Kalif-Sherobod qator tepalari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Kalif-Sherobod qator tepalariHisor (Koʻhitangtov) tizma togʻlarining janubi-sharqiy etaklari va Surxondaryo viloyatidagi qator tepalar. K.-Sh. q.t. janubi-gʻarbdan shimoli-sharqqa tomon choʻzilgan. 2 qismdan iborat: Kalif qismi Amudaryodan boshlanib Turkmaniston bilan Oʻzbekiston chegarasigacha davom etadi. Sherobod qismi esa chegaradan Sherobod daryosigacha choʻzilgan. Kalif qismi uz. 26 km, eng baland joyi 839 m. U 2 qismdan: shimoli-gʻarbiy (Katta-Chagʻal, 839 m; Kiyan-Chagʻal, 519 m; Korajadogʻ, 446 m) va janubi-sharqiy qismi (Rangibalan, 705 m va Kulapashar, 446 m)dan iborat. Ularning orasi pastqamlik. Eng keng joyi 12 km. Sherobod qismi nisbatan ensizroq (8–10 km), uz. 50 km, ikki qator tepa — gryada boʻlib, shimoli-gʻarbiy qismi Oqtov (985 m), Qorachagʻil (1116 m), janubi-sharqiy qismi esa Oqtov (850 m), Daragitov (860 m) va Xoʻjaibesh (1100 m) dan iborat. K.-Sh. q.t. kuchli parchalangan. Jan.sharqiy yon bagʻirlari nisbatan yotiqroq va qiya tekislikka aylanib asta-sekin Sherobod choʻliga tutashadi. Shim.-gʻarbda esa Poshxurd botigʻi va Qoʻhitangtov togʻ oldi past-baland qirlari va past togʻlari bilan tutashadi. K.-Sh. q.t.ning suvayirgʻichlari paleogenning nurashga chidamli qumtoshlaridan tuzilganligi tufayli shakli keskin ifodalangan va quyida yotgan jinslarni nurashdan saqlaydi. Antiklinallarning oʻq qismi boʻr (gil, qumtosh, alevrolit va mergel), yon bagʻirlari esa paleogen va neogen davrlari (qumtosh, ohaktosh) jinslaridan tashkil topgan. Qator tepalar uchun kuesta relyef shakli xos. Doimiy oqar daryolar yoʻq. Muzrabot, Talxab darasidan oqib oʻtuvchi soylar bahorda sersuv. Tuproklari oddiy boʻz tuproq, Sherobod tepalari toʻq boʻz tuproq. Yotqiziqlar tarkibida gips va tuz mavjud boʻlganligi tufayli tuproqlar, grunt hamda quduq suvlari ham shoʻr. Qoʻngʻirbosh, rang , shuvoq, biyurgʻun, shoʻra, gulxayri, oqquray va b. oʻsimliklar oʻsadi. Asosan, chorvachilik, ayrim joylarda lalmi dehqonchilik bilan shugʻullaniladi. Yaylovlarning mahsuldorligi gektariga oʻrtacha 1—3 s.[1]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil