Matematik fizika

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Matematik fizikaga misol: kvant garmonik osilatorlar uchun Shredinger tenglamasining yechimlari (chapda) va ularning amplitudalari bilan (o'ngda).

Matematik fizika - fizika masalalariga qo'llash uchun matematik usullarni ishlab chiqishni anglatadi. Journal of Mathematical Physics jurnali ushbu sohani "fizika muammolariga matematikani qo'llash va bunday qo'llashlarga mos keladigan matematik usullarni ishlab chiqish va fizik nazariyalarni shakllantirish" deb ta'riflaydi.[1] Yana bir muqobil ta'rif fizikadan ilhomlangan matematikani ham o'z ichiga oladi (shuningdek, fizik matematika deb ham ataladi).[2] Matematik fizika - fizik jarayonlarning matematik modellari nazariyasi. Matematik fizikada asosan, nazariy fizikada qurilgan modellar matematik usullar bilan oʻrganiladi. Matematik fizika matematikada, fizikada va ularning birla-shuvi bilan alohida oʻrin egallaydi. Matematik fizika usullari fizikaning matematik modellash nazariyasi sifatida da-stlab I. Nyuton asarlarida rivojlangan. Keyinchalik Matematik fizika usullari J. Lagranj, L. Eyler, J. Furye, K. Gauss, B. Riman, M. V. Ostrogradskiylar nomi bilan bogʻliq. Oʻtgan ayerning 2-yarmidan boshlab fizik maydonlar, elektrodinamikada, akustikada, elastiklik nazariyasida, gidro- va aerodinamikada va tutash muhitlar mexanikasida vujudga keluvchi matematik modellarni oʻrganish keskin rivojlandi. Bunday fizik jarayonlarni ifodalovchi modellarni matematik usullar bilan hal qilish — xususiy hosilali differensial tenglamalar yoki Matematik fizika tenglamalari nazariyasiga tayanib amalga oshiriladi. Shu bilan birga Matematik fizika muammolarini hal qilishda differensial tenglamalardan tashqari, integral yoki integrodifferensial tenglamalar, variatsion, ehtimollar nazariyasi usullari, potensiallar nazariyasi, kompleks funksiyalar nazariyasi usullari, EHM va mat.ning boshqa boʻlimlaridan foydalaniladi.

20-asrda matematik fizikaga koʻzga koʻringan hissa qoʻshgan olimlar roʻyxati[tahrir | manbasini tahrirlash]

20-asrning matematik fizikasiga koʻzga koʻringan hissa qoʻshgan olimlar (tugʻilgan sanasi boʻyicha):

Shuningdek qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Xalqaro matematika fizikasi assotsiatsiyasi
  • Matematik fizika bo'yicha mashhur nashrlar
  • Matematik fizika jurnallari ro'yxati
  • O'lchov nazariyasi (matematika)
  • Matematika va fizika o'rtasidagi bog'liqlik
  • Nazariy, hisoblash va falsafiy fizika

Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Definition from the Journal of Mathematical Physics. „Archived copy“. 2006-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2006-yil 3-oktyabr.
  2. „Physical mathematics and the future“. www.physics.rutgers.edu. Qaraldi: 2022-yil 9-may.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Zaslow, Eric (2005), Physmatics, arXiv:physics/0506153, Bibcode:2005physics...6153Z

Qo'shimcha o'qish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Umumiy ishlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bakalavr bosqichi uchun darsliklar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Magistratura uchun darsliklar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Klassik fizika bo'yicha maxsus matnlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Abraham, Ralph; Marsden, Jerrold E. (2008), Foundations of Mechanics: A Mathematical Exposition of Classical Mechanics with an Introduction to the Qualitative Theory of Dynamical Systems (2nd-nashr), AMS Chelsea Publishing, ISBN 978-0-8218-4438-0
  • Adam, John A. (2017), Rays, Waves, and Scattering: Topics in Classical Mathematical Physics, Princeton University Press., ISBN 978-0-691-14837-3
  • Arnold, Vladimir I. (1997), Mathematical Methods of Classical Mechanics (2nd-nashr), Springer-Verlag, ISBN 0-387-96890-3
  • Bloom, Frederick (1993), Mathematical Problems of Classical Nonlinear Electromagnetic Theory, CRC Press, ISBN 0-582-21021-6
  • Boyer, Franck; Fabrie, Pierre (2013), Mathematical Tools for the Study of the Incompressible Navier-Stokes Equations and Related Models, Springer, ISBN 978-1-4614-5974-3
  • Colton, David; Kress, Rainer (2013), Integral Equation Methods in Scattering Theory, Society for Industrial and Applied Mathematics, ISBN 978-1-611973-15-0
  • Ciarlet, Philippe G. (1988–2000), Mathematical Elasticity, Vol 1–3, Elsevier
  • Galdi, Giovanni P. (2011), An Introduction to the Mathematical Theory of the Navier-Stokes Equations: Steady-State Problems (2nd-nashr), Springer, ISBN 978-0-387-09619-3
  • Hanson, George W.; Yakovlev, Alexander B. (2002), Operator Theory for Electromagnetics: An Introduction, Springer, ISBN 978-1-4419-2934-1
  • Kirsch, Andreas; Hettlich, Frank (2015), The Mathematical Theory of Time-Harmonic Maxwell's Equations: Expansion-, Integral-, and Variational Methods, Springer, ISBN 978-3-319-11085-1
  • Knauf, Andreas (2018), Mathematical Physics: Classical Mechanics, Springer, ISBN 978-3-662-55772-3
  • Lechner, Kurt (2018), Classical Electrodynamics: A Modern Perspective, Springer, ISBN 978-3-319-91808-2
  • Marsden, Jerrold E.; Ratiu, Tudor S. (1999), Introduction to Mechanics and Symmetry: A Basic Exposition of Classical Mechanical Systems (2nd-nashr), Springer, ISBN 978-1-4419-3143-6
  • Müller, Claus (1969), Foundations of the Mathematical Theory of Electromagnetic Waves, Springer-Verlag, ISBN 978-3-662-11775-0
  • Ramm, Alexander G. (2018), Scattering by Obstacles and Potentials, World Scientific, ISBN 9789813220966
  • Roach, Gary F.; Stratis, Ioannis G.; Yannacopoulos, Athanasios N. (2012), Mathematical Analysis of Deterministic and Stochastic Problems in Complex Media Electromagnetics, Princeton University Press, ISBN 978-0-691-14217-3

Zamonaviy fizika bo'yicha maxsus matnlar[tahrir | manbasini tahrirlash]