‘llanmani qo‘lga kiritish uchun 2019-yilgi badiiy gimnastika bo‘yicha jahon chempionatida ishtirok etgan[15].   

2021-yil iyul oyida Tokioda oʻtkazilgan olimpiada oʻyinlari ochilish marosimida Oksana Chusovitina va Bobousmon Boturov bayroqdor boʻlishlari aytilgan lekin ochilish marosimiga kam vaqt qolganda bayroqdorlar almashtirilgan, Oʻzbekiston bayrogʻini Bahodir Jalolov va Nigora Tursunqulovalar koʻtarib chiqishdi[16]. Chusovitina bu holatdan ranjiganini bildirdi va holatni „Menga hech narsani tushuntirishmadi, shunchaki ishtiyoqni oʻldirishdi, hammamiz insonmiz, tushuntirishganda toʻgʻri tushunardik“, — deb izohladi[17][18]. 2021-yil 25-iyul kuni Tokioda boʻlib oʻtgan musobaqaning soʻnggi kuni u Vault finalida ishtirok eta olmadi. Tokio olimpiadasidagi ishtirokidan soʻng Oksana Chusovitina sportdagi faoliyatini yakunlagani haqida eʼlon qildi[19]. Faoliyatini yakunlagach, Chusovitina Xalqaro olimpiada qoʻmitasida ish boshladi[20].

2021-yilgi Islom birdamlik oʻyinlarida Oʻzbekiston jamoasi. Chusovitina oʻrtada.

Rejalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kechiktirilgan 2020-yilgi Olimpiya oʻyinlaridan keyin nafaqaga chiqishini aytgan boʻlsa-da, keyinchalik u pandemiya sababli nomaʼlum muddatga qoldirilgan 2022-yilgi Osiyo oʻyinlari uchun mashgʻulotlarga qaytishini aytdi.  Keyin u 2022-yilda Dohada bo‘lib o‘tgan Jahon kubogida tayanib sakrash bo‘yicha oltin medalni qo‘lga kiritgan va 2022-yilgi O‘zbekiston milliy chempionatida yana tayanib sakrash bo‘yicha g‘olib chiqqan.  Osiyo oʻyinlarining qoldirilishi uning mashgʻulot rejalariga qanday taʼsir qilishi haqida soʻralganda, u endigi maqsadi mashgʻulotlarni davom ettirish va 2024-yilda Fransiya poytaxti Parijda boʻlib oʻtadigan Olimpiada oʻyinlarida qatnashish ekanligini aytdi.  Bu uning IX Yozgi Olimpiya oʻyinlari boʻladi.  Chusovitina 2022-yilda qoldirilgan Islom birdamlik o‘yinlarida Dildora Aripova va Ominaxon Xalilova bilan birga qatnashgan.  Jamoa Turkiyadan keyin ikkinchi oʻrinni egalladi.  Individual hisobda Chusovitina tayanib sakrashda oltin medalni qo‘lga kiritdi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „kumush medalni qoʻlga kiritdi“. https://www.gazeta.uz.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 „In our Spotlight: Oksana Chusovitina“. International Gymnast. February 2001. 17 April 2001da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24 June 2008.
  3. ↑ 3,0 3,1 „Photo report on the Tashkent Training Center“. Official Team UZB Web. 2000-yil 1-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 24-iyun.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Turner, Amanda (19 June 2008). „Ageless Chusovitina Turns 33“. International Gymnast. 20 August 2008da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24 June 2008.
  5. ↑ 5,0 5,1 „Our Stars“. Ministry of Cultural and Sports Affairs of the Republic of Uzbekistan. 2006-yil 3-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 24-iyun.
  6. ↑ 6,0 6,1 „IG Online interview: Oksana Chusovitina“. International Gymnast. 2001. 6 October 2001da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24 June 2008.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 „For petite gymnast, burly wrestler, it was a match made at the Games“. Associated Press (2002-yil 6-oktyabr). 2008-yil 4-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 24-iyun.
  8. ↑ Andoza:Cite Sports-Reference
  9. ↑ „Uzbekistan veteran Chusovitina to compete for Germany“. Xinhua/People's Daily Online (2006-yil 15-oktyabr). Qaraldi: 2008-yil 24-iyun.
  10. ↑ „Chusovitina, Hambüchen Win German Nationals“. International Gymnast. 22 July 2007. 2012-02-08da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 24 June 2008.
  11. ↑ http://www.fig-gymnastics.com/site/page/view?id=254
  12. ↑ Pearce, Linda. „Love for her son drives Olympic medallist on“. The Age (22-noyabr 2005-yil). Qaraldi: 24-iyun 2008-yil.
  13. ↑ „Results – All Around Women's Individual Final“. The Beijing Organizing Committee for the Games of the XXIX Olympiad (2008-yil 15-avgust). 2008-yil 18-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 15-avgust.
  14. ↑ „Vault event final scores“. NBC Olympics (2008-yil 17-avgust). 2008-yil 18-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 17-avgust.
  15. ↑ „44-year-old gymnast has to wait to see if she qualified for Tokyo Olympics“. USA Today.
  16. ↑ „Ўзбекистон делегациясининг Токио Олимпиадасидаги байроқдори ўзгарди“. Bugun Sport. 2021-yil 27-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 23 июль.
  17. ↑ „"Мотивацию убили": Оксана Чусовитина о смене знаменосцев на Олимпиаде в Токио“. Sputnik. Qaraldi: 2021-yil 23-iyul.
  18. ↑ „Оксана Чусовитина Олимпиада байроқдори ўзгарганига муносабат билдирди“. Bugun Sport. 2021-yil 27-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 23 июль.
  19. ↑ „Ўзбекистонлик спорт гимнастикачиси Оксана Чусовитина фаолиятини якунлади — видео“. Bugun Sport. 2021-yil 27-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 25 июль.
  20. ↑ „Оксана Чусовитина Халқаро Олимпия Қўмитасида иш бошлади“. Bugun Sport. 2021-yil 27-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021 йил 27 июль.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

 Vikiomborda Oksana Chusovitina
haqida turkum mavjud 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Oksana_Chusovitina&oldid=3816877" dan olindi